Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD) Amed Şubesi ve Amed Tutuklu Aileleri ile Yardımlaşma Derneği (TUAY-DER), Mart ayında Erzurum H Tipi ve E Tipi cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerine ilişkin rapor hazırladı. Tutsak yakınlarının başvuruları üzerine cezaevlerine gerçekleştirilen ziyaretler sonucu hazırlanan raporda, çok sayıda hak ihlaline yer verildi. 

H TİPİ CEZAEVİNDEKİ İHLALLER

Erzurum H Tipi Kapalı Cezaevi'ndeki ihlaller şöyle sıralandı:

"* Mahpusların odalarının birbirlerinden ayrı yerlerde olduğu ve odalar arası FETÖ ve DAİŞ tutsaklarının olduğu ve birbirleriyle irtibat kurmaları engellendiği belirtilmiştir.

* Odalarda hijyenik koşulların olmadığı ve salgın nedeniyle odaların dezenfekte edilmesi gerektiği halde dezenfekte edilmediği belirtilmiştir.

* Mahpusların hastaneye sevklerinin 15 günde bir yapıldığı ve hastane sonrası zorunlu olan karantina odalarının da temizlenmediği belirtilmiştir.

* Hapishanede her bir mahpusun yanında bulundurabildiği kitap sayısının 10'a düşürüldüğü belirtilmiştir.

* Sadece Sözcü ve Cumhuriyet gazetelerinin alınabildiğinin, Yeni Yaşam ve Evrensel gazetesinin verilmediği belirtilmiştir.

* Mahpuslara sayımın ayakta verilmesi yönünde dayatma olduğu belirtilmiştir.”

E TİPİ CEZAEVİ

Erzurum E Tipi Kapalı Cezaevi'ne ilişkin hazırlanan rapordaki ihlaller ise şöyle sıralandı:

“* Hapishane içerisinde 2 kişinin kaldığı odada ayakta sayım yapılmaya çalışıldığı ve bunu kabul etmeyen mahpuslara ise her sayım sonrasında disiplin cezası verildiği belirtilmiştir. Söz konusu disiplin cezasına ilişkin tutanakları mahpusun avukatına vermek istemesine engel olunduğu ve bu disiplin cezası kararlarını avukatına vermeyeceği belirtilmiştir.

* Koğuşlarda sabah ve akşam olmak üzere günde 2 kez arama yapıldığı belirtilmiştir.

* Erzurum gibi yılın büyük bölümünde kar yağan bir şehirde geceleri peteklerin kapatıldığı belirtilmiştir.

* Mahpusların yazdığı mektupların gönderilmediği belirtilmiştir.

* Mahpusların yere gazete sermeleri sonrasında gazetede Türk Bayrağı olduğu gerekçesiyle 11 gün hücre cezası verildiği belirtilmiştir.

* Mahpusların hastaneye sevklerinin yapılmadığı ve revire çıkarılmadıkları ifade edilmiştir. Yine yaşanan en basit hastalıkların bile tedavi edilmemesinden kaynaklı daha ciddi hastalıklara dönüştüğü beyan edilmiştir.

* Hapishanede her bir mahpusun yanında bulundurabildiği kitap sayısının 5'e düşürüldüğü belirtilmiştir

* Mahpuslara haftada 3 kez sıcak su verildiği belirtilmiştir.”

HASTA TUTSAKLAR

Raporda, her iki cezaevi için kimi öneriler de yer aldı. Raporda, koronavirüs salgını tehlikesine dikkat çekilerek, hasta tutsaklar ve "alıkonulmasının uygun olmadığına dair" tıbbi raporları olan tutsakların tahliyesi istendi. Salgın nedeniyle 60 yaş üstü tutsakların da tedbiren serbest bırakılarak infazlarının ertelenmesi istenen raporda, sağlık çalışanları başta olmak üzere mahpuslarla temas eden tüm çalışanlara koruyucu giysi ve malzeme temin edilmesinin önemine vurgu yapıldı. Cezaevlerinde düzenli ve yeterli sayıda sağlık personelinin bulunması gerektiğine dikkat çekilen raporda, tutsakların sağlık kurumları ve hastanelere ring araçlarıyla değil daha hijyenik ve sağlığa uygun araçlarla taşınması çağrısı yapıldı.

Aile ve avukat görüşlerin yapıldığı alanlarda tutsakların görüş haklarını ihlal etmeyecek şekilde hızla önlemlerin artırılması istenen raporda, haberleşme imkanlarının iyileştirilmesi gerektiğinin altı çizildi. Tutsakların salgın süreci gerekçe gösterilerek kısıtlanan sosyal ve kültürel etkinlik hakları için gerekli olanaklar sağlanmasının belirtildiği raporda, sağlık gerekçesiyle alınacak önlemlerin mahpusların temel haklarını ihlal etmeyecek şekilde uygulanması gerektiği üzerinde duruldu.

Raporda, şu ifadelere yer verildi: “İnceleme yapan kurum üyeleri ve yetkilileri; cezaevi rejimi, fiziki koşullar ve mahpuslara hukuka aykırı gerçekleştirilen muameleler hakkında etkili bir idari ve yargısal denetim sağlanması gerektiğini tespit etmiştir. Erzurum hapishanelerinde yaşanan hak ihlallerine karşı Adalet Bakanlığını ve TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonunu göreve davet ediyoruz.”