İsveç’in başkenti Stockholm’de İsveç tarihinin en büyük direnişlerinden biri olan 1969-1970 Kiruna maden ocaklarındaki işçilerin grevlerinin anlatıldığı sergi açıldı.

Genç Sanatçı İngela Johansson’un düzenlediği sergide, grev döneminde çekilen filmler gösteriliyor. İsveç’in dört bir yanından işçi, emekçi ve aydınların direnişçilere gönderdikleri dayanışma telgrafları, sanatçıların bağışladığı tablolar ve resimler sergileniyor.

Johansson sergiyi gezenlere direniş ve direnişin kazanımları, sergilenen eserler hakkında açıklamalarda bulunuyor.

İsveç’in kuzeyindeki Kiruna’da maden ocaklarında 35 işçinin 9 Aralık 1969 sabahı başlattığı oturma eylemi direnişe dönüşerek tüm maden ocaklarına yayıldı. Futbol sahasında toplanan 2 bini aşkın işçi işi bırakma kararı aldı. Diğer ocaklara direnişin yayılmasıyla grevci işçilerin sayısı 5 bine yükseldi.

İşçiler bir devlet kuruluşu olan LKAB işvereninden uygulamaya konulan akord sisteminden vazgeçmesini ve çalışma koşullarını iyileştirmesini talep etti. Direnişi örgütlü bir biçimde sürdürmek için de grev komiteleri oluşturdu ve bağış kampanyaları başlattı.

Sosyal demokrat Hükümet direnişi yasa dışı ilan etti ve işçilerden iş başı yapmalarını istedi. Direnişin Komünistlerin kışkırtması sonucu yapıldığını iddia etti. Ancak işçilerden talepleri gerçekleşene kadar direnecekleri yanıtını aldı.

Johansson, maden işçilerinin direnişinin sistemi sarstığını, toplumda çalkalanmalara ve alt üst oluşlara yol açtığını, devlet, işverenler ve sendika bürokratları arasında imzalanan toplumsal uzlaşma anlaşmasına büyük darbe vurduğu gibi, diğer işkolları ve işyerlerinde çalışan işçilerin radikalleşmesine yol açtığını söylüyor. Madencilerin direnişlerinin ardından İsveç’in dört bir yanında binlerce işçinin işi bırakarak direnişe geçtiğini hatırlatıyor.

SANATÇI İŞÇİ DAYANIŞMASI

Avrupa ve İsveç’te Vietnam savaşına karşı mücadelenin yükseldiği, öğrenci eylemlerinin yaygınlaştığı bir dönemde patlak veren direniş,  aydınlardan da büyük destek gördü. Johansson, tanınmış pek çok sanatçının resim, tablo ve heykellerini, Sara Lidman gibi işçi sınıfı yazarlarının kitaplarından elde ettikleri gelirleri grevcilere bağışladıklarını söylüyor. Ancak grevciler sanatçıların eserlerini satmak yerine muhafaza etmeyi yeğledi. Şimdi bu eserler, dönemi anlatan belge, bilgi ve destek mesajlarıyla birlikte sergileniyor.

“GREV SANATINA NE OLDU?”

Johansson direnişin unutulmaması ve yeni kuşaklara aktarılması amacıyla “Grev sanatına ne oldu?” temalı sergiyi düzenlediğini, direniş döneminde sanatçı ve aydınların işçilerle dayanışmalarına büyük değer ve önem verdiğini söylüyor.  Sanatçıları işçi ve memurların eylemlerini desteklemeye teşvik etmek, aydınlarla işçiler arasında köprü kurmak perspektifiyle direnişi gündeme getirdiğini ifade ediyor.

57 gün süren grev işçilerin zaferiyle sonuçlandı. İşveren akord sistemini kaldırdığı gibi işçilerin ücretlerine % 14 oranında zam yapmayı kabul etti.  Johansson, direnişin sanatçılar üzerinde çok olumlu etkiler bıraktığına ve 1970’li yıllardaki sanat ve edebiyat ürünlerinin direnişin izlerini taşıdığına dikkat çekiyor.

Johansson, sergiyi hazırlarken maden ocaklarını gezmiş ve dönemin işçi önderleriyle söyleşiler yapmış. Söyleşi ve bulguları bir kitapta toplayarak önümüzdeki aylarda kamuoyuna sunacağını ve böylelikle direniş ve kazanımlarının yeni kuşaklara iletilmesine katkıda bulunacağını söylüyor.