Avrupa'da dini hizmet veren Civaka Îslamî Kurdistan'a (CÎK) bağlı Kürt camileri eş başkanlık sistemine geçiyor. Almanya'nın Wuppertal kentinde bulunan Mizgefta Ehmedê Xanî, yaptığı kongre ile eş başkanlık sistemine geçerken, Hagen Şêyx M. Emîn Cami'sinde ise kadınlar, yönetimde yüzde 40 kota ile temsil ediliyor.

Civaka Îslamî Kurdistan, (CÎK)  onlarca imam ve kadrosuyla yıllardır dini hizmet veren önemli bir kurum. Merkezi Almanya'nın Hagen kentinde bulunan CÎK'e bağlı başta Almanya olmak üzere orta Avrupa ve İskandinavya ülkeleri genelinde 33 cami bulunuyor. Kurum her yıl çeşitli etkinlikler düzenleyerek, hizmetler veriyor. Kürt hacı kafileleri, Ramazan ayında düzenlediği etkinlikler, bunların başından geliyor. Ciddi bir örgütlemeye sahip olan CÎK, özellikle son yıllarda yürüttüğü çalışmalarla birçok merkezde kurumlaşmaya gidiyor. Toplumun bütün kesimlerini bünyesindeki faaliyetlere katmaya çalışan kurumun hedefinde ise; kadın ve gençlik kesimleri, geliyor. 

Dünyada ileri demokrasilerde hayat bulan eş başkanlık sistemiyse CÎK'in hedefleri arasında. Kurum, kendisine bağlı olan bütün camilerde, bu sistemi hataya geçirmeye çalışıyor. Eş başkanlık gibi demokratik ve ilerici bir sistem, islami bir kuruluşta hayat bulur mu, şimdiden kestirmek mümkün değil. Ancak kurum yöneticileri, bu sistemi hayata geçirme noktasında  oldukça iddialı görünüyor. Almanya'nın Wuppertal ve Hagen kentlerinde bulunan Kürt camilerinde yeni dönemde yapılan kongrelerde, kadınlara yüzde 40 gibi bir kota, ayrıldı. Ve kadınların yönetimde yer almalarının kapıları açıldı.

KADINLARIN GELMESİYLE BİRLİKTE HAREKETLİLİK OLMUŞ

Wuppertal'da dini hizmet veren Mizgefa Ehmedê Xanî'nin bina mülkiyeti kentte yaşayan Kürtlere ait. Burada yaşayan Kürtlerin yardımıyla satın alınan 4 katlı cami binası uzun bir zamandır tadilat nedeniyle kapalı kalmış. Ancak tadilatı kısa bir zaman önce bitten cami geçtiğimiz günler de, gerçekleştirdiği kongre ile yeni dönem yönetimini seçerek, faaliyete başlıyor. Eş başkanlık sistemine geçildiği cami de, 9 kişilik yönetimde, 3 te kadın bulunuyor. Kadınların yönetime girmesiyle birlikte cami de, bir haraketlilik yaşanmaya başlanmış. Günlük olarak gidiş-gelişler, artmış, sosyal ve kültürel faaliyetler, hız kazanmış. Haftanın belirli günleri kadın ve genç kızlara yönelik dini eğitim verilmeye başlanmış. Bu çalışma ile birlikte yaklaşık 60 kadın, geliyor. Eş başkan Fatma Cebe, bu gelişmeyi şu cümlelerle açıklıyor:" Kadınların girdiği yerde hareketlilik oluyor." Fatma Cebe,  Tahire Karataş ve Elmas Soner, 6 erkek ile birlikte 9 kişilik cami yönetimini oluşturuyorlar. üç kadın da, son yapılan cami kongresinde, yönetime girmişler. Eş Başkan Cebe, bu durumu kadınlar için büyük bir gelişme olarak değerlendiriyor. Yaşamın her alanında yer alan kadınların dini kurumlarında da, temsil edilmesi gerektiğini belirten Cebe:" Böylesi bir sistemden oldukça memnunuz. Kadın yaşamın her alanına yer alıyor. Neden cami gibi dini bir kurumda da temsil edilmesin ki? Camiye birçok kadın geliyor. Namaz kılıyor, ibadetini yapıyor.  Onun için temsiliyeti de olmalı. Biz de bu çerçeve de, eş başkanlık sistemini camiye getirdik. Bence büyük önemli bir gelişme. Böylece camiye daha çok kadın gelecek, faaliyetlerde yer alabilir"diyor. Camilerinde hayata geçen eş başkanlık sistemiyle birlikte geliş- gidişlerin, arttığını dile getiren Fatma Cebe, sözlerini şöyle sürdürüyor: "Amacımız, burada ciddi bir kurumlaşmaya gitmektir. Sosyal, kültürel ve dini faaliyetlere hız verip, değişik ideolojik dini grupların içinde yer alan Kürt kadınlarını buraya çekmektir. Kürt kadınların arasında bir dayanışma sağlamak, geleceğimiz olan çocuklarımızı kendi kültürümüz, dilimiz ve dinimiz ile yetiştimek istiyoruz. Çünkü bizim cami Kürdistani bir kurumdur." 

Cami Eş Başkanı Yadin Atabey ise sistemden oldukça memnun. Atabey, başta zorlandıklarını ancak kadınların yönetime girmesiyle birlikte camilerinde bir değişimin olduğunu belirli bir düzene girildiğini belirterek:" Kadınların olmadığı yer viranedir. Bizim camide kadınlarla birlikte hareketlendi. Geliş-gidişler, arttı. Sistemden oldukça memnunuz" diyor. 

'KADINLARIN CAMİ YÖNETİMDE YER ALMASI OLUMLU BİR GELİŞME'

Hagen kentinde yaşayan Kürtlerin yardımlarıyla satın alınan Şêyx M. Emîn Cami'sinde de, kadınlar yüzde 40 kota ile yönetimde yer alıyor. Geçtiğimiz günlerde yapılan kongre ile 9 kişilik cami yönetimen Sevda Deniz, Duygu Üzer ve Aysel Gül, kadınları temsil ediyor. Sevda Deniz aslen Varto'lu daha 19 yaşında. Camide genç kızlara hocalık yapıyor, Kur'an derslerini veriyor. Deniz'e göre Hagen gibi bir kentte böylesi bir cami binasının olması burada yaşayan Kürtler için büyük bir avantaj. Deniz, nedenini şu cumlelerle açıklıyor:" Kürt gençleri ve çocukları hep  başka yerlere gidiyorlar. Bu caminin açılmasıyla birlikte kendi kurumlarına gelmeye başladılar. Çünkü burası Kürt kültürünün yaşatılması ve islam dininin öğrenilmesi için doğru bir adres. Biz kendi dilimizi, kültürümüzü ve dinimimizi tanımamız gerekiyor. Ancak o zaman varlığımızı sürdürebiliriz. Başka türlü erimeyle yüz yüze kalırız." Sevda Deniz, kadınların cami yönetimde yer almasına ilikin de," Kürt erkeklerinde şöyle bir anlayış var,' Kadınlar yapamaz' bence bu geri ve feodal bir anlayıştır. Kadınların olmadığı  bir yer, ne demokratiktir ne de güzeldir. Biz kadınların yönetimde yer almasının  nedeni de budur. Bu sistemin hayatın her alanında yayılması gerekiyor. Kadınlar da, yönetimde temsil edilmesi gerekiyor. Kızların okunması ve kariyer yapması lazım. O zaman biz toplum olarak, gelişebiliriz" diye ekliyor. 

Duygu Üzer ise yönetimde yer alan diğer  genç bir kadın. Üzer, küçük yaştan bu yana Süleymancıların camisine gidiyormuş. Oarada dini eğitim görmüş. Duygu Özer, cami hocasıyla sorunlar yaşadığından dolayı oradan ayrıldığını söylüyor:"Kürt olduğum için sorunlar yaşadım. Ondan dolayı ailemin önerisiyle Şêyx M. Emîn camisine geldim. Buradaki genç kızlara eğitim veriyorum. Kendi halkıma hizmet ediyorum, onun için de mutmuyum" diyerek, duygularını dile getiriyor.

TOĞUÇ: BÜTÜN CAMİLERİMİZDE HAYATTA GEÇİRECEĞİZ

Civaka Îslamî Kurdistan, (CÎK) yetkililerinden Kürt camilerinde yaşanan eş başkanlık sistemi ve yüzde 40 cins kotasını toplumun değişimi için olumlu bir adım olarak görüyor. Toğuç, amaçları bu sistemi kendilerine bağlı olan bütün camilerde hayta geçirmek olduğunu belirterek," Bunu iki camimizde hayata geçirdik. İlk başta oldukça zorlanmalar yaşandı. 'Olmaz' diye sesler yükseldi. Ancak kadınların yönetimde yer almasıyla birlikte yaşanan olumlu gelişmeler ortaya çıkınca, bu yaklaşımlar değişti. Şimdi herkes memnun. Amacımız bize bağlı olan bütün camilerde bu sistemi yaymak. Bizce toplum böyel gelişebilir" diye konuşuyor. 

Civaka Îslamî Kurdistan, (CÎK) Başkanı Melle Muhittin ise eş başkanlık sisteminin dini açısında bir sorun olmadığını belirterek, şunları söylüyor:" Allah kadını da, erkeği de eşit derecede yaratmıştır. Her ikisi de, hizmette aynı hakka  sahiptir. Bu da, bir hizmettir. Onun için dini açısında hiç bir sorun yoktur. Olumlu birşeydir. Kadın da erkek de hizmet, ediyor."