İsveç Devlet Televizyonu (Svt) İsveç Ulusal Savunma Radyo Kurumu’nun (FRA) ile Amerikan Ulusal Güvenlik Ajansı’na (NSA) arasında yakın işbirliği olduğunu gösteren, İsveç’in Baltık Denizi’deki fiberoptik kabloları izleyerek ve dinleyerek ulaştığı bilgileri ABD’ye ilettiğini gösteren belgeleri internet sitesinde yayımladı.

Belgelerde Rusya’daki telefon görüşmelerini ve yazışmalarını ABD’ye ileten İsveç’ten övgü ile söz ediliyor ve başka yöntemlerle böylesi eşsiz bilgi ve belgelere ulaşılamayacağı belirtiliyor. Ancak yayımlanan belgelerde FRA’nın hangi Rus liderleri dinlediğine ilişkin somut bilgiler bulunmuyor.

Rus yetkililer konu hakkında şimdiye kadar açıklama yapmazlarken, Rusya’nın Stockholm Büyükelçisi Basın Söcüsü Aleksander Tasjendko gelişmeleri dikkatlice izlediklerini söylemekle yetindi. İsveç Dışişleri Bakanı Carl Bildt ise Svt’nin yayınladığı belgelerin Rus-İsveç ilişkilerini etkilemeyeceğini iddia ederlerken, uzmanlar Ukrayna’dan dolayı gergin olan İsveç-Rus ilişkilerinin daha da gerginleşebileceği yorumunu yapıyorlar.

Svt’nin “Aktuellt” programına konuk olan Savunma Bakanı Karin Engström, FRA’nın mahkeme kararı olmaksızın her türlü bilgiye ulaşma yetkisi olduğunu ve uygun gördüğü bilgileri başka ülkelerin istihbarat örgütleriyle paylaşacağını belirterek bir biçimde ABD ile yaptıkları işbirliğini kabullendi.

Belgelerde açıkca ortaya çıkmasına rağmen İsveç’in elde ettiği bilgileri hangi ülkelerle paylaştığını “gizlilik” kuralları gereği açıklamayacağını ifade eden Engström, program yapımcısının İsveç’in ABD’nin dayatmasıyla FRA Yasasını parlamentodan geçirme iddilarıyla ilgili sorusunu da “Bu görüşe katılmıyorum. Benim görüşüm teknolojideki gelişmelerin FRA yasasını kaçınılmaz kıldığıdır” diyerek yanıtladı.

Aslında İsveç’in Baltık Denizi’nde bulunan kablolardan elde ettiği bilgileri ABD ve İngiltere’ye ilettiği biliniyordu. Edward Snowden’in ABD’nin tüm dünyayı dinlediğinin açıklamasının ardından Avrupa Birliği’nın konuyu araştırmak için oluşturduğu komisyonda Ekim ayında tanık olarak dinlenen İngiliz Gazeteci Duncan Campbell, Edward Snowden’den aldığı belgelerin İngiltere ve ABD’nin casusluk ortağının İsveç olduğunu gösterdiğini ve kod adının da “Sardunya” olduğunu açıklamıştı.

Hükümeti sarsacak bu skandal açıklama karşısında Başbakan Fredrik Reinfeldt başka ülkelerle yaptıkları işbirliğinde bir tuhaflık olmadığını söylemiş, Hükümet de konunun geçiştirilmesi için azami bir gayret göstermişti.

Campell, İsveç’in ABD’nin telkin ve dayatmasıyla 2009 yılında internet trafiğinin izlenmesine olanak tanıyan FRA yasasını çıkardığını da iddia etmişti. FRA yasasının çıkarılması esnasında yaşanan gelişmeler ve son olarak yayımlanan belgeler Campell’in iddialarını doğruluyor.

Hükümetin 2008 yılında parlamentodan geçirdiği internet trafiğinin izlenmesine olanak veren FRA yasası olarak adlandırılan yasa yoğun tepki ve protesto gösterilerine neden olmuştu. Muhalefetin yanı sıra Hükümeti oluşturan partilere mensup bazı milletvekilleri de tasarının yasalaşmasına karşı oy kullanacaklarını açıklamışlardı.

Tasarısının parlamentoda yapılacak oylamada reddedilmesi beklenirken Başbakan Fredrik Reinfeldt ile hükümet ortağı 3 partinin liderleri parti sopasını kullanarak milletvekillerini susturmuş ve tasarının parlamentodan geçmesini sağlamışlardı. Campbell’in ele geçirdiği ve Svt’nin yayımladığı belgeler İsveç Hükümetinin yasanın ne pahasına olursa olsun parlamentodan geçmesi için daha önceden ABD ile anlaştığını gösteriyor.

Svt’nin yayınladığı belgeler İsveç-ABD işbirliğini ve ABD’nin dünyayı dinlemesinde İsveç’in oynadığı rolü yeniden kamuoyunun gündemine getirmesi açısından önem taşıyor.