MİT ve emniyet büyütülüyor

AKP son 10 yılda polis, bekçi, Takviye Hazır Kuvvet Müdürlüğü gibi birimlere her geçen gün alınanların sayısını artırdı; çeşitli genelgelerle de yetki alanlarını genişletti.

AKP, 2010’deki Anayasa referandumu ile sivil anayasacılık konusunda Türkiye’de tartışmalı bir süreç başlattı. Askerin sivil mahkemelerde yargılanmasının önünü açan maddelerle birlikte AKP, 12 Eylül Askeri Darbesi ile hesaplaşma iddiasındaydı fakat pek de öyle olmadı. Son dört yılda polis sayısını artırıp bekçi, takviye hazır kuvvetler birliği gibi yeni birimler de açtı; eşitli düzenlemelerle de görev ve yetkilerini artırdı. Sadece kolluk kuvvetlerinin değil, sivil silahlanmanın da önü açıldı.

Türkiye’de polis sayısı son 10 yıl içinde yaklaşık yüzde 26 oranında arttı. Emniyet Genel Müdürlüğü’nün emniyet hizmetleri sınıfı toplam rakamlarına göre; 2007’de personel sayısı 187 bin 510 iken 2018’de 255 bin 974’e yükseldi. 2020’de ise 262 bin 185’i polis olmak üzere emniyet hizmetleri sınıfı toplam rakamı 305 bin 734 olarak kayıtlara geçti. Çarşı ve mahalle bekçi sayısı ise 2020’de 21 bin 295 olarak açıklandı.

YETKİ ALANI GENİŞLEDİ

Türk İçişleri Bakanlığı, Nisan 2016’da Emniyet hizmetleri sınıfında 5 ilde 2 bin 394 bekçi istihdam edileceğini duyurdu. Bekçiler ilk olarak Şırnak, Hakkari, Urfa, Mardin ve Amed il merkezi ve ilçelerde yer alacak olarak açıklandı. Abluka ve sokağa çıkma yasakları ve operasyonların sürdüğü Sur, Cizre, Nusaybin, Gever gibi ilçelere de o dönemde bekçiler yollandı. Aslında 2008’de mevcut görevde bulunan 8 binden fazla bekçi Emniyet kadrolarına geçirilmişti. Durdurulan personel alımı 2017'de çıkarılan 690 sayılı KHK ile devam ettirildi. Haziran 2020’de bekçilerin yetkileri genişletilerek zor ve silah kullanma da görevlerine eklendi.

İÇ ÇATIŞMADAN BİR GÜN ÖNCE

Devletin, 15 Temmuz’da kendi içinde çatışmasından bir gün önce, yani 14 Temmuz 2016’da Resmi Gazete’de yayımlanan 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu'nun 11. maddesine yapılan ekleme ile “Genel kolluk kuvvetlerinin imkan ve kabiliyetlerini aşan durumlarda terörle mücadele için gerekli olması veya terör eylemlerinin kamu düzenini ciddi şekilde bozması hâlinde, İçişleri Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla Türk Silahlı Kuvvetleri görevlendirilebilir” yetkisi verildi. Sonraki gün devlet içi çatışma olması, AKP’nin bu maddeyi özellikle çıkardığına dair tartışmaları da beraberinde getirdi.

SİVİLLER İÇİN MERMİ HAKKI ARTIRILDI

AKP, özellikle 15 Temmuz sonrası sivil silahlanmanın da yolunu açan maddeler getirdi. Sivil vatandaşlara tanınan yıllık 200 adet olan mermi kullanım (istihkak) hakkı, 1000 adete çıkarıldı. Türk İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun 15 Mart 2018’de imzaladığı genelge ile sivillere verilen mermi hakkı, 5 katına çıkarılmış oldu. Bu uygulama, özellikle 15 Temmuz sonrası olası toplumsal olayları bastırmakta sivillerin de devreye gireceği, paramiliter güçlerin önünün açılacağı ihtimallerini kuvvetlendirdi.

YENİ TAKVİYE KUVVET, ASKERİ MAL KULLANIMI

Sayısı artırılan kolluk kuvvetlerine bir yenisi daha Ağustos 2020’de eklendi. İstanbul'da Emniyet Genel Müdürlüğü’nün doğrudan merkeze bağlı taşra teşkilatı olarak Takviye Hazır Kuvvet Müdürlüğü kurulmasına karar verildi.

Resmi Gazete’nin 6 Ocak 2021 sayısında yayımlanan bir karar da polise askeri teçhizat kullanmanın yolunu açtı. Türk Silahlı Kuvvetleri, Milli İstihbarat Teşkilatı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 21. maddesinde yapılan değişiklik uyarınca Türk Silahlı Kuvvetleri'ne (TSK) ait ağır silahların, Milli Savunma Bakanı'nın onayıyla toplumsal gösterilerde kullanılmasının önü açıldı. Değişikliğe göre TSK, Emniyet ve MİT’e, taşınır mallarını herhangi bir şarta bağlı olmadan "milli güvenlik, kamu düzeni ve kamu güvenliğini ciddi şekilde tehdit eden terör, toplumsal olaylar ve şiddet hareketlerinin meydana gelmesi durumunda” devredebilecek.