Welat gazetesinin kuruluşunun 26’ncı yıldönümü dolayısıyla Ramazan Ölçen ile yaptığımız görüşmede hem Welat geleneğinin yayınladığı gazeteleri hem de bu gazetelerin Kürtçe diline kazandırdıklarını konuştuk.

Ölçen sohbete şu belirleme ile başladı: “90'lı yıllarda Kürt gazeteciliği iki dilde gelişim gösterdi. Birisi Gündem ile başlayan Türkçe gazetecilik, diğeri de Welat ile başlayan Kürtçe gazetecilik.”

Welat geleneğinin yayınladığı gazeteleri merak ediyorum. Ramazan Ölçen, sırayla hangi gazetelerin yayınlandığını şöyle sıraladı:

Welat: 1992 yılında yayınlandı. Haftada bir çıkıyordu. İki yıl sonra devlet tarafından kapatıldı.

Welatê Me: 1994 yılında yayın hayatına başladı. Haftalık çıkıyordu. İki yıl yayın yaptıktan sonra yasaklandı.

Azadiya Welat: 1996 yılında yayın hayatına başladı ve on yıl boyunca haftalık olarak yayınlandı. 2006 yılında önemli bir karar aldı. Günlük yayına başlayacağını duyurdu. O güne kadar gazete İstanbul’da yayınlanıyordu. Günlük yayına geçeceği zaman gazetenin merkezi Amed’e taşındı. Günlük yayın 15 Ağustos 2006 günü başladı ve 2016 yılına kadar, on yıl boyunca aralıksız bir şekilde devam etti. Bu on yıllık süre zarfında, devlet bazen gazeteyi bir aylığına kapatıyordu.

İşte o zamanlar Hawar, Dengê Hawar, Rojev ve Rojeva Welat gibi isimlerle günlük olarak çıkmaya devam etti.

E-Rojname: 2016’da Azadiya Welat gazetesi devlet tarafından kapatıldı. 2016-2018 arasında E-Rojname adıyla, sadece dijital olarak çıktı. Her gün yenilenerek ve PDF olarak yayınlandı. İnsanlar onu indirip gazete şeklinde okuyabiliyordu.

Welat: 2018 yılında gazete çalışanları yeni bir karar aldılar: “Madem ki dijital olarak çıkıyoruz. İlk ismimizle çıkalım.” Böylece o günden bugüne dijital platformda Welat ismiyle her gün yenilenerek yayınlanıyor.

Ayrıca haftalık olarak da Xwebûn ismiyle bir gazete çıkarılıyor. Bu gazete 24 Aralık 2020 günü yayın hayatına başladı.

KIRILMAZ VE DÜŞMEZ…

Ramazan Ölçen ile Türk devletinin basına yönelik baskılarını da konuşuyoruz. 29 Ekim 2016 gününü örnek gösteriyor. “29 Ekim onlar için sembolik bir gün. Böyle bir günde, 2016 senesinde kurumlarımıza baskın düzenlediler. KHK kararıyla Özgür Gündem, Azadiya Welat, JINHA, DİHA, TürkSat uydusu üzerinden yayın yapan televizyonlar kapatıldı.”

Ölçen, 2018’de dijital olarak tekrar Welat ismini aldıkları zaman ilk manşeti bu baskılara cevap şeklinde attıklarını anlattı. O zaman gazete Ey Raqîb marşında geçen bir sözle, “Naşikê û Danakeve” (Kırılmaz ve düşmez) manşetiyle çıkıyor.

Azadiya Welat günlük yayına geçince Kürtçe muhabir sayısının arttığına dikkat çeken Ramazan Ölçen, “Van, Hakkari, Kızıltepe, Nusaybin, Mersin ve Adana gibi yerlerde bürolarımız da vardı” diyor.

Ramazan Ölçen, Welat geleneğinin yüzlerce muhabir, onlarca yayıncı ve editör yetiştirdiğini söylüyor.

Ayrıca günümüz Kürt gazete ve televizyon yayıncılığının dili Welat’ın bir kazanımı olduğunu vurgulayan Ölçen, şunları ekliyor: “Latin alfabesiyle Celadet Bedîrxan’ın geliştirdiği Kürtçe yazım dilini Welat gazetesi ve devamcısı olan gelenek aktualize etti ve günümüze uyarladı. Her yıl bu dil geliştirildi ve zamanla oturdu. Med TV ile başlayarak televizyon diline geçti. Günümüzde bütün Kürtçe gazete ve televizyonlar Welat geleneğinin güncellediği Kürtçe ile yayın yapmaktadır.”

Welat’ın aynı zamanda Weşanên Welat ismiyle bir yayınevi olduğunu da anlatan Ölçen, bu konuda şu örneği veriyor: “Örneğin orada Tirkî-Kurdî (Türkçe-Kürtçe) küçük bir sözlük yayınlandı. O sözlük Kuzey Kürdistan’da Kürtçe öğreten ilk kılavuz oldu. Çok sayıda baskı yaptı. Her yıl 5-6 bin tane basıldı. Hem sade bir dille hazırlanmıştı hem de günlük konuşma cümleleri örnek olarak veriliyordu. Bu nedenle insanlar onu çok talep etti. O sözlük ilk Welat gazetesi döneminde hazırlanıyor. Sonra her dönem gözden geçirildi, içeriği güçlendirildi. Her yeni baskıda güncellendi.”

RAMAZAN ÖLÇEN KİMDİR?

1981’de Silvan’da doğdu. İlk, orta ve liseyi Silvan’da okudu. Amed’de, Dicle Üniversitesi’nde Fransız Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun oldu. Üç yıl öğretmenlik yaptı. 2006 yılında öğretmenlikten ayrıldı ve gazeteciliğe başladı. 2016 yılına kadar Azadiya Welat, 2019’a kadar da ardılı gazetelerde çalıştı. 2019 Ağustos ayında Brüksel’de, Stêrk TV’de çalışmaya başladı. Halen Stêrk TV ana haber merkezinde editör ve sunucu olarak çalışıyor.