Tek dil, tek kültür, talan ve yasak

İktidara geldiği 2002 yılından bu yana Kürdistan illerinde belediyeleri kazanmak için tüm gücünü seferber eden Türk Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, amacına ulaşamayınca 11 Eylül 2016 yılında yaptığı siyasi darbe ile belediyeleri gasp etti.

Erdoğan bir türlü mağlup edemediği DBP'li 3’ü büyükşehir belediyesi (Amed, Mardin ve Van) olmak üzere, 10 il, 72 ilçe ve 12 belde ile toplam 96 DBP’li belediyeye kayyum atadı.

Belediyelerin gasp edilmesinin ardından milyonlarca oy alan ve halk tarafından seçilen 93 belediye eşbaşkanı ise tutuklandı. Kayyum atanmasının ardından binlerce belediye emekçisi de "örgüte yardım-yataklık" iddiasıyla işinden edildi. Erkek egemen zihniyetinin temsilcilerinden biri olan Türk iktidarının ilk saldırdığı alanlardan biri Eşbaşkanlık sistemi oldu.

KADIN KURUMLARI SÜMEYYE’NİN DERNEĞİNE DEVREDİLDİ

Kürdistan'daki onlarca kadın merkezleri, sığınma evleri ve kadın spor kompleksleri, belediyeleri gasp eden kayyumların hedefi oldu. Bu merkezlerde çalışan kadınların bazılarının işine son verildi, bazıları daha pasif görevlere aktarıldı, danışma merkezlerine başvuran kadınların ise belgelerine el konuldu.

Kadın kurumlarının gasp eden kayyum daha sonra bu kurumları Erdoğan'ın kızı Sümeyye’ye devretti. Van’ın Gürpınar ilçesi belediyesine atanan kayyum Osman Doğramacı kadına yönelik çalışmaları durdurdu, sağlık ocakları ve kadın evlerini kapattı. Kayyum, Kadın Yaşam Merkezi’ni, Xevasor Kadın Kooperatifine bağlı Tekstil Bölümünü ve yine bu kooperatife bağlı olan kadın lokantasını Sümeyye'nin derneği KADEM’e devretti.

Gaspçı kayyumların kapattırdığı kadın kurumlardan bazıları şunlar:

* Amed: Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi: Kadın Sorunlarını Araştırma ve Uygulama Merkezi (DİKASUM), Kayapınar: Ekin Ceren, Sur: Amida Kadın Danışmanlık Merkezi, Yenişehir: Roza Kadın Merkezi, Bismil: Nûjin Kadın Merkezi, Lice: Nûjiyan Kadın Merkezi, Silvan: Meya Kadın Merkezi, Hani: Kadın Merkezi, Kulp: Zozan Eren Kadın Merkezi.

* Şırnak: Zahide Kadın Merkezi, Silopi: Viyan Kadın Merkezi, Cizre: Sitiya Zîn Kadın Merkezi.

* Batman: Selis Kadın Merkezi

* Bitlis: Dilan Kadın Dayanışma Merkezi

* Mardin: Arîn Kadın Merkezi, Kızıltepe: Nûda Kadın Merkezi, Nusaybin: Gulşîlav Kadın Merkezi, Derik: Peljin Kadın Merkezi, Dargeçit: Çiçek Kadın Merkezi, Mazıdağı: Rewşen Kadın Merkezi.

*Urfa Halfeti: Sara Kadın Merkezi, Viranşehir: Berjin Amara Kadın Merkezi.

* Van: Rojin Kadın Yaşam Merkezi, İpekyolu: Maya Kadın Yaşam Merkezi, Erciş: Kadın Destek Evi, Edremit: Kadın politikaları Müdürlüğü, Bahçesaray: Bahçesaray Kadın Yaşam Merkezi.

* Hakkari: Binevş Kadın Merkezi, Çukurca: Bervar Kadın Merkezi, Şemdinli: Nûjin Kadın Merkezi.

*Varto: Savuşka Kadın Merkezi.

* Dersim: Yaşam Kadın Merkezi

* Ağrı Doğubayazıt: Sema Yüce Kadın Merkezi

* Siirt: Berfîn Kadın Merkezi

* Mersin Akdeniz: Îştar Kadın Merkezi.

KÜRTÇE NEFRETİ KAYYUMLARLA SÜRDÜ

DPB'li belediyeleri gasp ettikten sonra Kürdistan'da talan ve yok etme politikasını hızla hayata geçiren AKP'nin kayyumlarının bir diğer hedefi ise Kürt dili, Kürt düşünürleri ve değerleri oldu. 3 yılda bütün gücünü Kürdistan'ın talan edilmesi için kullanan kayyumlar, başta Kürtçe olmak üzere Süryanice, Ermenice, Arapça, dillerinde yazılmış tabelaları kaldırıp, yerine tek dilli tabelaları ve Türk bayrakları astılar.

Kürt halkına ve Kürtçeye olan nefretlerini gizlemeyen kayyumlar belediyeleri gasp ettikten sonra, mahallelerin Kürtçe isimlerini dahi değiştirerek Türkçe isim verdiler. Belediyeleri gasp ettikten hemen sonra Amed Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı 2 Zarokistan ve Kayapınar Belediyesine bağlı Xalxalok kapatılarak yerlerine tek dili esas alan Türkçe eğitimler verilmeye başlandı. Van’da Kürtçe eğitim verilen kurum ise, Kuran kursuna çevrildi.

Kayyumların Kürtçe tabelaları kaldırdığı belediyelerden bir kaçı şöyle:

* Ağrı-Diyadin Belediyesi’nin tabelasındaki Kürtçe isim silindi.

* Derik Belediyesi’nin üç dilli tabelası kaldırılarak yerine Türk bayrağı asıldı.

* Sur Belediyesi’ne atanan kayyum Ermenice ve Süryanice tabelayı kaldırdı.

* Amed Büyükşehir Belediyesi’ni gasp eden ve 31 Mart'taki seçimlerde AKP'nin adayı olan kayyum Cumali Atilla'nın da ilk "icraatlarından" biri belediye tabelasındaki Amed yazısını kaldırmak oldu.

* Dersim Belediyesi kayyumu Tuncay Sonel de belediyede bulunan Dersim Belediyesi yazılı tabelayı indirtip yerine Tunceli Belediyesi yazılı tabelayı astırdı.

KÜRTÇE OKULLAR KARAKOLA DÖNÜŞTÜRÜLDÜ

Türk devletinin Kürtçeye olan tahammülsüzlüğünden Kürtçe okullar da nasibini aldı.

* Kuzey Kürdistan ve Türkiye'deki ilk Kürtçe okul olan Dibistana Sertayî ya Ferzad Kemanger (Ferzad Kemanger İlkokulu) kapatıldı.

* Kayapınar ilçesinde Kürtçe eğitim veren Dıbıstana Seretayi ya Ali Erel, Dünya Ana Dil Günü olan 21 Şubat'ta "Kürtçe ilkokul işlevi" gördüğü gerekçesiyle mühürlenerek kapatıldı.

* Şırnak'ın Cizre ilçesinde 2014 yılında açılan Dibistana Seretayî Bêrîvan, Cizre Belediyesi'ne kayyum atanınca Kürtçe eğitim durduruldu.

* Yüksekova’da 2014 yılında yapılan Kürtçe eğitim veren Üveyş Ana ilkokulu devlet güçlerinin saldırılarının ardından Apê Musa Parkı'nda eğitim vermeye başladı. Sokağa çıkma yasakları sonrasında Apê Musa Park’ındaki eğitim yeri gasp edilerek karakola çevrildi.

KATLİAM ANITLARINI KALDIRDILAR

Toplumun ortak hafızası olan anıt ve heykelleri kaldıran kayyumlar, böylece Türk devleti tarafından yapılan katliamların sembollerini yok etmek istediler. Kaldırılan anıt ve heykellerin yerine çatışmalarda ölen devlet güçlerinin isimleri getirildi.

* Şırnak’ın Uludere ilçesine bağlı Roboski köyünde katledilen 34 sivilin Kayapınar'daki Roboski Anıtı kayyum tarafından kaldırıldı.

* Kürt siyasetçi Orhan Doğan anısına Cizre’de yapılan anıt kaldırıldı.

* Kızıltepe'de 12 Kasım 2004 tarihinde evinin önünde devlet güçleri tarafından babası Ahmet Kaymaz ile birlikte 13 kurşunla katledilen 12 yaşındaki Uğur Kaymaz adına ilçede yaptırılan heykel de kayyum talimatı ile kaldırılarak, yerine saat kulesi yapıldı.

* Sur Belediyesi’nin gaspçı kayyumu Bilal Özkan’ın talimatıyla, Uğur Kaymaz anısına dikilen anıt da kaldırıldı.

* Ünlü Kürt şair Ahmed Arif’in Sur’daki büstü yerinden söküldü ve kaidesine zarar verildi.

* Ağrı’nın Doğubayazıt Belediyesi’ne atanan kayyum, kent merkezinde bulunan Kürt edebiyatçı Ehmedê Xanî’nin heykelini yıktı.

* Nusaybin Belediyesi’ni gasp eden kayyum Ergün Baysal, 1992 yılında kentte yapılan Newroz kutlamaları sırasında devlet güçleri tarafından açılan ateş sonucu katledilen 16 yurttaşın anısına yapılan Newroz Anıtı’nı yıktırdı.

* 2005 yılında Artuklu ilçesinde inşa edilen "Barış Güvercini" heykeli kayyumun emriyle kepçeyle yıkıldı.

* Cizre ilçesinde belediye tarafından yaptırılan ve halka kreş ile taziye evi olarak hizmet veren ilçenin tek taziye evi Cudi Taziye Evi kayyum tarafından yıktırıldı.

* Lice’de koyunlarını otlattığı sırada karakoldan atılan havan topu sonucu parçalanarak yaşamını yitiren Ceylan Önkol'un ismi kayyum tarafından parktan kaldırıldı.

KAYYUMLAR SANAT DÜŞMANI

DBP'li Belediyeleri gasp eden kayyumlar kültür sanat alanını yok etti. Kürdistan'daki 14 kentte çok dilli tiyatro eğitimi veren ve oyunlar sergileyen onlarca kültür sanat merkezi kapatıldı veya tüm çalışanları işten çıkarıldığı için fiilen kapandı. Kapatılan birçok merkezin yerine ya kuran kursu yapıldı yada dini içerikli alanlara dönüştürüldü. Yüzlerce kültür çalışanı ve eğitmen işten çıkarıldı. Kapatılan merkezlerde eğitim alan binlerce öğrencinin tüm imkanları ellerinden alındı. Onlarca festival iptal edildi. Sergi, eğitim, film gösterimi ve tiyatro gibi etkinlikler iptal oldu.

* Batman Belediyesi tarafından 2006 yılında inşa edilen Yılmaz Güney Sineması, 11 Eylül 2016 tarihinde DBP’li belediyeye kayyum atanması sonrası kapatıldı.

* Batman Belediyesi Şehir Tiyatroları da belediyeyi gasp eden kayyum tarafından kapatıldı.

* Batman Belediyesi Kültür Müdürlüğü tarafından 2007'de açılan ve yurttaşlara kültür dersleri veren 4 Halkevi kayyum Ertuğ Şevket Aksoy tarafından kapatıldı.

* Amed Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu kadrosunda yer alan 31 oyuncunun sözleşmesi yenilenmeyerek işlerine son verildi. 27 yıllık Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu da (DBŞT) kayyum tarafından kapatıldı.

* Silopi'deki Laleş Kültür ve Sanat Merkezi, Türkiye Gençlik Vakfı’na (TÜGVA) devredildi. "Laleş" kelimesini merkezin isminden çıkaran TÜGVA yöneticileri, Kürt kültürüne ait motifler ile Ehmedê Xanî, Cegerxwîn, Dildar, Ayşe Şan ve Meryemxan gibi Kürt düşünürlerin ve sanatçılarının tüm resimlerini de indirdi.

BELEDİYELER BORÇ BATAĞINDA

DBP'li belediyelere atanan kayyumların ardından hemen hemen tüm belediyeler borç batağına sürüklendi. Tüm belediyeleri borçsuz alan kayyumlar, kısa bir süre sonra belediyeleri milyonlarca borcun altına soktu. Kayyumlar tarafından belediyelere ait değerli arsaların farklı tarihlerde piyasa değerinin çok altında AKP ilçe yöneticileri ve akrabalarına peşkeş çekildiği belgeleriyle ortaya çıktı. Belediyelerin taşınmaz mallarını dahi satışa çıkaran kayyumların yüzlerce yolsuzluk ve usulsüzlükleri tespit edildi.

* Dersim Belediyesi'ni 40 milyon TL borcun altına sokan kayyum Tuncay Sonel, kuruma ait iş yerleri, otopark, mağaza, ev, market, başkanlık konutu gibi taşınmazları ihale yolu ile satışa çıkardı.

* Kayyum atanmasından sonra en fazla yolsuzluğun yaşandığı kentlerin başında gelen Van, adeta AKP'lilerin rant merkezi haline geldi. DBP’li belediyelerin tüm taşınmaz mallarını kendi yandaşlarına ve AKP’lilere peşkeş çeken kayyumlar, bir adım daha ileri giderek bu sefer de Van Gölü’nü satmaya başladı. Van Gölü üzerine yapılan cafe ve lokantalar kayyum 25 ile 40 yıllığına AKP’lilere satıldı.

* Erciş Belediyesi kayyumu Mehmet Şirin Yaşar, Belediye’ye ait kamu alanlarını ve iş makinelerini tek tek ihale usulü ile sattı.

* Kayyum atandığı dönemde kasasında 30 milyon TL bulunan Cizre Belediyesi 200 milyon TL civarında bir borç altına sokuldu.

* Sur Belediyesi’nin gaspçı kayyumu Abdullah Çiftçi, Dicle Üniversitesi’nde olup mülkiyeti belediyeye ait, 14 arsayı 44 Milyon 123 bin TL ile satışa çıkardı.

* Mardin Büyükşehir Belediyesi kayyumu Mustafa Yaman, belediyeye ait taşınmazları satılığa çıkardı. DBP yönetimindeyken hazineye borcu olmayan ve kasasında 120 milyon TL para bulunan belediye 900 milyon TL civarında borçlandırıldı.