Avrupa’nın en fazla yolcu taşıyan ucuz havayolu şirketi Ryanair için yolcu ve çalışanların güvenlikleri değil, daha fazla kar etmek önemli. Bunu başarabilmek için akıl almaz yollara başvuran Ryanair’in son olarak da uçakta yeterli derecede yiyecek ve içecek satamayan hosteslerin işten atmakla tehdit ettiği açığa çıktı.

Norveç’te günlük olarak yayımlanan Aftenposten Gazetesi’nin ele geçirdiği kabinde çalışan personele yönelik 36 sayfalık “Çok özel ve gizli” ibaresini taşıyan “Çalışma Talimatları”nda hosteslerin nasıl daha fazla satış yapacakları ayrıntılı bir şekilde anlatılıyor.

Kitapçıkta güvenlik kuralları için 17, satış kurallarına ise 19 sayfa ayrılmış. Satışların şirketin gelirlerini yükseltmek ve ucuza bilet satabilmek için oldukça önemli olduğu belirten “Çalışma Talimatları”nda belirtilen hedeflere ulaşamayan personelin rapor edileceği ve hakkında iç soruşturma başlatılacağı belirtiliyor. Eğer bunlara rağmen personelin satışlarında bir artış görülmese alınacak önlemler “Uçuştan uzaklaştırma, rütbe düşürme ve işten atmak” olarak sıralanıyor.

Personelin azami satış yapabilmesi için başvurması gereken yöntemler de ayrıntılı olarak anlatılıyor. Personelin yolculara güvenlik önlemlerini anlatırken satıştan da söz etmesi ve uçak havalanır havalanmaz pratik olarak satışa başlaması gerekiyor.

CASUSLAR SATIŞLARI KONTROL EDİYOR

Yolcuların bir şey satın almak istediklerinde en pahalı olanın satılması isteniyor. İçki içen yolculara “Başka bir şey ister misiniz” yerine “Chips ve fıstık ister misiniz” diye sorulması talep ediliyor. Kabin personeli sadece yiyecek ve içecek değil aynı zamanda lotto, eloktronik sigara, tren biletleri de satmak zorunda. “Çalışma Talimatı”nda sadece “Lotto var” diye bağırmanın yeterli olmadığı her yolcuya ayrı ayrı lotto alıp almayacağının sorulması ve bu arada satışı özendirmek için “Bazı yolcular lottodan binlerce euro kazandı” demeleri isteniyor.

Ryanair kabin personelinin satış sırasında azami çabayı gösterip göstermediklerini değerlendirmek için bir casusluk sistemi de oluşturmuş. Yolcu gibi uçağa binen şirket görevlendirdiği “Müfettişler” personelin “Satış Kurallarına” uyup uymadığını şirket yetkililerine rapor ediyor.

Aftenposten muhabirlerinin konuyla ilgili sorularını cevaplayan Ryaair’in Norveç İletişim Şefi Robin Kiely, satışları denetlemenin ve yeterli derecede satış yapamayan personeli işten atmanın  İrlanda yasalarına uygun olduğunu ve Norveç yasalarının kendilerini bağlamadığını söylüyor.

KÖLE SÖZLEŞMELERİ VE ÜCRET DAMPİNGİYLE SUÇLANIYOR

Ryanair Avrupa’nın değişik ülkelerinde yaşayan çalışanlarına İrlanda’daki yasaları ve kuralları uyguluyor. Çalışanlarla sözleşme imzalarken şirketin merkezinin bulunduğu İrlanda’yı işyeri olarak gösteren Ryanair böylelikle hem çalışanlarına daha az ücret  hem de daha az vergi ödüyor.

Tüm bunlara ek olarak da kış aylarında çalışanları zorunlu ücretsiz izin yapmaya zorladığı gibi, çalışanlara da daha düşük saat ücreti ödüyor. Hasta olanların ücretlerinden büyük kesintiler yapıyor.

Şirketin bu tutumu tepkilere ve davaların açılmasına yol açıyor. Fransız Pilot Sendikası’nın şikayeti üzerine harekete geçen Fransız savcı Ryanair aleyhinde dava açtı. 225 bin Euro ceza ödemesini ve şirkete ait dört uçağa el konulmasını talep etti. Pilot Sendikası da 127 çalışanı İrlanda’da çalışıyormuş gibi göstererek daha az ücret ve sosyal haklar ödeyen Ryanair’ın 9,8 milyon Euro tazminat ödemesini talep ediyor.

Fransa’da dava sürerken bu yılın Nisan ayında Norveç sendikaları Ryanair’ı çalışanlara kölelik sözleşmesi imzalatmak ve ücretleri düşürmekle suçladı. Sendika şirketin İrlanda’ya değil Norveç’de vergi ödemesini, çalışanlara da Norveç’te geçerli olan hastalık sigortası ve sosyal hakların uygulanmasını talep etti. Tartışmalara Norveç Başbakanı Jens Stoltenberg’nin de katılarak bir daha asla Ryanair ile seyahat etmeyeceğini açıklaması ve bazı politikacıların şirketi boykot çağrısı yapmasından sonra Ryanair’ın Genel Müdürü Michael O’Leary eleştirileri cevaplamak üzere Oslo’ya geldi. Norveç’te hiç çalışanları olmadığını, Ryanair’de çalışanların İrlanda’ya kayıtlı uçaklarda çalıştıklarını ve bu nedenle de şirketin İrlanda’daki yasa ve kuralları uyguladığını söyledi. Üstelik de Norveç Başbakanına SAS’ta çalışanların ücretleri % 17 oranında düşürülür ve 6 bin kişi işten atılırken neden konuyu ele almadığı sorusunu yöneltti.

İSVEÇ’TE MİLYONLARCA KRONLUK BORCUNU ÖDEMİYOR

11 Eylül 2001’de ABD’de ikiz kuleler ve Pentagon’a yapılan saldırının ardından havaalanlarındaki güvenlik önlemleri arttırıldı. 2005 yılından itibaren de havayolu şirketlerinin güvenlik yoklamalarının karşılığı olarak yolcu başına 37 kron ödemeleri kararlaştırdı. Diğer havacılık şirketleri bu miktarı öderken Ryanair ödemeyi reddetti.

Ulaşım İşleri Genel Müdürlüğü İrlanda’da Ryanair aleyhinde açtığı davayı kazandı. Çalışanlarına İrlanda yasalarını uygulayan şirketin yetkilileri bu kez İrlanda mahkemelerinin yetkili olmadığını ve konunun İsveç mahkemeleri tarafından ele alınmasını talep ediyor.