Macron, Madagaskar'ın başkentindeki Rova Sarayı'nda düzenlenen anma töreninde konuştu. 

Fransa Cumhurbaşkanı konuşmada Hint Okyanusu adası Madagaskar’ın sömürgeleştirilmesinin “affedilmesi” için gerekli “koşulları” yaratmak istediğini söyledi. 

Cumhurbaşkanı ayrıca Kamerun, Cezayir, Senegal ve Haiti gibi Fransa tarafından sömürgeleştirilen diğer bölgelerde kurulan tarihçi komisyonlarını örnek alarak her iki ülkeden tarihçilerin birlikte çalışmasını sağlayacak bir “yaklaşımdan” söz etti.

Macron, perşembe günü yaptığı açıklamada bu yaklaşımın “hakikat, hafıza, tarih ve uzlaşmanın gün ışığına çıkmasını” sağlayacağını umduğunu belirtti. 

Fransa Cumhurbaşkanı, Prenses Fenosoa Ralandison Ratsimamanga ile birlikte eski kraliyet sarayına yaptığı ziyaretin ardından, “Son derece samimi olan bu affetme yolculuğunu sadece siz yapabilirsiniz. Ancak biz bu çok insani, çok kişisel ve çok sembolik bağ aracılığıyla artık olmayanın yasını tutmayı mümkün kılarak bunun koşullarını yaratıyoruz” dedi. 

Macron, aralarında 1897'deki Ambiky katliamı sırasında Fransız ordusu tarafından öldürülen Madagaskar kralına ait olanın da bulunduğu Sakalava kafataslarının yakında iade edilecek olmasına atıfta bulundu. Bu adım, insan kalıntılarının iadesine ilişkin 2023 yasasının ilk uygulaması olacak.

Emmanuel Macron, 1897'deki “kanlı ve trajik sayfalara” atıfta bulunarak, “Buradaki varlığımız masum değil ve tarihimiz çağlar boyunca aktarıldı, ancak bazı son derece acı sayfalarla” dedi. 

1897’DE NE OLDU?

1897’de Fransa, Madagaskar’ı tam anlamıyla sömürgeleştirmek için Merina Krallığı’na karşı yoğun bir askeri ve siyasi kampanya yürüttü. 1895’te başlayan Fransız işgali, 1896’da başkent Antananarivo’nun ele geçirilmesiyle hız kazandı. 1897’de Fransa, Merina monarşisini tamamen ortadan kaldırarak Kraliçe Ranavalona III’ü sürgüne gönderdi ve adayı resmi olarak Fransız sömürgesi ilan etti. Bu süreçte, yerel direniş hareketleri (özellikle Menalamba isyanı) sert bir şekilde bastırıldı, binlerce Madagaskarlı öldürüldü ve kültürel yapılar tahrip edildi.

Fransızlar, sömürge yönetimini kurarak adanın kaynaklarını (özellikle tarım ve maden) sömürmeye başladı, köleliği kaldırdı ancak zorunlu çalışma sistemleri getirdi. Yerel halkın geleneksel yapıları zayıflatılarak Fransız idari ve ekonomik kontrolü dayatıldı, bu da uzun vadeli sosyal ve ekonomik sorunlara yol açtı.

1947’DE NE OLDU?

Ama aynı zamanda 1947'de on binlerce insanın hayatına mal olan bir ayaklanma Fransız ordusu tarafından kanla bastırılmıştı.

1947’de Madagaskar’da, Fransız sömürge yönetimine karşı büyük çaplı bir halk ayaklanması patlak vermişti; bu olay “Madagaskar Ayaklanması” olarak biliniyor. Fransız ordusu, isyanı vahşice bastırdı; on binlerce Madagaskarlı öldürüldü. Tahminler 30.000 ila 100.000 arasında değişiyor. Köyler yakıldı ve isyanın liderleri idam edildi. Ayaklanma, bağımsızlık hareketlerini hızlandırdı, ancak Fransa’nın sömürge kontrolü 1960’a kadar sürdü.