“Arena İde” adlı düşünce kuruluşu tarafından yayımlanan rapor İsveç’te işçi ve memur sendikalarının üye kaybetmeyi sürdürdüğünü ortaya koydu. Sendikaların çalışanları örgütleme oranı son 12 yıl içinde % 10 oranında azalarak % 77’den % 67’ye geriledi.

En fazla üye kaybeden ise işçi sendikaları oldu. İsveç İşçi Sendikaları Konfederasyonu (LO) 2006 yılında İsveç’teki işçilerin % 77’sini bünyesinde barındırırken geçtiğimiz yıl bu oran % 59’a düştü. Memur Sendikaları Konfederasyonu’na (TCO) üye olanların oranları da aynı dönem içinde % 77’den % 72’ye geriledi.

Sendikalardan en fazla uzaklaşan kesimi göçmenler oluşturdu. Sendika üyesi olan göçmenlerin oranı % 28 gerileyerek % 49’a düştü.

Bu yıl da sendikalardan kaçışın sürmesi bekleniyor. LO ve TCO yöneticilerin İsveç Sanayi ve Ticaret Odaları yöneticileriyle birlikte grev hakkının sınırlanması üzerinde görüş birliğine varmaları ve hükümetin iş güvencesini zayıflatma girişimi karşısında suskun kalmaları çalışanların tepkisine ve sendikalardan uzaklaşmalarına neden oluyor.

İSVEÇ MODELİ TEHLİKEDE?

Sosyoloji Profesörü Anders Kjellberg’nin kaleme aldığı “İsveç Modeli tehlikede?” başlıklı raporda bu gidişatın devam etmesi durumunda LO’nun örgütlenme oranının 2023 yılında % 52 ve TCO’nun % 67’ye düşeceği belirtildi.

Kjellberg, son 12 yıl içinde LO’nun % 18 ve TCO’nun % 5 oranında üye kaybetmesinin en önemli nedeninin dört partiden oluşan sağcı koalisyon hükümetinin 2008 yılında çalışanların sendikanın işsizlik kasasına ödedikleri ödentiyi arttırması olduğunu söyledi.

Üyelik aidatının artırılmasından sonra sendikalardan istifaların arttığı gibi sendikaların yeni işe giren işçileri üye yapmakta zorlandıkları belirtti. Bundan dolayı da memur ve işçi sendikaların üye sayılarında belirgin bir azalma olduğunu söyledi.

GÖÇMENLERİN SENDİKALARDAN UZAKLAŞMALARI KAYGI VERİCİ

Kjellberg’ye göre en kaygı verici olanın da en fazla göçmenlerin sendikalardan uzaklaşmaları. 2008 yılında İsveç ve göçmenlerin sendikaya üye olma oranları aynı iken şimdi sendika üyesi göçmenlerin oranı % 49, İsveçlilerin oranı ise % 63.

Göçmenlerin sendikalardan uzaklaşmalarının nedenleri göçmenler arasındaki işsizliğin fazla olması, geçici ve az sayıda çalışanın bulunduğu hotel, restoran ve hizmet gibi sektörlerde çalışmaları olarak sıralanıyor.

Sendikaların göçmenleri üye yapmayı başaramazlarsa gelecekte sendikaların örgütlenme oranını yükseltmelerin çok güç olacağı uyarısında bulunan Kjellberg, “Şu anda İsveç modeli doğrudan tehdit altında değil. Ama örgütlenme oranı çok düşük olmamalı. O zaman sendikaların pazarlık yapma gücü ve meşruiyeti dolayısıyla yeni üyeler edinmesi azalır” dedi.

İŞVERENLERİN YÜZDE 90’I ÖRGÜTLÜ

İsveç’te özel sektördeki işverenlerin % 82’si, kamu sektöründekilerin tamamı, işveren örgütleri ve İsveç Sanayi ve Ticaret Odaları’nın üyesi.

İsveç modelinin güçlü sendika ve güçlü işveren örgütlerinin toplu iş sözleşmelerinde pazarlık yapmalarını esas aldığını söyleyen Kjellberg, “Bu model şu anda uygulanabiliyor. İşverenlerin çoğunluğu bir işveren örgütü üyesi olduğu için her 10 çalışandan 9’u toplu iş sözleşmesinden yaralanıyor” dedi.

SENDİKALAR İŞYERLERİNDE AKTİF OLMALI

Sendikaların yeni işe giren genç işçiler ile göçmenleri üye etmeyi başaramadığına dikkat çeken Kjellberg, “Sendika işyerlerinde aktif olmalı. İş piyasasında güç koşullarda geçici ve yarım gün çalışanlara yönelmeli. Okullarda gençleri sendika hakkında bilgilendirmeli” dedi.

Daha önce sendikaların reklam kampanyalarıyla üye kazanma girişimlerine karşı olduğunu ancak Unionen sendikasının başarılı bir reklam kampanyasından sonra üye sayılarını arttırdığını görünce bu düşüncesinden vaz geçtiğini söyledi.

HER DÖRT İŞÇİDEN BİRİ IRKÇI PARTİYE OY VERDİ

İşçilerin ırkçı ve yabancı düşmanı İsveç Demokratlarına yönelmesi de sendikalar için önemli bir sorun oluşturuyor.

LO ve ona bağlı sendikalar, geçtiğimiz son bir yıl içinde İsveç Demokratlarının işçi ve yabancı düşmanı bir parti olduğunu anlatan kampanyalar düzenlemişti.

Tüm bunlara rağmen 26 Mayıs günü yapılan Avrupa Parlamentosu seçimleri sırasında yapılan kamuoyu araştırması her 4 işçiden birinin İsveç Demokratlarına verdiğini gösterdi.

2014 yılındaki Avrupa Parlamentosu seçimlerinde işçilerin % 15’i İsveç Demokratlarına oy vermişken bu oran son yapılan seçimlerde % 24’e yükseldi.

İSVEÇ DEMORATLARI İŞÇİLERİN TERCİH ETTİĞİ İKİNCİ PARTİ

Böylelikle İsveç Demokratları Sosyal Demokrat İşçi Partisi’den sonra işçilerden en fazla oy alan ikinci parti oldu.

LO’nun 2. Başkan Yardımcısı Therese Gouvelin, tüm işçilerin LO üyesi olmadığı için sendika üyesi olup da İsveç Demokratlarına oy kullananların oranının yapılacak araştırmalardan sonra netleşeceğini söyledi.

İsçilerin Sosyal Demokrat İşçi Partisi’ne desteklerinin azalmasının en önemli nedeninin Kırmızı-Yeşil Hükümet’in kurulması için Hükümet ile Liberal ve Merkez Partisi arasında imzalanan “Ocak Sözleşmesi” olduğunu söyledi.

Söz konusu sözleşmede Sosyal Demokrat İşçi Partisi, hükümetin kurulmasına destek olmalarının karşılığı olarak zenginlerin vergilerinde azaltmaya gidilmesini ve iş güvencesi yasalarında çalışanlar aleyhine değişiklikler yapılmasını kabul etmişti.

ÇEVRE PARTİSİ YEŞİLLER YÜKSELİŞTE

İşçilerin hükümetin büyük ortağı Sosyal Demokrat İşçi Partisi'ne verdiği destek azalarken küçük ortağı Çevre Partisi Yeşiller'e verilen destekte belirgin bir artış görülüyor. Geçtiğimiz yıl yapılan milletvekili seçimlerinde işçilerin sadece % 2'si Yeşiller'e oy verirken bu oran Avrupa Parlamentosu seçimlerinde % 7'ye yükseldi.

Geçtiğimiz yıl 16 yaşındaki Greta Thuberg'in parlamento binası önünde başlattığı okul boykotunun giderek kitleselleşmesi ve pek çok ülkede eylemlere dönüşmesinin çevre bilincinin oluşmasına ve Yeşiller'in yükselişine önemli bir katlıda bulunduğu değerlendirmesi yapılıyor.