Yeni Kaledonya referandumu şans mı tuzak mı?

Yeni Kaledonya (Nouvelle Calédonie) Adası, Fransa’dan bağımsızlığını kazanmak için 4 Kasım’da referanduma gidiyor. Yerli Kanak halkının son on yıllarda nüfusunun azınlığa düşmesi nedeniyle, bağımsızlık şansı az görünüyor.

1853 yılından itibaren Fransız sömürgesi haline getirilen Yeni Kaledonya’da bağımsızlık yanlısı Kanak Ulusal ve Sosyalist Özgürlük Cephesi (FLNKS) ile dönemin sosyalist Fransa hükümeti arasında 1988 yılında imzalanan Matignon Anlaşması ile 1998 Nouméa Anlaşması, adanın bağımsızlığına dair referandum yapılmasını öngörüyordu.

Pasifik’teki Mercan Denizi’nde bulunan ada ülkesi Yeni Kaledonya’da 4 Kasım’da yapılacak referandumda, “Yeni Kaledonya’nın tam egemenlik hakkına kavuşması ve bağımsız olmasını istiyor musunuz?” sorusu sorulacak.

Referanduma ilişkin yapılan anketler, 270 bin nüfuslu adadaki seçmenlerin büyük bir kısmının Fransa’ya bağlı kalınmasından yana olduğunu gösteriyor. Bunda en önemli neden ise bağımsızlık talebinin özellikle adanın başlıca yerli halkı olan Kanaklar tarafından istenmesi.

MATIGNON ANLAŞMASI SONRASINDA YERLEŞENLER DE OY KULLANACAK

4 Kasım referandumunda nüfusun halen yüzde 40 kadarını oluşturan Kanakların yanı sıra 1994 yılından sonra adaya yerleşen ve düzenli ikametgahı olan Fransızlar ile diğer halklardan göçmenler de oy kullanabilecek. 1988 Matignon Anlaşması sonrasında adaya Vietnamlıların yanı sıra kısmi sayıda Fransızın da yerleşmesinin etkisiyle Kanakların genel nüfustaki payı sınırlı kaldı.

Zira 20’inci yüzyıl başlarında 20 bin kadar nüfuslarıyla adadaki halkın üçte birinden fazlasını oluşturan Kanaklar, günümüzde 100 bin gibi artan bir nüfusa sahiplerse de, sonradan adaya gelenlerin fazlalığı nedeniyle halen azınlık durumundalar. Adaya göçlerin 1988’den sonra düzenli bir biçimde artması da ilginç bulunuyor.

BİNLERCE KANAK HALKI MENSUBUNUN KAYDI BULUNMUYOR

Referandumda sonucun Fransa’da kalma yönünde olacağı tahminlerini güçlendiren bir diğer gerçek de, binlerce Kanak seçmenin ‘ikametgahı bulunamadığı’ gerekçesiyle seçmen listelerinde yer alamaması. Bu durum bağımsızlık talebinin aleyhine.

Ayrıca söz konusu ‘adresi bulunamayan’ seçmenlerin yanı sıra büyük çoğunluğu gençler olmak üzere binlerce Kanakın seçmen listelerine kaydolmaması da Fransa yanlılarının elini güçlendiriyor.

KALEDONYA’YA DAİR BAZI BİLGİLER

Pasifik Okyanusu’ndaki Mercan Denizi’nde bulunan Yeni Kaledonya’nın 18 bin 575 kilometrekare toprağa sahip. 270 bine yakın kişinin yaşadığı adada nüfusun yüzde 40 yakınını Kanaklar, yüzde 30 kadarını Fransızlar çoğunlukta olmak üzere Avrupalılar oluşturuyor. 2009’daki bir sayımda adadaki Fransızların neredeyse yarıya yakınının Fransa doğumlu olduğu anlaşılmıştı.

Diğer etnik gruplar arasında Wallis-Futunis halkı yüzde 10 gibi bir oranla gelirken, birçok diğer yerli halk da adada yaşıyor. Ayrıca Vietnamlılar ve Endonezyalılar başta olmak üzere birçok Asya ve Pasifik ülkesinden halklar da yüzde 5 civarında bir nüfusa sahip. ‘Kaledonyalı’ statüsü altında adada yaşayan yüzde 5’lik bir gruba ek olarak çok sayıda diğer yerli halk grubu da adada mevcut.

Dış ilişkiler, savunma ve para politikalarında Fransa’ya bağımlı olan Yeni Kaledonya’da diğer politikalar ise yerel hükümet tarafından belirleniyor.