İskandinavya’nın yerli halkı Samiler İsveç’in  Umeå  kentinin 2014 yılı Avrupa’nın Kültür Başkenti olması dolayısıyla yaşam koşullarını ve sorunlarını Dünya kamuoyuna duyurabilmek amacıyla bir dizi etkinlik örgütlemeyi planlıyor. Samilerin planladıkları etkinlikler arasında yok olma tehdidi ile karşı karşıya bulunan dillerin durumlarının ele alınacağı uluslararası bir konferans düzenlenmesi de yer alıyor.

Umeå’nun “2014 Avrupa’nın Kültür Başkenti” seçilmesi sırasında yaşananlar bin yıllardır İskandinavya’da yaşayan Samilere yönelik ayrımcılığın ulaştığı boyutları ortaya koyuyor. Belediye ve İl yöneticileri bölgede yaşayan Samileri görmezden gelerek Umeå’nun 2014 yılında Avrupa’nın Kültür Başkenti olması için başvuruda  bulundu.

SAMİLER SAYESİNDE UMEÅ AVRUPA’NIN KÜLTÜR BAŞKENTİ OLDU

Avrupa’nın Kültür Başkenti olma mücadelesinde İsveç’in Lund ve Umeå illeri arasında kıyasıya bir rekabet yaşandı. Eski Adalet Bakanı Leila Freivald’ın başını çektiği bazı politikacılar Lund’un seçillmesi için yoğun çabalar gösterdi. İbreler Lund’u gösterirken seçimi yapacak Juri Umeå Belediyesi’ne sunduğu program taslağında bölgede yaşayan Sami Halkına yer verilmediğini hatırlattı ve eksikliğin düzeltilerek yeniden başvuruda bulunmasını istedi.

Umeå Belediyesi’nin Kültür Başkenti yılının programının Samilerin 8 mevsimlerine göre düzenlemesinden ve  Samilere de yer vermesinden sonra Umeå 2014 yılı Avrupa’nın Kültür Başkenti seçildi. İsveç Sami Federasyonu Kültür İşleri Sorumlusu Ellacarin Blind etkinlikleri örgütleyecek komiteye alındı.

Ancak görüşlerine başvurduğumuz Sami örgütlerinin temsilcileri programda Sami halkının sorunlarına yeterince yer verilmediği düşüncesinde. Samilerin en üst organı Sami Parlamentosu Başkanı Stefan Mikaelsson program oluşturulurken Parlamento’nun görüşlerinin alınmadığını, Hükümet ve Belediye’nin Sami Halkını kullanarak Umeå’nun Kültür Başkenti  olması dolayısıyla bölgede  ticaret ve turizmi geliştirmeyi amaçladıklarını söylüyor. Kendilerinin Samilere yönelik ırkçılık ve ayrımcılığın artmasını, topraklarının maden arama bahanesiyle zehirlenmesini gündeme getirmek  için çaba harcayacaklarını dile getiriyor.

Umeå Sami Derneği Başkanı Michael Lindblad programın içerik olarak Samilerin taleplerine karşılık vermediğini, bunun giderilmesi için Samilerden oluşacak bir alt komite kurulmasını öneriyor.

İSVEÇ HÜKÜMETİ SAMİLERİ YERLİ HALK OLARAK TANISIN

Ellacarin Bilind Samiler sayesinde Umeå’nun Kültür Başkenti seçildiğini, kendilerinin de Sami Federasyonu olarak 2014 yılında sorunlarını kamuoyuna duyurmak için bir dizi etkinlik yapmayı planlandıklarını belirtiyor. Samilerin sorunlarını gündeme getirecek etkinlikler Sami takvimine göre en son mevsim olan “Dalvvie’de (Kış) Mevsiminde düzenlenecek. İnsan Haklarını odağına koyan mevsimde” İnsan Hakları Günleri”nde ırkçılık, yabancı düşmanlığı, insan hakları ihlallerini, Laponya’da maden arayan tekellerin neden olduğu çevre katliamını ele alan bir dizi panel ve konferans örgütlenecek. Samice ve yok olma tehditi altında bulunan dillerin tartışılacağı Uluslararası Dil Konferansı düzenlenecek.

Blind amaçlarının Avrupa Parlamentosu’nda Samilerin haklarını savunacak bir lobi grubu oluşturmak ve böylelikle İsveç’in Sami Halkının yerli halk olduğunu kabul etmesini sağlamak olduğunu söylüyor.

Sami örgütleri uzun yıllardan bu yana İsveç’in ILO sözleşmesinin 169. maddesini imzalamasını ve Sami Halkını yerli halk olarak kabul etmesini talep ediyor.