Yakalandığı kanser hastalığına 4 Ağustos günü yenik düşen ünlü Kürt Şair Şêrko Bêkes Stockholm’de düzenelenen görkemli bir törenle anıldı. Kürdistan Yurseverler Birliği (KYB) İsveç Temsilciliği tarafından organize edilen anma töreni, Kürdistan’ın dört parçasından siyasi parti, aydın ve halkı bir araya getiren bir platform işlevi gördü.

İsveç PEN Kulübü’nün kendisine verdiği Tucholsky Ödülü’nü almak için 1987 yılında İsveç’e gelen Bêkes, Stockholm’e yerleşmiş, Kürt Özerk Yönetimi’nin oluşturulmasından sonra 1992 yılında Güney Kürdistan’a dönerek 1,5 yıl Kültür Bakanlığı görevini yürütmüştü.

Aynı zamanda anma töreninin sunuculuğu görevini de yapan gazeteci-yazar Kurdo Baksi , konuşmasında Kürtlerin en büyük Şiari olarak nitelediği Bêkes’in 17 yaşındayken ilk şiirini yazdığını, 1960’lı yılların sonunda da ilk kitabını yayımladığını söyledi.

GÖKYÜZÜNDEN BİR YILDIZ EKSİLDİ

Saddam Hüseyin’in edebiyat alanında gösterdiği başarılarından dolayı Bêkes’e ödül vermek istediğini ancak  bu ödülü almamak için Irak’ı terk eden Bêkes’in bu kez İsveç Başbakanı Ingvar Carlsson’un elinden PEN’in verdiği Tucholsky Ödülü’nü aldığını söyledi. Baksi, Bêkes’in ölümünden sonra gökyüzün artık aynı olmadığını ve büyük bir yıldızın eksildiğini belirterek konuşmasını sonlandırdı.

50 yıldan bu yana İsveç’te yaşayan ve Bêkes’in en yakın arkadaşı olan Kürt Yazar Omar Şeyhmus, çağımızın en büyük Kürt Şairi olarak tanımladığı Bêkes’in  modern Kürt şiirinin yaratılmasının öncüsü ve Kürdistan’ın dört parçasında tanınan ve sevilen bir şair olduğunu söyledi. Kürt edebiyatına yaptığı katkılardan dolayı Bêkes’le onur duyduklarını vurgulayan Şeyhmus,  kendisinin küçük yaştaykan Şair Faik Bêkes’in adını duyduğunu,  ancak yıllar sonra onun oğluyla çok yakın bir arkadaş olma şansını bulduğunu belirttikten sonra şunları söyledi:

“1960’lı yılların sonunda Bêkes bana ilk divanını yolladığında okuduktan sonra çok beğendim. O zamanlar onu şahsen tanımıyordum. Mehmet Uzun  İsveç PEN Kulübü’nün yönetim kurulu üyesiydi. Tucholsky Ödülü’nün bir Kürt Yazara verilmesini teklif etti. Ben de kendisini destekledim. İlk düşündüğüm kişi Bêkes oldu. Ama 10 civarında Kürt yazarın adını PEN Kulübü’ne önerdik. PEN ödülün Bêkes’e verilmesini kararlaştırdı.”

BÊKES ENTERNASYONALİST VE HÜMANİST BİR ŞAİRDİ

Ailece Bêkeslerle görüştüklerini söyleyen Şeyhmus, İsveç’te yapılan festival, gece ve etkinliklere birlikte gittiklerini, Bêkes’in ilk kitabını da kendisinin eşiyle birlikte İsveçceye çevirdiklerini söyledi. Bêkes’in ufku geniş olan bir edebiyetçı ve şair olduğunu söyleyen Şeyhmus, Bêkes’in sadece Kürt Halkıyla ilgili değil aynı zamanda doğa, hayvan, aşk ve tarihi konu alan şiirler yazdığını söyledikten sonra Bêkes’in enternasyonalist özelliklerine de dikkat çekti.

Bêkes’in Irkçı Afrika yönetimine karşı siyahları, İsrail’in zülmüne karşı Filistinlileri, emperyalizme karşı mücadele eden Latin Amerika Halklarının mücadelelerini destekleyen bir enternasyonalist ve hümanist olduğuna da vurgu yaptı.

1992 yılında Güney Kürdistan’da Kültür Bakanı olmasından sonra insan hakları ihlallerini ve özgürlüklerin kısıtlanmasına karşı çıkarak iftifa ettiğini hatırlattıktan sonra “Ben o gün onunla gurur duydum. Çıkarları için gerçekleri görmeyenler utansın diye düşündüm. Herkes onun bu tutumuna saygı duydu” şeklinde konuştu.

Şeyhmus, Bêkes’in kendi el yazısıyla anılarını kaleme aldığını ve binlerce sayfa tutan anılarını kendisine verdiğini, kendisinin de bunları ailesine teslim edeceğini açıkladı.

YENİ KÜRT EDEBİYATININ ÖNCÜSÜYDÜ

Kürt Yazar Çavan Şeyh, Bêkes’in şiirlerinin ulaştığı düzeyin üzerinde şiirler yazmanın oldukça güç olduğunu söyledi. Tahran Üniversitesi’nde öğrencilik yaptığı yıllarda Goran adlı Kürt şairi yaşamını yitirdiğinde O’nun yerini kim doldurabilir diye düşündüğünü ama Bêkes’in Denge Kürdistan’da yayımlanan söyleşini ve şiirlerini duyduğunda, Bêkes’in bu boşluğu dolduracağını anladığını söyledi. Bêkes’in Goran ile babası Faik Bêkes’ten etkilendiğini ve onları örnek aldığını ifade etti.

İsveç-Irak Kültür Konseyi Başkanı  Dr. Esad Al Raşid, Bêkes’in tüm şiirlerinde kelimleri özenle ve sorumluluk duygusunun bilinciyle seçtiğini, yaşamda büyük ilkeleri olan biri olduğunu, bundan dolayı da Kültür Bakanlığı görevinden bile istifa ettiğini söyledi. Bêkes’in yeni Kürt edebiyatının öncüsü olduğunu, uluslararası alanda edebiyat dünyası içinde Kürt aydınlarını en iyi bir biçimde temsil ettiğini dile getirdi.

Anma töreninde Kürt yazar ve şairler Bêkes’in Kürtçe ve İsveçce şiirlerini okurken, Kürdistanlı sanatçılar da Bêkes’in sevdiği şarkı ve türküleri okudular.

Kürdistan Yurtseverler Birliği İsveç Temsilcisi Shoresh Kadir, Kürt Halkının Bêkes’in anmasına gösterdiği ilgiden ve büyük şairi sahiplenmesinden büyük onur ve mutluluk duyduklarını belirtti.

Anma törenini Bêkes’in vasiyetine uygun olarak organize ettiklerini, naaşının da Kürdistan’dan gelecek iki Bakan tarafından ailesiyle birlikte Pazar günü Süleymaniye’ye götürüleceğini söyledi.