Amed’de bir basın toplantısı ile açıklanan rapor Ocak ve Şubat 2025 aylarında yapılan 40’a yakın cezaevi ziyaretine dayanıyor. Rapor, mahpuslara yönelik çok sayıda ciddi ihlali ortaya koydu.

Rapor kapsamındaki cezaevleri şöyle: Diyarbakır Kampüs Cezaevleri (7), Elazığ Kampüs Cezaevleri (5), Erzincan T Tipi Cezaevi, Erzincan L Tipi Cezaevi, Erzincan Kadın Cezaevi, Erzincan Yüksek Güvenlikli Cezaevi, Erzurum Dumlu 1 v 2 No’lu Yüksek Güvenlikli, Erzurum Oltu ve H Tipi.

UMUT HAKKI

ÖHD Amed Şubesi Hapishane Komisyonu üyesi Ahmet Güler, raporu paylaşmadan önce Önder Apo üzerindeki tecride dikkat çekti. İmralı tecridinin kaldırılması ve ağırlaşan infaz koşullarının düzeltilmesini isteyen Güler, ayrıca AİHM'in verdiği ihlal kararları dikkate alınarak "umut hakkı"nın sağlanması çağrısında bulundu. Güler, "umut hakkı" kapsamında yasal düzenleme yapılması gerektiğini kaydetti. 

ÇIPLAK ARAMA VE İŞKENCE

Raporda, mahpusların cezaevlerine giriş ve çıkışlarında usulsüz aramalara maruz kaldığı, çıplak aramayı reddeden tutukluların kötü muameleye uğradığı belirtildi. Tedavi süreçlerinin aksaması, doktor muayenelerinde jandarmanın odadan çıkarılmaması, çift kelepçe uygulaması ve ring araçlarında uzun süre bekletme gibi sağlık hakkını zedeleyen uygulamalara dikkat çekildi.

İKİ KİŞİYE BİR RANZA, ÜÇ KİŞİYE BİR YEMEK

Bazı cezaevlerinde iki tutsağın bir ranzada yatmak zorunda kaldığı; üç kişilik odalarda bir kişiye yetecek kadar yemek verildiği, hijyen kurallarına uyulmadığı, suyun yetersiz olduğu aktarıldı. Kantin ürünlerine sık sık zam yapıldığı ve fiyatların dış piyasanın üstünde olduğu ifade edildi.

KÜRTÇEYE SANSÜR

Raporda, Kürtçe kitap ve mektupların bazı cezaevlerinde engellendiği, içerik sansürlerinin uygulandığı ve tutukluların mektuplarının alıkonduğu kaydedildi. Ayrıca yasak olmamasına rağmen bazı kitap ve dergilere el konulduğu belirtildi.

HİJYEN SORUNLARI

Kadın mahpusların da ciddi sorunlarla karşı karşıya kaldığına dikkat çekilen raporda, hijyen paketlerinin verilmediği, yalnızca kalitesiz ped sağlandığı ve bu nedenle hastalıkların ortaya çıktığı aktarıldı. Kadınların tutulduğu cezaevlerinin erkek mahpuslara göre tasarlanmış olması nedeniyle günlük yaşamda ek zorluklar yaşandığı da vurgulandı.

TALEPLER VE ÖNERİLER

Raporun sonuç kısmında, işkence ve kötü muamelenin son bulması, hasta tutukluların serbest bırakılması, onur kırıcı arama yöntemlerine son verilmesi, temel ihtiyaçlara erişimin sağlanması, sağlık personelinin artırılması ve bağımsız denetim mekanizmalarının kurulması gibi başlıklarda çok sayıda öneri ve talep sıralandı.

Raporda ayrıca, cezaevlerinde görev yapan kamu görevlilerinin hukuka aykırı uygulamalarıyla ilgili etkin soruşturma mekanizmalarının işletilmesi çağrısı yapıldı.