Tarım 11 bin yıl boyunca istikrarlı bir gelişim izledi. Ta ki iklim değişikliğinin etkileri tarım alanlarına etki edinceye kadar. Tarım sistemleri her geçen yıl, iklim sistemi ile daha fazla senkronize (eş zamanlılık) dışına çıkıyor.

Geçmişte, Hindistan’daki muson yetmezliği, Rusya’da aşırı kuraklık, ya da ABD’nin Mısır Kemer’indeki yoğun sıcak dalgası gibi aşırı hava koşullarının kısa sürede normale döneceği bekleniyordu.

Ancak bugün artık ‘normallik’ diye bir şey yok. Dünyanın iklimi artık güvenilmez ve öngörülmez biçimde sürekli değişim halinde.

1970 yılından bu yana, dünyanın ortalama sıcaklığı birden fazla derece (Fahrenheit) arttı. Eğer biz her zamanki gibi daha fazla petrol, kömür ve doğal gaz yakmaya devam edersek, bu yüzyılın sonuna kadar sıcaklığın yaklaşık 11 derece (altı santigrat derece) daha yükselmesi bekleniyor.

Artış düzensiz olacak. Yüksek enlemlerde Ekvator bölgelerinden, arazide okyanus kıyılarından ve kıta içinde kıyı bölgelerinden çok daha yüksek olacak.

Dünyadaki bu iklim değişikliği birçok yönde tarımı etkiliyor. Yüksek sıcaklıklar tozlaşmaya (bitkilerin erkek organında üretilen polenlerin çeşitli nedenlerle dişi organın tepecik bölümüne taşınmasına) müdahaleye, temel gıda ürünlerindeki fotosentezin (klorofil taşıyan canlılarda ışık enerjisi kullanılarak organik bileşiklerin üretilmesi) azalmasına yol açmakta. Yüksek sıcaklıklar bitkilerin kurumasına da yol açabilir. Bir mısır bitkisi güneşe maruz kalmayı azaltmak için yapraklarını büktüğü zaman fotosentez azalır.

Dünyada yükselen sıcaklık dolaylı olarak buzulların erimesi yoluyla da ürün verimlerini etkilemektedir. Büyük buzullar küçülüp ve daha küçük olanlar yok olduğunda, buna bağlı sulama sistemleri azalacaktır. Buzulların sürekli kaybı ile buradan elde edilen erime suyundaki azalma, dünyanın en yoğun nüfuslu bazı ülkelerinde görülmemiş düzeyde su sıkıntısı ve siyasi istikrarsızlığa yol açabilir.

Bilim insanları, son yüzyılda dramatik bir artışla arazilerin kuraklığa dönüşmüş olmasını göz önünde bulundurarak, yüksek sıcaklıkların daha fazla kuraklığa yol açmasını bekliyorlar.

ABD'de Atmosfer Araştırmaları Ulusal Merkezi bilim insanlarından oluşan bir ekip, 1950 ile 1970 yılları arasında yüzde 20 dolayında olan dünyadaki aşırı kuru arazilerin son yıllarda yüzde 25’lere ulaştığını bildiriyor.

Bilim insanları, dünyadaki sıcaklık arttıkça, sıcak hava dalgalarının daha sık ve yoğun yaşanmasını bekliyor. Başka bir deyişle, ürün kırpan sıcak hava dalgaları şimdi tarımsal alanın bir parçası haline gelecek.

Bu, diğer tüm etkilerin yanında yeterli gıda güvenliğini sağlaması için tahıl stoklarını arttırması gerektiği anlamına geliyor.

Kaynak: İPS, Lester R. Brown – Lester R. Brown ‘Dolu gezegen, boş tabaklar: Gıda kıtlığının yeni jeopolitiği- Full Planet, Empty Plates: The New Geopolitics of Food Scarcity’ adlı çalışmanın yazarıdır.