Rusya Kazakistan’ı ‘Turancı’ eksenden çıkardı mı?

Kazakistan’da yaşanan benzeri görülmemiş protesto eylemlerinden özellikle Rusya faydalandı. Rusya’nın müdahalesinin Kazakistan’ı Turancı eksenden çıkardığı şeklinde yorumlandı.

Courrier International dergisinde yer alan çeviriye göre Moskova’da yayın yapan günlük gazete Nezavissimaya Gazeta, “Rusya Kazakistan’ı Türkçe dilli dünya ekseninden çıkardı” başlığını kullandı.

Gazete, “Kazakistan’da düzeni tesis eden Büyük Turan'ın temsilcileri değil, eski Sovyet ülkelerinin barışı koruma görevlileridir” ifadelerini kullandı. Büyük Turan, tüm Ural-Altay kavimlerinin birliğini savunan ırkçı pantürk ideolojisi olarak biliniyor.

Moskova gazetesine göre Türkiye, “Türk dünyasındaki merkezi bağ, yani Kazakistan’ı kaybetmekten” endişe ediyor.

2-9 Ocak tarihleri arasında sıvılaştırılmış petrol gazı LPG fiyatlarının arttırılmasına karşı yaşanan ayaklanmada, kanlı bir şekilde bastırıldı.  Kazakistan “İslamcı bir terör saldırısı” olduğunu öne sürerek, Moskova’nın öncülüğündeki askeri bir örgütlenme olan Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’nden destek istedi. Rusya, Kazakistan’a bu çağrı çerçevesinde asker gönderdi.

Rus medyası, tarihin cilvesi olarak eski Cumhurbaşkanı Nursultan Nazabayev’in pantürkist ideolojisine dikkat çekiyor.  Nazarbayev, 1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasından bu yana “Türkçe dilli tüm ülkeleri etkili bir dünya gücü olması için birleştirme” çabası içerisindeydi.

PANTÜRKİST NAZARBAYEV DÖNEMİ SONA MI ERDİ?

Protesto eylemlerinin de temel hedefinde Nazarbayev yer alıyordu.  Eylemciler eski Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in de yeniden güvenlik servislerine el koymasına tepki gösteriyordu. Protesto gösterileri sırasında sık sık 81 yaşındaki Nazarbayev için sık sık “Yaşlı adam defol” sloganı atıldı. 1991 ile 2019 arasında ülkenin başında yer alan Nazarbayev, görevini Kasım Cömert Tokayev’e devretse de “ömür boyu ulusun lideri” ve “Güvenlik Konseyi Başkanı” statüsünü kendisine kazandırdı.

Ancak Tokayev, protesto eylemlerini fırsat bilerek içerideki otoritesini arttırdı ve Nazarbayev dönemini kapatmak için harekete geçti. Protesto eylemleri, iktidar aygıtlarının Tokayev’in eline geçmesini sağladı. Tokayev, protesto eylemlerinin başında 5 Ocak günü Nazarbayev’i ulusal güvenlik konseyinden çıkardı. Nazarbayev’e sadık bir isim olan yerel güvenlik güçleri servisinin şefi de “yüksek ihanet” suçlamasıyla görevden alındı. Bazı uzmanlar, Kazakistan’daki olayların temel sonucunun “Nazarbayev döneminin sona ermesi” olduğunu belirtiyor. Protesto eylemleri boyunca sessiz kalan Nazarbayev’in sonunun ne olacağı ise henüz bilinmiyor.

Türk devleti de Kazakistan’daki durumu fırsata çevirmek istedi.  Savunma Bakanı Hulusi Akar “Kazak kardeşlerine” yardıma hazır olduklarını söyledi ve Suriye’deki “başarılarını” örnek gösterdi. Oysa, “başarı” olarak ifade edilen operasyonlarda Kuzey ve Doğu Suriye’de birçok bölge işgal edilerek, gerçek bir terör rejimi oluşturuldu. Bu bölgelerde günlük olarak savaş suçları işleniyor.

Türk Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise Yukarı Karabağ örneğini gösterdi. Türk devletinin desteğindeki Azerbaycan, 2020 yılında Yukarı Karabağ’ın önemli bir bölümünü işgal ederek, Ermenistan’ı yenilgiye uğratmıştı.