Birleşmiş Milletler (BM),  uluslararası silah ticaretinin kontrol alınmasını öngören ilk kapsamlı antlaşmayı kabul etti. BM’ye üye ülkelerin çoğunluğunun kabul ettiği antlaşma ile silah ticaretinin ne kadar şeffaf ve kontrol edilebilir olacağı sorusu ise belirsizliğini koruyor.

BM Genel Kurulu’nun dünkü oturumunda 6 yılı aşkın bir süreden beri üzerinde çalışılan Uluslararası Silah Ticareti Antlaşmaı kabul edildi. Antlaşma ile silah ticaretinde yer alan devletlere, satılan ve ya alınan silahların insan hakları ihlalleri olan bölgelerde kullanılıp kullanılmayacağını araştırması şartı getiriliyor.

Antlaşmada, satılan silahların devletler dışındaki silahlı grupların eline geçmemesine dikkat edilmesi şartı da dikkat çekiyor. Buna göre, konvansiyonel silah olarak bilinen hafif silahlar, tank ve askeri araçlar, savaş helikopterleri ve gemileri ile füzelerin satışlarının kontrolü anlaşma kapsamına alınıyor.

190 üye ülkenin katıldığı oylamada aralarında Rusya, Hindistan, Çin, Mısır, Suudi Arabaistan ve Katar’ın bulunduğu 23 ülke de çekimser kaldı. Oylamada Suriye, Kuzey Kore ve İran ise ‘hayır’ oyu kullandı. ABD, Almanya gibi devletler ise ‘evet’ oyu veren 154 devlet arasında yer aldı.

ANTLAŞMANIN ETKİSİNİ GÖSTERMESİ YILLARI BULACAK

Dünya genelinde 70 milyar doları olarak tahmin edilen kontrol edilemeyen silah ticareti bir çok yıkıma yol açıyor. Uluslararası insan hakları kuruluşlarına göre, kontrol edilemeyen silahlar nedeniyle bir çok ülkede savaşlar çıkarken, hak ihlalleri ve suçlar işleniyor. Uluslararası Af Örgütü’ne (Amnesty International) göre, önlem alınmazsa önümüzdeki 4 yıl içerisinde kontrolsüz silah ticareti 100 milyar doları bulabilecek.

Ancak, BM tarafından kabul edilen antlaşmanın bağlayıcı olabilmesi için imzacı devletlerin parlamentoları  tarafından onaylanması gerekiyor. Ancak antlaşmanın yürürlüğe girmesi için en az 50 devlet tarafından onaylanması şart. Bu nedenle antlaşmanın dünya genelinde olumlu etkilerinin görülmesinin uzun yılları alacağı tahmin ediliyor.

EN ÇOK DA ABD KORKUTUYOR

Silah Ticareti Antlaşması her ne kadar olumlu bir adım olarak kabul edilse de, dünya silah ticareti tekelini elinde bulunduran ülkelerin tavrı merak konusu. Başta ABD olmak üzere bir çok ülkenin antlaşmaya imza atsalar da, parlamento ve ya kongrelerinde onaylayıp onaylamayacakları sorusu cevaplanmış değil.

ABD’deki silah tacirlerini bünyesinde bulunduran National Rifle Association adlı kuruluş  da antlaşmaya karşı çıkanların başında yer alıyordu.