Mezopotamya Mevsimlik Tarım İşçileri Kurultayı sonuç bildirgesi açıklandı. Mevsimlik Tarım İşçileri Sendikalaşmasını hedefleyen Kurultay, boşaltılan köylerin üretime uygun hale getirilmesi, köye dönüşün etkin biçimde desteklenmesi ve böylelikle mevsimlik gezici işçiliğe zorlayan koşulların ortadan kaldırılmasını istedi.

Urfa'nın Viranşehir İlçesi'nde 6-7 Nisan günlerinde düzenlenen Mezopotamya Mevsimlik Tarım İşçileri Kurultayı sonuç bildirgesi, düzenlenen basın toplantısında kamuoyuna açıklandı.

Demokratik Toplum Kongresi (DTK) Emek Göç ve Yoksulluk Komisyonu tarafından düzenlenen kurultayın sonuç bildirgesini komisyon üyesi Şerif Camcı okudu.

DTK binasında yapılan toplantıda Camcı, devletin Kürt sorununda uyguladığı çözümsüzlük politikasının sosyal, ekonomik, siyasal birçok sorunun ortaya çıkıp derinleşmesine neden olduğunu söyledi. 1990'lı yıllarda 4 milyona yakın Kürdün yerinden yurdundan edildiğini söyleyen Camcı, geriye tahrip edilmiş doğa ve telef edilmiş sürüler, virane köyler ve mezralar bırakıldığını, Kürt halkının büyük bir ekonomik birikim ve potansiyelinin yok olmaya terk edildiğini kaydetti.

Bütün geçim araçlarının ellerinden alınan milyonlarca Kürdün, Türkiye'nin dört bir yanında mevsimlik tarım işçisi olarak çalışmaktan başka yol bırakılmadığını ifade eden Camcı, Türkiye'nin en ağır sömürü koşullarında çalışan işçilerin Kürtler olduğuna dikkat çekti. Camcı, "Kürt mevsimlik tarım işçileri her türlü yasal korumadan yoksun bırakılmış, devletin baskıcı denetimi altında sokulmuş ve onur kırıcı bir toplumsal dışlanmaya maruz bırakılmıştır" diye konuştu.

Sonuç bildirgesinde, Mezopotamya Mevsimlik Tarım İşçileri Kurultayı'nda biraraya gelen Kürt, Arap ve diğer milliyetlerden işçilerin temel sorunları sıralanırken, "Kürtlere yönelik inkar ve imha politikalarına bağlı olarak Kürt köylülerinin zorla göç ettirilmesi; neo-liberal tarım programıyla geçimlik tarım ekonomisinin yıkılması; Kürdistan'da topraksız ve az topraklı köylülüğün yaygınlığı, mevsimlik tarım işçiliğinin arkasındaki temel toplumsal ve politik gerçeklerdir. Kürt köylüsünü geçim araçlarından koparan, köyünde geçinemez hale getiren ve mevsimlik tarım işçisi olmaya zorlayan bu koşullar tümüyle devletin siyasi ve ekonomik alandaki politikalarının ürünleridir" denildi.

Mevsimlik tarım işçilerini, yasal hakların dışında tutulduğu; ayrımcılık, toplumsal dışlanma ve potansiyel suçlu muamelesi gördüğü; aileleriyle birlikte mevsimlik tarım işçiliği yapan çocukların sağlık, beslenme, barınma ve hijyen koşullarından uzak büyüdüğü, eğitim haklarını yitirdiği belirtildi.

TARIM İŞÇİSİ KADINLAR GÖÇ YOLLARINDA TACİZE CİNAYETE UĞRUYOR

Mevsimlik tarım işçilerinin büyük çoğunluğunu kadınların oluşturduğu belirtilen sonuç bildirgesinde, "Son derece ilkel barınma koşullarında hem gündelik ev işlerinde hem de tarım işinde çalışan genç ve yetişkin kadınlar, aşırı çalışma nedeniyle sağlıklarını en çok yitiren, iş kazalarına en çok uğrayan ve sosyalleşme olanakları bakımından en kötü durumdaki işçilerdir. Mevsimlik tarım işçileri, ölü doğum ve bebek ölümü oranlarının en yüksek olduğu grubu oluşturmaktadır. Birçok durumda kadın işçilerin ücretleri erkek işçilere göre düşük tutulmaktadır. Mevsimlik tarım işçisi kadınlar, göç yollarında ve gittikleri bölgelerde taciz, tecavüz, kadın cinayetlerine maruz kalmaktadırlar" ifadeleri yer aldı.

GÜVENLİKSİZ ULAŞIM KOŞULLARI

Sonuç bildirgesinde, barınma koşullarının da ilkel ve sağlıksız olduğuna dikkat çekilirken, en büyük sorunlardan birinin de güvenliksiz ulaşım koşulları olduğuna dikkat çekildi. Mevsimlik tarım işçilerinin insanlık dışı koşullarda taşındığı kaydedilen sonuç bildirgesinde, bu nedenle her yıl yüzlerce tarım işçisinin hayatını kaybettiği hatırlatıldı.

DÜŞÜK ÜCRET, KÖTÜ ÇALIŞMA KOŞULLARI

Mevsimlik tarım işçilerinin ücret ve çalışma koşullarına ilişkin ise şunlar belirtildi: "Mevsimlik tarım işçileri çalışacakları yer, alacakları ücret ve çalışma koşulları hakkında hiçbir söz ve karar hakkına sahip değildir. Tüm bu konularda işçiler, 'elçi, çavuş, dayıbaşı' gibi adlarla anılan aracılara, komisyonculara bağımlıdır. Asgari ücret, azami 45 saat çalışma süresi, eşit işe eşit ücret gibi temel ilkelerin hiçbiri gözetilmemektedir. Kürt mevsimlik tarım işçileri çoğunlukla asgari ücretin bile altında ücretlendirilmekte, kimi zaman günlerce durup dinlenmeksizin çalışmaya zorlanmaktadır. Ücretler geciktirilmekte, eksik ödenmekte ya da hiç ödenmemektedir. Aracılar, mevsimlik tarım işçilerinin simsarlığını yaparak kazanç sağladıkları gibi, ücret avans, peşin gıda ve su alımı, ulaşım araçlarının sağlanması gibi yollarla tefecilik ve karaborsacılık da yapmaktadır. Bu da yetmezmiş gibi aynı işi yapan mevsimlik tarım işçileri arasında etnik, coğrafi, yaşa ve cinsiyete göre ücret farklılıkları da uygulanmaktadır."

TALEPLER

Sonuç bildirgesinde talepler ise şöyle sıralandı:

1- Emekçileri 'mevsimlik' ve 'gezici' işçiliğe zorlayan koşullar ortadan kaldırılmalıdır. Boşaltılan köyler yerleşime ve üretime uygun hale getirilmelidir. Köye dönüş etkili bir biçimde desteklenmeli, geri dönenlerin köylerinde üretim yapabilmeleri için uygun koşullar oluşturulmalıdır. Topraksız köylülere etkili bir Toprak Reformu ile toprak sağlanmalıdır. Başta Ceylanpınar olmak üzere, devletin elindeki tarım arazileri, devlete ait kullanılmayan topraklar ve mayınlı araziler temizlenerek topraksız köylülere dağıtılmalı; her ne ad altında olursa olsun büyük toprak mülkiyetine kısıtlama getirilmeli, büyük toprak sahiplerine arazilerinin belirli bir büyüklüğün üzerindeki kısmı topraksız köylülere dağıtılmalıdır.
Ekolojiye ve gıda güvenliğine öncelik veren köklü bir Tarım Reformu yapılmalıdır. Göç ettirilen köylülerden, sonradan yerleştikleri kentlerden ayrılamayacak durumda olanları için bu kentlerde güvenceli iş alanları oluşturulmalıdır.

2- Mevsimlik tarım işçilerinin temel haklardan yararlanmalarını sağlayacak kapsamlı bir yasal düzenleme yapılmalıdır. Hizmet akdi, ücret, çalışma saatleri, sosyal haklar gibi temel haklar bakımından diğer işçilerle eşit haklar sağlanmalıdır. Sosyal güvenlik kapsamı içine alınmalı, sigorta primleri işverenler ve devlet tarafından ödenmelidir. Grev ve Toplu Sözleşme yasası içine alınmalı; kendilerini ilgilendiren tüm kurumlarda sendikaları aracılığıyla temsil edilmeli; Aracılık sistemi ortadan kaldırılmalıdır. Mevsimlik Tarım İşçilerini İzleme Kurulları üzerindeki devlet ve toprak sahibi vesayeti kaldırılmalıdır. Bu kurullar Mevsimlik Tarım İşçileri örgütlerinin etkin katılımına olanak sağlayacak biçimde yeniden düzenlenmeli, emek, meslek, kadın ve gençlik örgütlerinin temsilcileri de bu kurullarda temsil edilmelidir. Mevsimlik tarım işçilerinin ücretlerinin, çalışma saatlerinin üst sınırları, ulaşım, barınma, sağlık, eğitim, iş güvenliği ve güvenliklerinin sağlanmasına ilişkin tedbir ve uygulamalar işçilerin eşit haklarla katılacağı kurullarda kararlaştırılmalıdır.

3- Mevsimlik tarım işçilerine yönelik dışlama, aşağılama ve şiddet politikaları durdurulmalı, çalıştıkları yerlerde temel yurttaşlık haklarından yararlanabilmeleri için gereken idari ve toplumsal tedbirler alınmalıdır. Mevsimlik tarım işçilerini 'potansiyel suçlu' olarak gören tüm idari uygulamalara son verilmeli, 'fişlenmeleri', yerleşim alanlarının sıkı gözetim altında tutulması uygulamaları kaldırılmalıdır. Kürt işçilere yönelik kışkırtma ve saldırı politikalarına son verilmelidir.

4- Çocukların mevsimlik tarım işçisi olarak çalıştırılmasının önüne geçilmeli, işçi çocuklarının eğitim koşulları sağlanmalı, sağlıklarının korunması ve bakımları için kamusal destek oluşturulmalıdır. İşçi ailelerinin çocuk ücretine duydukları ihtiyaç ortadan kaldırılmalı, bu ailelere gelir desteği sağlanmalıdır. İşçi çocuklarına aşılama ve takip sistemi kurulmalı, beslenme, kreş ve anaokulu desteği sağlanmalıdır.

5- Kadın mevsimlik tarım işçilerinin üzerlerindeki çocuk bakımı ve ev işleri yükü kaldırılmalı, sağlık sorunlarının çözümü için özel bir sağlık politikası uygulanmalıdır. İşçilerin yerleşim alanlarında kreş, ortak mutfaklar ve çamaşırhaneler oluşturulmalıdır. Eşit işe eşit ücret ilkesi uygulanmalıdır. Kadın ve erkek işçiler toplumsal cinsiyet eğitiminden geçirilmelidir.

6- Mevsimlik tarım işçileri için insan onuruna uygun, güvenli ve ücretsiz bir ulaşım düzeni oluşturulmalıdır.

7- Mevsimlik tarım işçileri için çağdaş yaşama uygun, sağlıklı ve sosyalleşme imkanı sağlayan barınma alanları oluşturulmalıdır.

8- İşçilerin ücret ve çalışma koşulları, devlet, işveren ve işçi temsilcilerinin katıldığı müzakerelerle saptanmalı; belirlenen ücret ve çalışma koşulları işçi örgütleri tarafından denetlenmelidir. Çalışma süreleri günde 8 saati, haftada 45 saati aşmamalı; hafta tatili, bayram izni gibi dinlenme günlerinde yapılan çalışmalar için fazla mesai uygulanmalıdır. İşçiler için kıdem ve ihbar tazminatı sistemi oluşturulmalıdır. Çalışmadıkları dönemler için yoksulluk koşullarının altında olmayan bir yurttaşlık ücreti ödenmelidir.

9- Mevsimlik tarım işçilerinin sağlıklı yaşama hakkı güvence altına alınmalıdır.

ÖCALAN'A DESTEK

Mezopotamya Mevsimlik İşçiler Kurultayı'nda alınan kararlar da açıklandı. Kurultay, Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan'ın başlatmış olduğu "Barış ve Çözüm Sürecini" desteklediğini bildirdi.

SENDİKALAŞMA HEDEFİ

Kurultayda, Kürt illerinde "Mevsimlik Tarım İşçileri Dernekleri" kurulması ve bu derneklerin bir çatı altında toplanması kararı alındı. Sonuç bildirgesine göre, bu dernekler Türkiye'deki tüm mevsimlik tarım işçilerinin ekonomik ve demokratik mücadelesini yürütecek bir Mevsimlik Tarım İşçileri Sendikasını hedef alan çalışmalar yürütecek. Örgütlerde yüzde 40 cinsiyet kotası uygulanacak.

Ayrıca mevsimlik tarım işçileri, 1 Mayıs kutlamalarına "İnsanca Yaşam ve Barış" talebiyle katılacak.