3 dilli eğitimin merkezi: Cizîre bölgesi

Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi Cizîre bölgesinde yeni öğretim yılı başladı. Çok dilli eğitimin yapıldığı Cizîre bölgesinde 230 bin 489 öğrenci anadilinde eğitim görecek.

Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi Cizîre Bölgesindeki 2225 okul bugün yeni eğitim-öğretim yılının startını verdi. Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi Cizre Bölgesi Eğitim Konseyi birkaç yıldır gelişen sistemden çıkarılan tecrübeler ve yaz sürecinde yapılan yoğun hazırlıkla yeni öğretim yılını çok daha hazırlıklı karşıladı. Kurulduğu 2014 yılından bu yana cinsiyetçilik, dincilik, milliyetçilikten uzak demokratik ulus anlayışı temelinde bir eğitim sistemi geliştirmeye çalışan Demokratik Özerk yönetim bünyesinde bu yıl Cizîre Bölgesinde 18 bin 621 öğretmen eğitime hazırlanarak tüm okullara ihtiyaca göre düzenlemeleri yapıldı.

Cizîre bölgesi Eğitim Konseyi Eşbaşkanı Semira Hec Eli demokratik ulus anlayışı temelinde eğitim sistemlerini daha fazla geliştirdiklerini söyleyerek, "Arap, Kürt, Süryani öğrencilerimiz kendi anadillerinde eğitim görürken geliştirdiğimiz sistem sayesinde birbirlerinin dilini de öğrenecek. Böylece tek dil ve kültürün egemenliği gibi bir durum olmayacak" dedi.

DEMOKRATİK ULUS ANLAYIŞI VE ANADİLDE EĞİTİM

2014 Ocak ayında kurulan Rojava Demokratik Özerk Yönetimi Ortadoğu’daki tüm ülke ve devletlerden farklı olarak bölge halklarının dilleri olan Kürtçe, Arapça ve Süryanice’yi kendisine resmi diller olarak benimsedi. Bu tarihten itibaren de çok dilli eğitim hedeflendi ve her yıl adım adım pratiğe geçirildi. Bugün Rojava Demokratik Özerk Yönetimi DAİŞ’ten özgürleştirilen alanlarla birlikte Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi olarak yoluna devam ediyor.

Kuzey ve Doğu Suriye’nin eğitimde en yetkinleşen alanı ise ilk olarak yeni eğitim sisteminin ilk olarak pratikleştirilmeye başlandığı Cizîre Bölgesi. Qamişlo ve Hesekê Kantonlarından oluşan Cizîre bölgesinde Arap, Süryani ve Kürt halkları anaokulundan başlayarak üniversiteye kadar anadillerinde eğitim görebiliyor. Bunun için okullar, müfredat ve kitaplar hazırlanmış durumda ve her yıl gittikçe daha fazla geliştiriliyor.

Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi Cizîre Bölgesi Eğitim Konseyi Eş Başkanı Semira Hec Eli, halkların kendi anadilinde eğitim görmelerini demokratik ulus yaklaşımı temelinde geliştirdiklerine dikkat çekerek, "Bizim eğitim sistemimiz ve ders programımızla Suriye devletininki arasında birçok farklılık var. Çünkü biz demokratik ulus anlayışına göre hareket ediyoruz. Tüm halklar ve tüm toplumun birlikte kendi dili ve kültürüyle yaşamasını esas alıyoruz. Bu doğrultuda eğitim sistemimizde de tüm halkların kendi anadiliyle eğitim görmesini, kültür ve tarihini okumasını ve birbirine tanıtmasını sağlayacak şekilde düzenlendi" diye konuştu.

ANADİL YANINDA BİR BAŞKA BÖLGE DİLİNİ DE ÖĞRENİYORLAR

Cizîre Bölgesinde Arap, Kürt ve Süryani öğrenciler anadilde eğitimin yanı sıra 4. sınıftan üniversiteye kadar okullarda bölge dillerinden Kürtçe, Arapça ve Süryanice birini seçmeli ders olarak okuyorlar. Öğrenci seçtiği dil üzerine haftada 2 saat olmak üzere liseyi bitirene kadar eğitim görüyor. Cizîre Bölgesinde de tüm Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk yönetim alanlarında olduğu gibi eğitim programına 5. sınıftan itibaren her hafta 2 saat yabancı dil dersi de dahil edildi.

Semira Hac Eli, böyle bir programla amaçlarının halklarının birbirinin dilini öğrenmesini ve birbiriyle daha güçlü ve eşitlikçi ilişkiler kurmasını sağlamak olduğunu dile getirerek, "Bu demokratik ulus anlayışına göre bir yaklaşım. Bir dilin hakimiyeti olmayacak. Ne sürekli Kürtçe ne sürekli Arapça konuşmak zorunda olacağız. Birbirimizin dilini anlayıp birbirimizin dilinden konuşabileceğiz. Böylece diğer dillerle de bağımız gelişip onları sahipleneceğiz" dedi.

JİNEOLOJİ DERSİYLE CİNSİYETÇİLİĞE KARŞI BİLİMSEL MÜCADELE

Ulus devletin yarattığı çatışma ve ayrışmanın panzehri olan demokratik ulus temelinde toplumda köklü bir zihniyet değişimini amaçlayan demokratik özerk yönetim alanlarındaki eğitim programında devletlerden farklı olarak toplum ve yaşam dersleriyle, jineoloji dersleri de müfredata dahil. İlkokul öğrencileri 1. ve 2. sınıfta toplum ve yaşam derslerini görürken, 10. sınıftan itibaren jineoloji dersleri de veriliyor.

Semira Hec Eli, "İlk sınıflarda verilen toplum ve yaşam dersinde öğrenciye bir ilk eğitim olarak çok şey kazandırılıyor. Temizlikten, saygıya, iletişime, kadına saygıya kadar demokratik kültürün birçok ilkesi çocuğa kazandırılıyor. 10. ve 11. sınıflarda hem erkek hem de kadın öğrencilere jineoloji dersleri veriliyor. Genel ders programımızda olduğu gibi bu derslerde toplumdaki cinsiyetçiliğin aşılması ve geriletilmesi noktasında çok önemli. Her ne kadar alanlarımızda diğer Ortadoğu bölgelerine oranla kadın özgürlüğü noktasında bir gelişme olsa da binlerce yıllık cinsiyetçi bir kültür var. Jineoloji dersinde gençlerimiz kadının gücünü, gerçeğini öğreniyor. Kadın eksenli sistemi tanıyor" diye konuştu.

ÇARPIK TARİH ANLAYIŞININ ALTERNATİFİ

Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetim alanlarındaki okullarda okutulan tarih dersleri de Ortadoğu’daki ulus devletçi tekçi rejimlerin tarih derslerinden farklı. Cizre Bölgesi gibi BAAS Rejimi’nin tekçi sistemi altında yaşamış ama tüm halkları barındıran bir coğrafya için bu dersler çok büyük önem taşıyor. Semira Hec Eli, demokratik özerk yönetim alanlarında okutulan tarih derslerinin içeriğini şöyle anlattı: "Öğrencilerimize ilk okul birinci sınıftan liseyi bitirince kadar bir sistem ve program dahilin de tarihin başlangıcından günümüze kadar insanlık tarihini aşama aşama öğretiyoruz. Bu konuda ders kitaplarımız her bir üst sınıfa geçtikçe daha da kapsamlılaşacak bir biçimde hazırlandı.

Öğrencilerimize dünya, Ortadoğu ve Suriye tarihini içinde yer alan bütün halkların tarihiyle birlikte veriyoruz. Böylece Kürt, Arap, Süryani, Ermeni vb. bütün halkların birbirinin tarihini tanıması ve geçmişle yüzleşerek geleceğin yaratılması için zemin oluşturuluyor. Öğrencilerimiz bu derslerde her halkın bir tarihi ve kültürünün olduğunu görüyor ve Mezopotamya halklarının inkar edilmeye çalışılan kadim tarihini öğreniyor. Kitaplarımızda tüm halklarımızın tarihi ve ortak yaşamları görünür kılınıyor. Bu yönüyle Cizîre bölgemizde öğrencilerimizde bu derslere karşı çok ilgili yaklaşıyorlar."

PARASIZ EĞİTİM

Cizîre Bölgesi her yıl olduğu gibi bu yılda eğitim materyallerini daha da geliştirdi. Kürtçe, Arapça, Süryanice olmak üzere her 3 dilde hazırlanan eğitim materyallerinde hatalı ve eksik olan kavramların düzeltilmesi için Eğitim Materyalleri Kurumu oluşturuldu. Kitaplar dikkatle yeniden incelenerek dilin çok daha demokratik ve anlaşılır kılınması, branş kitaplarının daha da profesyonelleştirilmesi doğrultusunda çalışmalar yürütüldü.

Cizîre Bölgesinde de tüm Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetim alanlarında olduğu gibi ders kitaplarından herhangi bir ticari kazanım gözetilmiyor. Özerk Yönetim tarafından hazırlanıp bastırılan kitaplar her öğrenciye bulunduğu okul tarafından ücretsiz olarak veriliyor. Cizîre bölgesinde yeniden incelenip hazırlanan kitaplar 1 Eylül'den itibaren tüm okullara dağıtıldı.

ÖĞRETMENLER DE EĞİTİLDİ

Cizîre Bölgesinde yaz boyunca öğretmenler yeni öğretim yılına hazırlanmak için çalıştı. 18 bin 621 öğretmen okullarda branş derslerinde görevlendirilmek için eğitim çalışmalarına katıldı. Bunlardan 9 bin 400 öğretmen Qamişlo Kantonu’nda 9 bin 221 öğretmen ise Hesekê Qantonu’nda görevlendirildi.

Qamişlo’da Kürtçe Branş dersleri veren Şehit Agit Çilo Akedemisi ve Hesekê’de Arapça Branş dersleri yürüten Şehit Agit Cilo Akademisinde toplam 420 öğretmen eğitildi. Bu okullarda her öğretmen matematik, tarih, fizik vb. gibi kendi branşında yenilenen eğitim materyalleri doğrultusunda eğitilirken diğer yandan da pedagoji eğitimlerine katıldı. Öğretmenler bu akademilerde eğitimlerinin son ayında kendi branşlarında projeler hazırladılar.

ZİHNİYET DEĞİŞİMİ ÖĞRETMENDEN BAŞLIYOR

Demokratik Özerk Yönetim çok dilli demokratik-ekolojik-kadın özgürlükçü bir eğitim sistemini geliştirmeye çalışırken bunu başarabilmek için öğretmenlerini de bu anlayışa göre eğitiyor ve hazırlıyor. 2019-2020 öğretim yılında okullarda görev yapacak tüm öğretmenler bu doğrultuda eğitilip sertifikalarını aldılar.

Semira Hec Ali uzun yıllar egemenlikçi zihniyet ve yönetim altında yaşamış, bundan yoğun etkilenmiş bir toplum gerçeği olduğuna dikkat çekerek, "Öğretmenlerde bu toplum gerçeğinden bağımsız değil. Sistemimiz yenidir öğrencilerimizi eğitecek öğretmenlerimizin eğitiminde gelişim kat ediyoruz ama birkaç yılda bu zihniyeti aştık ve aştırdık diyemeyiz. BAAS sisteminde okullarda öğretmenler öğrencilerini dövüyorlardı. Örneğin kaç yıldır uğraşıyoruz ki öğretmenler öğrencilerini dövmesinler. Çocuk ne kadar yaramaz olursa olsun hafif düzeyde bile olsa dayağı bir terbiye yöntemi olarak kabul etmiyoruz. Bir çocuğun problemlerini çocuk ile birlikte aile ve okul hep birlikte çözebiliriz.

Bu doğrultuda öğretmenlerimizi branş konusunda eğittiğimiz gibi düşünsel olarak da eğitiyoruz. 1 ay boyunca süren düşünsel eğitimlerden geçiyorlar. Bu doğrultuda pedagoji derslerimiz var. Çocukların problemleri nasıl çözülür, çocuk nasıl eğitilebilir. Öğretmenlerimizin eğitimlerini bu doğrultuda geliştiriyoruz. Giderek sistemimiz ve öğretmenlerimiz daha fazla yetkinleşiyor" diye konuştu.

KADIN ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİ SAYISI DAHA FAZLA

Cizîre Bölgesinde 2019-2020 öğretim yılında öğretim görecek öğrenci ve eğitmen sayısı incelendiğinde kadın öğretmen ve öğrenci sayısının erkek öğretmen ve öğrenci sayına göre daha fazla olduğu görülüyor. Yeni öğretim yılında görev yapacak öğretmenlerin genel sayısı 19 bin 189 öğretmenken, bunların yaklaşık 11 bini kadın öğretmenler. Öğrenci sayısında ise ilkokula başlayan erkek öğrenci sayısının kadın öğrenci sayısından fazla olduğu görülürken, ortaokul ve lisede kadın öğrencilerin sayısı erkek öğrencileri aşıyor.

Samira Hac Eli her zaman kadın öğretmenlerin sayısının erkek öğretmenlerden fazla olduğuna değinerek şunları söyledi: "Cizîre Bölgesine bağlı olan Şeddade, Hol, Arişa gibi DAİŞ’ten özgürleştirilmiş alanlarda Arap halkımız yaşıyor. Kültürleri Rojava’daki Kürtlere benzemiyor. Feodalite, dini geleneklerin çok daha fazla etkisindeler. Fakat yavaş yavaş katılımları gelişiyor. Örneğin biz şimdiye bu bölgedeki Arap kadın öğretmenlerle 1 aylık 3-4 kapalı düşünsel eğitim devresi gerçekleştirdik. Şimdi Şehit Eziz Arap eğitim akademisine gidip eğitim görüyorlar. Bu akademide de erkek ve kadın öğretmenler birlikte eğitime katılıyor. Yani eskisi gibi değil, yavaş yavaş toplum eski feodal değerlerden arınarak özgürleşiyor."