Ekim ayında basın alanında yaşanan ihlaller

ÖGC, Ekim ayında basın özgürlüğüne yönelik saldırılara ilişkin raporunu kamuoyu ile paylaştı. Ekim, hak ihlallerinin en fazla yaşandığı ay oldu.

Özgür Gazeteciler Cemiyeti (ÖGC), Ekim ayında basın üzerindeki hak ihlallerine ilişkin hazırladığı raporunu açıkladı. Raporda, Ekim ayında 18 basın organının kapatıldığı kaydedilirken, Ekim'in hak ihlallerinin en yoğun yaşandığı ay olduğu belirtildi. Ekim'de 4 gazetecinin katledildiği, 33 gazetecinin gözaltına alındığı, 2'sinin tutuklandığı, 3'ünün haber takibi sırasında tehdit edildiği ve 11 basın organının da polis baskınına uğradığı bildirildi.

KATLEDİLENLER/ÖLENLER

ÖGC'nin raporu şöyle:

03 Ekim 2016: Libya’da uzlaşı hükümeti yanlısı güçlerle terör örgütü DAİŞ arasındaki çatışmaların yeniden hız kazandığı Sirte kentinde keskin nişancılar tarafından vurulan Hollandalı Gazeteci Jeroen Oerlemans yaşamını yitirdi. Gazeteci Oerlemans 2012 yılında Suriye’de kaçırılmış ancak bir hafta sonra serbest bırakılmıştı.

06 Ekim 2016: Hastalık sonucu yaşamını yitiren Özgür Gündem Editörü Mehmet Akyol, kitlesel olarak İstanbul'da defnedildi.

06 Ekim 2016: Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Üyesi Sıtkı Uluç, tedavi gördüğü hastanede vefat etti.

20 Ekim 2016: YPJ Genel Komutanlığı'ndan yapılan açıklamada; YPJ Basın Merkezi'nde çalışan Gazeteci Ronahî Omer'in (Eylül Nûhilat) 20 Ekim'de Şehba'ya yönelik Türk ordusunun saldırıları sırasında top atışları sonucu yaşamını yitirdiği belirtildi.

21 Ekim 2016: Irak'ın Kerkük kentinde sabah erken saatlerden beri devam eden IŞİD ile Irak emniyet güçleri arasındaki çatışmaları görüntülemeye çalışan Türkmeneli TV kadrosuna silahlı saldırı düzenlendi. Saldırı sonucu Haber Müdürü Türkmen Gazeteci Ahmet Necmettin Haceroğlu hayatını kaybetti, TV Müdürü Süheyil Kasım de yaralandı. 

22 Ekim 2016: El Sumeriye televizyonu muhabiri Ali Risan, Giyare'ye bağlı Şore kasabasının Xwin köyünde Musul operasyonunu takip ettiği sırada DAİŞ keskin nişancıları tarafından vuruldu. Irak merkezli yayın yapan Irak, Lübnan, Dubai ve Ürdün'de 700 çalışanı bulunan El Sumeriye televizyonu da kendi internet sitesinde yayımladığı haberde, Ali Risan adlı foto muhabirlerinin DAİŞ keskin nişancılarının atışı sonucu yaralandığını ve daha sonra yaşamını yitirdiği duyuruldu. 

GÖZALTINA ALINANLAR VE TUTUKLANANLAR

7 Ekim 2016: 1 Ekim sabahında İstanbul'daki evine yapılan baskınla gözaltına alınan ödüllü Yazar ve Öğretmen Murat Özyaşar serbest bırakıldı.

03 Ekim 2016: Ukrayna’nın resmi haber ajansı Ukrinform’un muhabiri Roman Suşçenko, Rusya’da 'casusluk' iddiasıyla tutuklanarak cezaevine konuldu

04 Ekim 2016: Van'ın Erciş ilçesinde gözaltına alınan Özgürlükçü Demokrasi ve Azadiya Welat Gazetesi dağıtımcısı Ayhan Yıldırım, gece geç saatlerde İlçe Emniyet Müdürlüğünde biten işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.

04 Ekim 2016: Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile hakkında kapatma kararı aldığı 12 TV ve 11 radyo kanalından biri olan Özgür Radyo da Güvenlik Şube ve Mali Şube polisleri tarafından baskın yapıldı. Kadıköy'de bulunan radyoya baskın düzenleyen polislerin kapıyı kırarak içeri girmesine tepki gösteren radyo çalışanları darp edilerek gözaltına alındı. Aralarında haber takibi yapan JİNHA Muhabiri Öykü Dilara Keskin ve ETHA Muhabiri Pınar Gayip ve radyo çalışanlarının bulunduğu 16 kişi ise  gözaltına alındı. Ali Sönmez Kayar: Radyo çalışanı, Can Karakulak: Radyo çalışanı, Ardanuş Ateş: Radyo çalışanı, Zeynep Derya Yıldız: Radyo çalışanı, Arzu Demir: Radyo çalışanı, Önder Öner: ETHA Müdürü, Ezgi Özer: ETHA muhabiri, Deniz Bakır: Atılım Genel Yayın Yönetmeni,  Sedat Şenoğlu: ESP MYK Üyesi, Ahmet Ayva: HDK İl Yürütme Kurulu Üyesi, Öykü Dilara Keskin: JINHA muhabiri ve soyadı öğrenilemeyen Nevcihan isimli radyo çalışanı.

06 Ekim 2016: Mersin'de 16 günlük gözaltı süresinin ardından serbest bırakılan Evrensel Muhabiri Cemil Uğur, savcılığın mahkemeye yaptığı itiraz üzerine tekrar gözaltına alındı. Sulh Ceza Hakimliği'nde ifadesi alınan Uğur, "örgüte üye olmak" ve 'örgüt propagandası yapmak' iddialarıyla tutuklandı.

06 Ekim 2016: Amed'in Lice ilçesinde 12 Ağustos'ta evine yapılan baskınla gözaltına alınan ve çıkarıldığı mahkemece tutuklanan Lice Gazetesi Muhabiri Metin Bekiroğlu, tahliye edildi. Sosyal medya paylaşımlarında "örgüt propagandası yaptığı" iddiası ile tutuklanan Bekiroğlu, avukatının yaptığı başvuru sonucu mahkemenin ara kararıyla tahliye edildi. 

11 Ekim 2016: Dersim'de üç yıl önce (2013) dönemin Malatya özel yetkili savcısı tarafından başlatılan soruşturma kapsamında, DHA  muhabiri Ferit Demir'in evine sabah saatlerinde polis baskını yapıldı. Jandarma ve polis, evde arama yaparken, Ferit Demir savcılığın daveti üzerine  Merkez İlçe Jandarma Komutanlığı'nda ifade verdi. Baraj yapımına karşı yapılan gösteri ve yürüyüşler, toplumsal olaylar ve terör olaylarıyla ilgili yaptığı haberler sorulan Demir'e, "yardım ve yataklık yapmak" suçlaması yöneltildi. 

17 Ekim 2016: Muş DİHA muhabiri İdris Sayılgan, sabah saatlerinde Yeşilyurt Mahallesi’nde bulunan evine yapılan polis baskınında gözaltına alındı. Baskın sırasında Sayılgan'ın evini didik didik arayan özel harekat polisleri, Sayılgan’ın ailesini de tehdit etti.

18 Ekim 2018: 30 Eylül'de kapatılan Radyo Karacadağ'ın bağlı olduğu Fırat Basın Yayın A.Ş'nin Yönetim Kurulu Başkanı Sadık Demir ile radyonun eski çalışanları Mizgin Çay ve Salih Erbekler'de aynı program gerekçe gösterilerek gözaltına alındıktan sonra bugün tutuklanarak Urfa E Tipi Kapalı Cezaevi'ne gönderildi. 

25 Ekim 2016: Urfa'nın Suruç ilçesinde haber takibi yapan DİHA muhabiri Arjin Dilek Öncel ile Beritan İrlan gözaltına aldı. Öncel ve İrlan Pirsûs Çarşı Polis karakoluna götürüldü daha sonra serbest bırakıldı. 

25 Ekim 2016: Muş’ta yapılan ev baskında gözaltına alınan DİHA muhabiri İdris Sayılgan’ın da aralarında bulunduğu 5 kişi tutuklandı. Mûş’ta yapılan ev baskınlarında gözaltına alındıktan sonra tutuklanan DİHA muhabiri İdris Sayılgan’ın yaptığı haberler suç unsuru sayıldı.

27 Ekim 2016: Tutsaklarla Dayanışma İnisiyatifi üyelerinin tutsakların durumuna dikkat çekmek üzere Silivri Cezaevi önünde yapmak istedikleri basın açıklamasında gözaltına alınan 24 tutsak yakını ile DİHA muhabiri Yağmur Kaya ve ETHA muhabiri Havva Cuştan, emniyette ifadeleri alındıktan sonra serbest bırakıldı.

28 Ekim 2016: Özgür Gelecek Dergisi Dersim Muhabiri Sinem Özkan ve YDK aktivisti Elif Kaya İstanbul'da gözaltına alındı.

31 Ekim 2016: Cumhuriyet gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Murat Sabuncu ile yazar ve yöneticiler gözaltına alındı. Cumhuriyet gazetesi danışmanı ve yazarı Kadri Gürsel ile muhasebe müdürü Günseli Özaltay hakkında da gözaltı kararı çıkarıldı. 
Gözaltı kararı alınan isimler şöyle: 

Cumhuriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Murat Sabuncu - Gözaltında

Cumhuriyet Kitap eki Genel Yayın Yönetmeni Turhan Günay - Gözaltında

Yazar Hikmet Çetinkaya - Gözaltında

Yazar Aydın Engin - Gözaltında 

Yazar Güray Öz - Güray Öz 

Yazar Hakan Kara - Gözaltında

Gazeteci Nebil Özgentürk - Yurtdışında

Karikatürist Musa Kart - Gözaltında

Avukat Akın Atalay Cumhuriyet Vakfı İcra Kurulu Başkanı - Yurtdışında

Avukat Bülent Utku Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurul Üyesi - Gözaltında

Avukat Mustafa Kemal Güngör Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurul Üyesi - Gözaltında

Önder Çelik Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurul Üyesi - Gözaltında

Bülent Yener Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurul eski üyesi - Gözaltında

Mali Müşavir Eser Sevinç Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurul Üyesi - Gözaltında 

Kadri Gürsel Cumhuriyet gazetesi Yayın Danışmanı ve Yazarı - Gözaltı kararı çıkarıldı

Günseli Özaltay Cumhuriyet gazetesi muhasebe müdürü - Gözaltı kararı çıkarıldı

Cumhuriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Murat Sabuncu, "Paralel devlet yapılanması ile PKK ve KCK'ye üye olmamakla birlikte yardım etme" suçlamasıyla, Aydın Engin, "FETÖ-PKK'ye yardım", Hakan Kara ise "FETÖ'ye yardım" suçlamasıyla gözaltına alındı.  Orhan Erinç'in evinde yapıldı. Erinç, yaşı sebebiyle gözaltına alınmadı.  Turhan Günay ve Hakan Kara'nın evindeki bilgisayar ve laptoplara el konularak Vatan Emniyet'e götürüldü.

BASKINA UĞRAYAN YAYINLAR

03 Ekim 2016: Polisler, Kızıptepe’de 3 dilde yerel yayın yapan Radyo Rengîn binasına baskın düzenledi. Radyo binasında arama yapan polisler daha sonra radyoyu kapatarak kapısına mühür vurdu. 

03 Ekim 2016: Azadi TV ve aynı binada bulunan Jiyan TV ile Zarok TV'nin polis ile vergi memurları tarafından basılması ardından arama ve sayım yaklaşım 3 saat sürdü. Azadi TV'de 3 saat süren arama ve sayım sonrası Azadî TV'nin kapısına mühür vurularak kapatıldı. Sayım esnasında Azadi TV çalışanları polis tarafından dışarıyla çıkartılarak, televizyon yöneticileri eşliğinde sayım yapıldı. TV'nin kapısına mühür vurulmasıyla binada bulunan mal varlığına el konulduğu öğrenildi.

03 Ekim 2016: AKP'nin baskısı ile Avrupa'da yayın yapan Med Nûçe TV'nin ekranı, Fransız uydu şirketi Eutelsat kararıyla TSİ ile 11.00'de karartıldı. 

03 Ekim 2016 Kürtçe'nin Kirmancki (Zazaca) lehçesi ile yayın yapan Jiyan TV ve dünyada Kürtçe yayın yapan ilk çocuk kanalı Zarok TV'nin içerisindeki sayım da sona ermesi ardından çilingir çağrılarak kapı kilidi değiştirildi. TV'nin basılması hemen ardından HDP Amed Milletvekili Feleknas Uca ve HDP Amed İl Eşbaşkanı Cebbar Leygara ve beraberindekler bina önüne gelerek çalışanlara destekte bulundu. 

3 Ekim 2016: Daha önce yayını TÜRKSAT'an düşürülen ve yerelde yayınına devam eden Özgür Gün TV ile Özgür Gün Radyo akşam saatlerinde polis ve maliye memurları tarafından basılarak, demirbaş sayımı yapıldı. Sayım ardından TV ve radyo kapısı mühürlendi. 

04 Ekim 2016: KHK ile kapatılan Hayatın Sesi TV'ye polis baskın yaptı. Baskın yapan polisler içeri de sayım yaptıktan sonra kapıya mühür vurdu.

04 Ekim 2016: AKP Hükümeti'nin, çıkardığı Kanun Hükmünde Kararname ile hakkında kapatma kararı aldığı 12 TV ve 11 radyo kanalından biri olan İMC TV'nin İstanbul Eyüp'te bulunan merkezine Güvenlik Şube ve AMli Şube polisleri tarafından baskın yapıldı. Kanal merkezine gelen polisler canlı yayın sürdüğü esnada yayını durdurmak istedi. Polislerin kanal yayını durdurmaya çalışması devam eden canlı yayın ile kamuoyuna ulaştırıldı. Polisler sonra İMC TV'ye mühür vurup kapattılar. 

05 Ekim 2016:  Alevi dedeleri, kurum temsilcileri, sanatçılar ve siyasetçiler polislerin mühürlemek istediği TV10 kanalının reji odasında oturma eylemi başlattı. Eylemin sonlandırılmasının ardından polis ve müfettişler TV 10’a baskın yaparak kanalın reji odası mühürlendi. 

05 Ekim 2016: Dün yapılan baskınlarla reji odaları mühürlenen İMC TV, Hayatın Sesi ve TV10, bir kez daha polis ve maliye ekipleri tarafından basıldı. Bugün yapılan baskınlar esnasında maliye ekipleri ve polislerin yanında bir de TRT çalışanları yer aldı. Kanallarda yapılacak sayımın ardından içeride bulunan eşyalar alınarak TRT'ye götürülecek.

29 Ekim 2016: KHK ile kapatılan Jin Haber Ajansı’nın (JINHA) gece yapılan baskınla kapısına mühür vuruldu. Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kapatılan JINHA, gece saatlerinde polisler tarafından basıldı. JINHA'nın Amed'deki merkezinin kapıları kırılırken, içeride yapılan arama ardından büronun kapı kilitleri değiştirilerek mühürlendi. 

30 Ekim 2016: Dün Resmi Gazete’de yayınlanan Kanun Hükmünde Kararnamelerle kapatılan yayın organları arasında yer alan Kürtçe günlük gazete Azadiya Welat’ın Amed’in Bağlar ilçesi Selahattin Eyyubi Mahallesi’ndeki merkez bürosuna polis ve maliye ekipleri tarafından baskın düzenlendi. Maliye ekipleri içeride tutanak tutarken, gazetenin çalışanları ve avukatları da aramalara yapıldı. Arama sonrası büro muhurlendi. 

30 Ekim 2016: AKP hükümetinin çıkardığı Kanun Hükmünde Kararname ile kapatılmasına karar verilen Dicle Haber Ajansı’nın Amed merkezdeki bürosuna maliye müfettişleri ve polis tarafından baskın düzenlendi. Baskında müfettişlerin tutanak tutmasının ardından DİHA merkezine mühür vurdular. 

SORUŞTURMA-DABA AÇILAN VE CEZA VERİLENLER

3 Ekim 2016: Geçici olarak kapatılan Özgür Gündem gazetesinin "Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği" kampanyasına katılan gazeteci Nadire Mater ve gazetenin Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İnan Kızılkaya hakkında 8 yıla kadar hapis istemiyle iddianame hazırlandı.

04 Ekim 2016:  Özgür Gündem gazetesi ile dayanışmak amacıyla başlatılan "Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği" kampanyasına katıldıkları için haklarında soruşturma açılan gazeteci Tuğrul Eryılmaz ile Çilem Küçükkeleş ve Dicle Anter hakkında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı iddianame hazırladı. Savcılık tarafından hazırlanan iddianamede gazetede çıkan yazı ve haberler suç delili olarak gösterilirken, "Suç İşlemeye Alanen Tahrik Etme", "Suçu ve Suçluyu Övmek", "Terör Örgütü Propagandası Yapmak" ve "Örgüt Açıklamasını Yayımlamak" iddiaları ile yargılanmaları istendi.

04 Ekim 2016: Adana'da bir yürüyüşe katıldığı için yargılanan JINHA Muhabiri Filiz Zeyrek'e 15 ay hapis cezası verilerek, hükmün infazı geriye bırakıldı.

06 Ekim 2016  İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Basın Bürosu, kapatılan Özgür Gündem gazetesi ile dayanışmak amacıyla başlatılan kampanyaya destek veren oyucu Jülide Kural, yönetmen İlham Bakır ile gazetenin Yazı İşleri Müdürü İnan Kızılkaya hakkında 7,5 yıla kadar hapis istemiyle dava açtı. İddianamede, PKK'lilerere "gerilla" denilmesi suç unsuru olarak yer aldı. 

25 Ekim 2016: Evrensel Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Fatih Polat ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Vural Nasuhbeyoğlu, "Örgütü propagandası yapma" ile "Suçu ve suçluyu övmek" iddialarıyla yargılandığı davanın ilk duruşmasında beraat etti. 

25 Ekim 2016: Kapatılan Özgür Gündem gazetesi Eş Genel Yayın Yönetmeni Eren Keskin ve Yazı İşleri Müdürü Reyhan Çapan, "örgüt propagandası yapmak", "Cumhurbaşkanına hakaret" ve "Türklüğü, Cumhuriyeti ve devletin kurum ve organlarını aşağılama" suçlamasından 6 defa hakim karşısına çıktı.

25 Ekim 2016: Özgür Gündem ve Azadiya Welat gazetelerin tutuklu dağıtımcısı Semih Elitaş 8 aydır hakkında iddianame hazırlanmasını bekliyor. Manisa T Tipi Kapalı Cezaevinde 3 kez işkenceye maruz bırakılan Elitaş’ın babası Ramazan Elitaş, “Eskiden Guatemala vardı şimdi de Türkiye’deki cezaevleri var” dedi.

25  Ekim 2016: İstanbul’daki Çağlayan Adliyesi’nde gün boyu 26 gazeteci ve yazar, 12 defa hakim karşısına çıktı. Evrensel gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Fatih Polat ile Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Vural Nasuhbeyoğlu hakkında açılan dava kapsamında verilen kararla beraat etti. Diğer, 11 duruşma ise önümüzdeki günlerde görülmek üzere ileri bir tarihe ertelendi.

27 Ekim 2016: DİHA Muhabiri Bilal Güldem hakkında sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek, "örgüt propagandası yapmak" iddiasıyla 2 yıl 3 ay hapis cezası verildi.

26 Ekim 2016: Van'ın Bahçesaray ilçesinde haber takibi yapan DİHA muhabirleri Selman Keleş ve Emir Büküm polisler tarafından tehdit edildi. Haber takibi yaptıkları sırada durdurulan muhabirlerin, kimlik kontrolü yapan polislerin "Burası riskli bölge. Burada bizden izin almadan çekim yapamazsınız" tehdidine maruz kalarak,yarımsaat boyunca alıkonuldu. Muhabirlerin alıkoyan polisler ardından "Akşamları burada dışarıya çıkmayın, çıkardınız bile bize haber verin. Yoksa başınıza bir şey gelirse bundan sorumlu değiliz" diyerek, tehdit etti.

29 Ekim 2016:  DAİŞ'e soğan kamuflajında patlayıcı taşınmasıyla ilgili iddianameyi "Soğandan da MİT çıktı" başlığıyla haberleştiren Cumhuriyet Gazetesi muhabiri Canan Coşkun hakkında dava açıldı.

KAPATILAN VE ENGELLENEN YAYINLAR

03 Ekim 2016: Kızıptepe’de 3 dilde yerel yayın yapan Radyo Rengîn kapatıldı. Kapısına muhur vuruldu. 

9 Ekim 2016: Eutelsat, Doğu Kürdistan ve İran'a yönelik yayın yapan Newroz TV için de yayınlarını durdurma kararı verdi. Aynı şirket Med Nûçe’nin de yayıyını durdurmuştu. 

10 Ekim 2016: Gece yarısı tebligatsız bir şekilde baskın yapılarak kapatılan Radyo Ses'in kapısındaki "TRT Çukurova İl Müdürlüğü"ne ait mühre, valilik, RTÜK ve TRT sahip çıkmadı. 

11 Ekim 2016: Daha önce Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'nun (RTÜK) isteği ve baskısı doğrultusunda Med Nuçe TV'nin yayını durduran uydu platformu Eutelsat, bugün de Kürtçe'nin Soranî, Goranî ve Kurmancî lehçelerinde ve Farsça yayın yapan Newroz TV'nin yayına son verdi.

25 Ekim 2016: Dayanışmak amacıyla Özgür Gündem gazetesi için başlatılan “Nöbetçi Genel Yayın Yönetmeni” kampanyasına katılan sinema oyuncusu Deniz Türkali ile gazetenin Yazı İşleri Müdürü İnan Kızılkaya hakkında hazırlanan iddianame kabul edildi.

25 Ekim 2016: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), Dicle Haber Ajansı’nın (DİHA) 47’nci internet adresini de erişime engelledi. BTK, site erişimi engellerken bu kez resmi bir karar gösterme gereği bile duymadı.

25 Ekim 2016: Sendika.org, herhangi bir resmi karar açıklanmaksızın 12'nci kez Türkiye'de erişime engellendi

29 Ekim 2016: AKP hükümeti, OHAL kapsamında iki yeni Kanun Hükmünde Kararname yayımlandı. Buna göre, "Terör kapsamındaki davalarda en fazla üç avukat savunma yapabilecek. Özgür Gündem, DİHA, JINHA, Azadiya Welat ve Yüksekova Haber'in kapatılmasına karar verildi."

AKP hükümetinin kapattığı yayınlar şöyle: Dicle Haber Ajansı (DİHA), Jin Haber Ajansı (JINHA), Özgür Gündem Gazetesi, Azadiya Welat gazetesi, Yüksekova Haber gazetesi, Batman Çağdaş gazetesi, Cizre Postası gazetesi, İdil Haber gazetesi, Güney Expres gazetesi, Prestij Haber gazetesi, Urfanatik gazetesi, Kızıltepe'nin Sesi gazetesi, Tîroj dergisi , Evrensel Kültür dergisi , Özgürlük Dünyası dergisi.

YAYIN YASAĞI

05 Ekim 2016: Aralarında TV 10, İMC TV, Hayatın Sesi, Jiyan, Azadi, Özgür Gün TV gibi televizyon kanalları ile Gün ve Özgür gibi radyoların da bulunduğu çok sayıda basın organının susturulması, diğer basında haber bile olmadı.

09 Ekim 2016: RTÜK tarafından Şemzînan'ın Durak Karakolu'na yönelik bomba yüklü araçla düzenlenen saldırıya ilişkin Başbakanlığın talimatıyla yayın yasağı getirildi.