Geçtiğimiz yılın Kasım ayında İskandinavya Hava Yolları (SAS) ile Union sendikası arasında imzalanan toplu iş sözleşmesine tepki gösteren hostesler, hem işveren hem de sendikayı cinsel ve etnik ayrımcılık yapmakla suçluyor.

SAS ile sendika arasında yapılan sözleşmede çalışanların ücretleri dondurulduğu gibi, daha önce kazanmış oldukları bazı haklar da gaspedilmişti. Kabinde görev yapan ve neredeyse tamamını kadınların oluşturduğu kabin personelinin emeklilik yaşı 60’dan 65’e yükseltilmiş, buna karşın neredeyse tamamı erkek olan pilotlar 60 yaşında emekli olma hakkını korumuştu.

SAS’ta çalışan 109 hostes resmi olarak Ayrımcılık Ombudsmanı’na başvurarak SAS ve sendikanın cinsel ayrımcılık yaptığını belirterek konuyu ele almasını ve mahkemeye götürmesini talep etti.

SAS’ın Basın Şefi Trine Kromann-Mikkelsen, sendikayla görüş birliğine vararak yasal bir toplu sözleşme imzaladıklarını, hiç bir çalışana ayrımcılık yapmadıklarını öne sürerken, hosteslerin avukatı Ulf Öberg, çalışanların 1974 yılından beri daha erken emekli olabilmek için düşük ücret zammını kabul ettiğini, emeklilik yaşının kazanılmış bir hak olduğunu belirterek işveren ve sendikanın toplu sözleşmeyle bu hakkı gasp edemeyeceğini söylüyor.

SAS VE SENDİKA ÇALIŞANLARA KARŞI İTTİFAK İÇİNDE

Öberg, emeklilik için bedel ödeyen üyelerine sormadan sendikanın böylesi bir tassarrufta bulunamayacağını söylüyor. Sendikanın Hukuk Şefi Martin Westfelt ise tıpkı işveren temsilcisinin dediği gibi toplu sözleşmeyle çalışanların emekli olma yaşının yükseltilmesinin yasal olduğunu ve emekli olma yaşının kazanılmış bir hak olmadığını iddia ediyor.

Halbuki Pilot Sendikası ile SAS arasında yapılan toplu sözleşme görüşmelerinde işveren pilotların da emeklilik yaşını 60’dan 65’e yükseltmek istemiş, ancak sendika bunun kazanılmış bir hak olduğunu belirterek emeklilik yaşının yükseltilmesini kabul etmemişti.

Tüm bu gerçeklere rağmen Union sendikası yöneticileri hosteslere ayrımcılık yapılmadığını ve emeklilik yaşının eski haline getirilmesi için toplu sözleşmede değişiklik yapılması için girişimde bulunmayacaklarını söylüyor.

Hostesler ise kendilerine yapılanların cinsel ayrımcılıkla sınırlı olmadığını, aynı zamanda etnik ayrımcılık yapıldığını, Danimarka’da çalışan hosteslerin daha fazla sosyal haklara sahip olduklarını da Ayrımcılık Ombudsmanı’na bildiriyor. Sadece SAS aleyhinde değil, işverenle işbirliği yaparak haklarını gaspeden sendika hakkında da cinsel ve etnik ayrımcılıktan dava açılmasını istiyor.

SAS’ın Hukuk Şefi Mikkelsen, “Ben kimin daha iyi koşulları ve hakları olduğunu tartışmak istemiyorum. Bu subjektif bir şey, kişiden kişiye değişir” derken, hukukçular sorunun mahkemeye yansıması durumunda SAS ile sendika arasında imzalanan toplu sözleşmenin geçersiz sayılabileceğini söylüyor.

SAS AYRIMCILIKTAN SABIKALI

SAS’a yönelik ayrımcılık suçlamaları yeni değil. 2011 yılında SAS, havacılık sektöründeki krizin faturasını çalışanlarına kesmiş, çalışanların ücretlerini düşürmüş ve 60 yaşın üzerindekileri  işten atmıştı.

SAS tüm bunları, o zamanda işbirlikçi sendika bürokratları ile anlaşarak ve yapılanın yasal olduğunu savunarak gerçekleştirmişti. İşten atılanlar yaş ayrımcılığına uğradıklarını belirterek Ayrımcılık Ombudsmanı’na başvurmuş ve konunun mahkemeye yansıması üzerine, Stockholm İş Mahkemesi SAS’ı hem iş güvenliği, hem de ayrımcılık yasasına muhalefetten suçlu bulmuştu. Mahkeme 60 yaşın üzerinde olduğu için işten attığı her işçi için SAS’ın 125 bin kron tazminat ödemesini kararlaştırmıştı.