Siyasal ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (SAMER)'nin 11 Kürt ilinde yaptıðı araştırmanın sonuçları açıklandı. Buna göre 11 Kürt ilinde yaşayanların yüzde 82.3'ü kendini Kürt olarak tanımlarken, yüzde 46'sı 'demokratik özerklik', yüzde 92'isi ise anadilde eðitim talebinde bundu.

Siyasal ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (SAMER) tarafından 11 ilde 755 kişiyle yapılan "Toplumsal Sorunlar ve Yeni Anayasa, Algı, Beklenti ve Talepler" ön raporu Diyarbakır Dedeman Otel'de düzenlenen basın toplantısı ile açıklandı. SAMER'in araştırmasını Diyarbakır Barosu, Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası, KESK Diyarbakır Şubeler Platformu'nun işbirliðiyle yaptı.

Raporun açıklamasına BDP Genel Başkan Yardımcısı Meral Danış Beştaş, Diyarbakır Baro Başkanı Mehmet Emin Aktar, Ticaret ve Sanayi Odası Başkan Yardımcısı Diyadin Gezer, Ticaret Borsası Başkanı Fahrettin Akyıl, Sur Belediye Başkanı Abdullah Demirbaş, KESK Dönem Sözcüsü ve sivil toplum kuruluşu temsilcileri katıldı.

"BU ÇALIŞMA NE ÝSA'YA NE DE MUSA'YA YARANMAYACAK"

Toplantıda konuşan Diyarbakır Barosu Başkanı Mehmet Emin Aktar, bu çalışmanın hem Ýsa'ya hem Musa'ya yaranamayacak bir çalışma olabileceðini belirterek, bunun objektif bir çalışmanın sonucu olduðunu söyledi. Aktar, "Eðer Kürt meselesi konusunda bir çözüm aranıyorsa, anadilde eðitimin önü açılmalı" dedi.

BDP Genel Başkan Yardımcısı Meral Danış Beştaş ise, bu ankete katılan Kürtlerin çok olgun çok demokratik ve ne istediðini bilen bir tablo önlerine koyduklarını söyledi. Kürtlerin kendi kendilerini yönetmek, anadilde eðitim hakkının mutlaka tanınmasını istediklerine dikkat çeken Beştaş "Bu çalışmanın herkese ciddi bir mesaj verdiðini düşünüyorum'' diye konuştu.

SAMER Koordinatörü Çetin Gürel, ankete katılanların yüzde 56'sının kadınlardan, yüzde 44'ünün ise erkeklerden oluştuðunu söyledi. Araştırmaya katılanların yüzde 66'sının Müslüman Şafiilerden oluştuðunu ifade eden Gürel, bölge halkında 1982 anayasasına ilişkin genel algının olumsuz olduðunu belirtti.

Aðrı, Batman, Bitlis, Bingöl, Diyarbakır, Hakkari, Mardin, Siirt, Urfa, Şırnak ve Dersim'de yapılan ankette ve hazırlanan raporda öne çıkan başlıklar ise şöyle:

ETNÝK KÖKEN VE SÝYASÝ GÖRÜŞ Hanefilerin oranı yüzde 29.1, Alevilerin oranı yüzde 2.9, Ezidi, Hıristiyan ve diðer inanç gruplarının toplam oranı ise yüzde 2'dir. Ankete katılanların yüzde 82.3'ü kendini Kürt ve Zaza olarak tanımlarken, yüzde 7.3'ü Arap, yüzde 9.1'i ise Türk olduðunu belirtti. Araştırmaya katılanların yüzde 50.7'si baðımsız-BDP'ye, yüzde 31'i AKP, yüzde 2.1'i CHP seçmeninden oluştu.

ANAYASAYA BAKIŞ Yüzde 47.3 mevcut anayasayı askeri-baskıcı, yüzde 31.8'i ise faşizan bir anayasa olarak gördü. Yüzde 87'si Türkiye'nin yeni bir anayasaya ihtiyacı olduðunu söyledi. Katılımcıların yüzde 79'una göre yeni anayasa ihtiyacının doðmasında en etkili faktör Kürt sorunudur. Yüzde 61 en etkili faktör olarak başörtüsü, türban sorunu ile askeri vesayet ve demokratikleşme sorunlarını görmektedir. BDP seçmeninin yüzde 87'sine, AKP seçmeninin ise yüzde 68'ine göre en etkili faktör Kürt sorunudur."

YENÝ ANAYASA NASIL OLMALI? Yüzde 52'si demokratik, sivil, çoðulcu yeni bir anayasanın Kürt sorununu tamamen çözeceðini belirtirken, BDP seçmeninin yüzde 55'i, AKP seçmeninin ise yüzde 49'u yeni anayasanın Kürt sorununu tamamen çözeceðine inanıyor. Yüzde 57'sine göre Anayasa Uzlaşı Komisyonu'na halkın görüşleri yetersiz şekilde veya hiç ulaşmıyor. Bölge halkının yüzde 90'dan fazlası yeni anayasanın ülkede ve dünyada barışı gözetmesi, toplumun farklılıðını bastırmadan çoðulcu yapısını tanımasını talep ediyor.

ATATÜRK MÝLLÝYETÇÝLÝÐÝ Yüzde 57'sine göre yeni anayasada Atatürk milliyetçiliði kesinlikle olmamalı. Katılanların yüzde 54'ü ise anayasada Atatürk ilke ve inkılaplarının kesinlikle olmamasını istedi. Ayrıca anket yapılan kişilerin yüzde 66'sı ise yeni anayasada deðiştirilemez hükümlerin olmaması gerektiðini savundu.

KÜRTLERÝN STATÜSÜ Yüzde 20'si mevcut idari yapının korunması gerektiðini, yüzde 12'si federatif bir yapı olmasını, yüzde 20'si yerel yönetimlerin yetkilerinin artırılmasını, yüzde 24'ü ise bölgesel yönetimler oluşturulması gerektiðini savundu. Yeni anayasada Kürtlere yasal statü tanınması talebini dile getirenlerin oranı ise yüzde 81.5 olarak belirlendi. Kürtlere hiç bir statü tanınmamasını isteyenlerin oranı yüzde 9.1 olarak belirlenirken, yüzde 9.3'ü idari özerklik, yüzde 11.7'si federal yönetim, yüzde 19.3'ü baðımsızlık ve yüzde 41.2'si demokratik özerklik verilmesi gerektiðini söyledi.

BAÐIMSIZLIÐA SEÇMENÝN BAKIŞI BDP seçmeninin yüzde 96'sı, AKP seçmeninin ise yüzde 62'sinin Kürtlere statü verilmesini istedi. BDP seçmeninin yüzde 55'i demokratik özerklik, yüzde 20'si baðımsızlık, yüzde 15'i federal yönetim, yüzde 6'sı idari özerklik isterken, yüzde 2'si ise Kürtlere hiç bir statü verilmemesini istedi. AK Parti seçmeninin ise yüzde 27'si demokratik özerkliði, yüzde 15'i baðımsızlıðı, yüzde 7'si federal yönetimi, yüzde 13'ü ise idari özerkliði destekledi. AKP seçmeninin yüzde 18'i Kürtlere hiç bir statü tanınmaması gerektiðini söylerken, yüzde 20'si ise fikri olmadıðını belirtti.

ARAPLARIN KÜRTLERE ÝLÝŞKÝN GÖRÜŞLERÝ Anketin etnik köken daðılımına göre Kürtlerin statüsü konusunda bölgede yaşayan Kürtlerin yüzde 46'sı demokratik özerkliði savunuyor. Arapların yüzde 27 oranında 'Baðımsızlık' dediði ankette, Türklerin yüzde 26'sı ise Kürtlere hiç bir statü tanınmaması görüşünü belirtti.

RESMÝ DÝL Yüzde 44.1'i ülkede resmi dilin Türkçe olmasını istedi. Katılımcıların yüzde 4.6'sı anayasada resmi dile yer verilmemesi gerektiðini savunurken, yüzde 35.1 ise eðitim dilinin sadece Türkçe olması gerektiðini, diðer dillerin seçmeli ders olarak okutulmasını istedi. Yüzde 35.2'si eðitimin her düzeyinin kişinin anadilinde olması gerektiðini, diðer dillerin seçmeli olmasını isterken, yüzde 21.5'i ise Türkçe ve Kürtçe'nin birlikte eðitim dili olmasını istedi.

LAÝKLÝÐE BAKIŞ Yüzde 76'sı yeni anayasada Laiklik ilkesinin gözetilmesini istedi. Bununla birlikte katılımcıların yüzde 95'i devletin her türlü inanca eşit destek sunması, yüzde 91'i başörtüsü ve dini simgelerin her alanda serbest olması, yüzde 58'i din kültürü ve ahlak dersinin zorunlu kalması, yüzde 69'u Cemevlerinin ibadethane olarak tanınması görüşüne tamamen katıldıðını belirtti. Yüzde 60 Diyanet Ýşleri Başkanlıðı'nın kaldırılması gerektiði görüşüne ise hiç katılmadıklarını söyledi.

SEÇÝM BARAJI VE PARTÝ KAPATMA Yüzde 16'sı seçim barajının kaldırılmamasını, yüzde 31.9'u yeni anayasa ile birlikte barajın yüzde 5'e düşürülmesini, yüzde 16.6'sı yüzde 3'e düşürülmesini isterken, yüzde 28.6'sı ise seçim barajı olmamasını talep etti. Yüzde 43'üne göre partiye deðil, suç işleyen milletvekiline ceza verilmeli. Katılanların yüzde 44'ü ise siyasi partilerin hiç bir zaman kapatılmaması gerektiðini savundu.

VÝCDANÝ RET HAKKI Araştırmaya katılanların yüzde 76'sı yeni anayasa vicdani ret hakkının tanınmasını, yüzde 69'u profesyonel orduya geçilmesini, yüzde 68'i ise zorunlu askerliðin kaldırılmasını istedi.

MGK VE YÖK KALDIRILMALI Ankete katılanların yüzde 39'u Cumhurbaşkanı'nın yetkilerinin kısıtlanmasını ve yüzde 59'u MGK'nın kaldırılmasını istedi. Ayrıca yüzde 63'ü YÖK'ün kaldırılmasını, yüzde 74'ü ise askeri üst mahkemelerin kaldırılarak yargının birleştirilmesini talep etti.

ANF NEWS AGENCY