Amazigh müziği temsilcisini kaybetti

Tüm dünyada Amazigh halkının kimliği ve kültürünün savunucusu olarak tanınan şarkıcı Idir, hayatını kaybetti.

Fransa’da yaşayan şarkıcının resmi Facebok sayfasında ailesi tarafından yapılan açıklamaya göre ünlü şarkıcı 2 Mayıs Cumartesi günü saat 21.30’da hayatını kaybetti.

Şarkıcı Idir, bir akciğer rahatsızlığı nedeniyle Cuma günü Paris’teki bir hastaneye yatırılmıştı. Ölümü sosyal ağlarda geniş bir şekilde anıldı.

Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun, büyük üzüntüsünü ifade ederken, “Onun kaybı ile Cezayir, abidelerinden birini kaybetti” dedi.

Amazig kökenli olan Fransız futbolunun efsane ismi Zinedine Zidane, “Benim çocukluğuma damganı vurdun (...) Buluşmamızı hiç unutmayacağım” dedi.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, “eşsiz bir ses” derken, Idir’ın “Kabiliye kökenlerini bir sürgünün ve bir hümanistin umutları ile halkların kardeşliği melankolisi ile şarkıya döktüğünü” belirtti.

Fransa-Cezayir vatandaşı Kamel Daoud, “Köklerimizden böylesine güzel, teskin edici ve cömert ürünleri elde etmeyi bildi” ifadelerini kullandı.

Unesco da “Kabiliye ve berberi kültürünün yılmaz temsilcisini” anarken, siyaset, kültür ve sivil toplumdan çok sayıda anma mesajı geldi.

Fransa’da sürgünde yaşayan ünlü şarkıcı Ferhat Mhenni, Idir için “Evrenin sonsuz büyüklüğüne ışık tutan bir Kabiliye yıldızı” dedi.

Gerçek adı Hamid Cheriet olan Idir, 25 Ekim 1949’da Cezayir’in Kabiliye bölgesinin en büyük kenti Tizi Ouzou yakınındaki Ait Lahcen’de dünyaya geldi.

Jeolog olmayı düşünürken, 1973’te Alger radyosuna yolunun düşmesi hayatının akışını değiştirir. O askerlik yaparken Amazigh dilindeki “A Vava Inouva” şarkısı tüm dünyaya yayıldı.

1975’te “A Vava Inouva” albümünü çıkarmak için Paris’e gelen Idir, 1981’den 1991’e kadar on yıl boyunca sahneden kayboldu. 1991’de yeniden “Identité” (Kimlikler) albümü ile sahneye dönen Idir, 2007 yılında da “La France des couleurs” (Renklerin Fransa’sı) albümünü çıkardı. 38 yıl aradan sonra Ocak 2018’de Amazig yeni yılı olan “Yennayer” için başkent Cezayir’e şarkı söylemek için döndü.

En son, Pierre Perret’in “La petite kurde” şarkısının klibine katkıda bulunmuştu.

KUZEY AFRİKA’NIN EN ESKİ YERL HALKI AMA...

Kabiliyeliler kendilerini Amazigh olarak adlandırıyorlar. “Özgür insanlar” anlamına geliyor. Amazighler Fas’tan Mısır’a Kuzey Afrika’nın en eski yerli halkı olarak biliniyor. Dokuz ülke arasında bölünen Amazigler, kendi özgünlüklerini korumaya çalışıyorlar. Amazighlere, kendileri dışındaki sistemler “berberi” diyorlar. Eski Mısır’da “yabancı” kavramından türetilen “berberi” ismi daha sonra benzer bir anlamda Yunanlar tarafından da kullanılmaya başlandı. Cezayir’de ise Kabil ya da “Kabiliyeliler” olarak adlandırılıyor. Arapça’da “Kabile” kavramından türetilmiş. Diğer bir ifadeyle Amazighler basitçe “kabile insanları” olarak tanımlanmış. Kuzey Afrika’da sömürgecilik öncesi dönemde kabile, tüm saldırılara karşı Amaziglerin ayakta kalmasını sağlayan toplumsal bir örgütlenme biçimiydi.