AB ilk kez Instex’i aktifleştirdi, İran’a yardım gönderdi!

Avrupa Birliği, ABD yaptırımlarını aşmak için kurulan Instex mekanizmasını ilk kez aktifleştirerek, İran’a sağlık malzemeleri gönderdi.

Fransa ve Almanya tarafından yapılan açıklamaya göre, Avrupa Birliği Covid-19’un vurduğu İran’a sağlık materyalleri göndermek için Instex mekanizmasını ilk kez aktifleştirdi.

Almanya Dışişleri Bakanlığı yaptığı yazılı açıklamada, “Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık, Instex’in ilk ticari işlemini başarıyla gerçekleştirdiğini ve Avrupa’dan İran’a doğru sağlık malzemeleri ihracatını sağladığını doğruluyor” dedi.

Bakanlık, Instex’in İran ile başka ticari konularda da çalışmaya devam edeceğini ve bu mekanizmanın geliştirileceğini kaydetti. Açıklamada başka detay yer almadı.

Instex mekanizması İran ile 2015’te yapılan nükleer anlaşmanın imzacıları Paris, Berlin ve Londra tarafından, ABD’nin Mayıs 2018’de nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çekilerek İran’a ağır yaptırımlar uygulamaya başlamasından sonra kuruldu.

Sözkonusu mekanizma Batılı şirketleri İran ile iş yaparken Amerikan yaptırımlarından kaçınmasını sağlıyor. Bu sistem başta sağlık ürünleri olmak üzere yaptırımlara konu olmayan ticareti teşvik ediyor. İran’ın temel gelir kaynağı olan petrol ihracatı ise sistem dışında tutuluyor. Zira ABD, İran petrolüne yaptırım uyguluyor.

Instex, Ocak 2019’de kurulsa da aktifleştirilmesi gecikti. İran gecikmeden dolayı Avrupalıları suçlarken, Avrupalılar da suçu İran’a atıyor. Paris, Londra ve Berlin, bu sürecin artık yoluna girmiş olmasını ve başka ticari işlemlerin de mümkün olmasını umut ediyor.

Ancak İran, Amerikan yaptırımlarından dolayı yaşadığı zararı tazmin etmek için Avrupalıların yeterli bir adım atmadığı eleştirisinde bulunurken, petrolünü engelsiz satmak istiyor.

Tahran yönetimi, 14 Mart günü aralarında Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık’ın da olduğu çok sayıda ülkeden sağlık ekipmanları veya mali yardım aldığını açıkladı.

İran Covid-19 pandemisinden en fazla etkilenen ülkeler arasında yer alıyor. Ülkede resmi verilere göre 40 bini aşkın vaka tespit edilirken, en az 2 bin 757 kişi hayatını kaybetti. Muhalif kaynaklar vaka sayısı ve ölümlerin çok daha yüksek olduğu, rejimin gerçekleri gizlediği tepkisinde bulunuyor.

Avrupalı kaynaklar, İran’a teslim edilen yardımların Covid-19 ile bağlantılı olmadığını, bu işlemin Aralık ayından bu yana beklemede olduğunu, diğer bir ifadeyle koronavirüsün yayılmasından önce planlandığını ifade ediyor. İran’a yardım götüren şirketler, yardımların miktarı ve ne tür materyaller gönderildiği konusunda bilgi verilmedi.