İşte ABD-İran krizindeki son gelişmeler

İranlı general Kasım Süleymani’nin Bağdat’ta öldürülmesinden beş gün sonra İran rejimi, Irak’ta Amerikan üslerine 20’yi aşkın füze attı. İranlı kaynaklara göre en az 80 kişi öldü.

Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, Twitter üzerinde yaptığı açıklamada saldırıyı BM Antlaşması’na bağladı.

ZARİF BM ANTLAŞMASINA DAYANDIRDI

Zarif, “İran Birleşmiş Milletler’in 51’inci maddesi uyarınca, vatandaşlarımıza ve üst düzey memurlarımıza yönelik alçakça silahlı saldırının yapıldığı bir üssü hedefleyerek meşru savunma çerçevesinde ölçülü tedbirler aldı ve sonuçlandırdı” dedi. Zarif, gerilimin tırmandırılması ya da savaş istemediklerini sözlerine ekledi.

IRAK ORDUSUNA GÖRE 22 FÜZE ATILDI

Irak ordusu, Ayn El Asad üstüne 17 füze, Hewler’deki askeri üsse 5 füze atıldığını açıkladı. Irak ordusuna göre, Iraklı askerler arasında kayıp yok.

SALDIRININ SAATİ TESADÜF DEĞİL

Saldırının saat 01,45 ile 02.25 arasında gerçekleşti. İran rejimi, Amerikan üslerine yönelik saldırıları, Kudüs Gücü Komutanı General Kasım Süleymani’nin öldürüldüğü saate denk getirdi. 

İRAN’DA GÖRE 80 KİŞİ ÖLDÜ, 100 HEDEF DAHA BELİRLENDİ

İran televizyonu Amerikan üslerine yapılan saldırılarda en az 80 "Amerikalı terörist” öldürüldüğünü iddia etti. Televizyon bu bilgiyi Devrim Muhafızları’ndan bir kaynağa dayandırdı. Aynı kaynak, ABD’nin karşılık vermesi halinde bölgede 100 hedef daha belirlediklerini söyledi.

İran ordusu yaptığı yazılı açıklamada, “Amerikan halkına, yeni kayıplar yaşanmaması ve Amerikan askerlerinin Amerikan rejiminin artan nefretiyle daha fazla tehdit altına girmemesi için bölgeden birliklerini çekmelerini tavsiye ediyoruz” dedi.

RUHANİ’NİN DANIŞMANINDAN UYARI

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin danışmanlarından Hüsameddin Aşena, “ABD’nin Irak’taki hedeflere yönelik füze saldırılarına karşı misillemede Ortadoğu’da açık bir savaşa götürebilir” diye uyardı. Hasan Ruhani’nin bir açıklama yapması bekleniyor.

TRUMP’DAN İLK AÇIKLAMA: HER ŞEY YOLUNDA

ABD Başkanı Donald Trump, Twitter üzerindeki ilk açıklamasında “Şimdiye kadar her şey yolunda” diyerek, saldırıyı doğruladı ve zarar tespiti için değerlendirmelerin yapıldığını belirtti. Twitter, açıklamada bulunacağını bildirdi.

GRAHAM: BU SAVAŞ İLANI

Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham, Fox News’e verdiği mülakatta İran saldırısını “savaş ilanı” olarak değerlendirdi. Graham, “Amerikan Başkanı’nın yanıt vermek için gerekli tüm yetkisi var” diyerek savaşçı bir dil kullandı.

WARREN: AMERİKALILAR SAVAŞ İSTEMİYOR

Demokratların başkan aday adayları arasında yer alan Massachusetts senatörü Elizabeth Warren, Ortadoğu’da gerilimi düşürmeye çağırarak, “Amerikalılar İran ile bir savaş istemiyor” dedi.

RUHANİ’NİN DANIŞMANINDAN BAYRAKLI YANIT

İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in danışmanı ve eski nükleer müzakereci Said Celili, İran saldırısı ardından Twitter üzerinde İran bayrağını paylaştı. ABD Başanı Donald Trump’ın da, Süleymani’nin öldürülmesi ardından ilk paylaşımı Amerikan bayrağı olmuştu.

AMERİKAN GÜÇLERİ ÇEKİLECEK Mİ?

İran’ın bu saldırılarından önce Amerikan askerlerinin Irak’tan çekileceği yönünde iddialar ortaya atılmıştı. Bir askeri yetkilinin, Irak’taki askerlerin yeniden konuşlandırılacağına dair bir mektubu da sızmıştı. Trump, Salı günkü bir açıklamasında geri çekilmeyi yalanladı. Mevcut durumda Irak’tan çekilmenin “en kötü şey” olacağını belirten Trump, bir gün çekileceklerini “ancak bu zamanın henüz gelmediğini” söyledi. Salı günü general Süleymani’nin Kerman’daki cenaze töreni sırasında Devrim Muhafızları şefi de Amerikan güçlerinin bölgeden çıkma sürecinin başladığını savunmuştu.

KOALİSYONDA ANLAŞMAZLIK

DAİŞ karşıtı uluslararası koalisyonun durumunda da belirsizlik ve anlaşmazlıklar gün yüzüne çıktı. Fransa ve İtalya Irak’ta kalacaklarını açıkladı ancak Kanadalılar ve Almanlar askeri birliklerini kısmen Ürdün ve Kuveyt’te konuşlandıracaklarını duyurdu. Kuzey Atlantik ittifakı NATO da Irak’taki personelinin bir kısmını geçici olarak çekti.

BU NOKTAYA NASIL GELİNDİ

Son haftalarda ABD’nin Irak’taki askeri ve diplomatik tesislerine yönelik artan roket atışlarının Washington yönetimi, önce İran yanlısı milisleri vurdu. 29 Aralık günü Amerikan Hava Kuvvetleri, Irak ve Suriye’de Haşdi Şabi’ye bağlı Hizbullah Tugayları’nın beş kampını bombaladı, aralarında komutanların da olduğu 25 milis öldü. Bu saldırıdan önce ABD’nin Kerkük’teki bir üssüne onlarca katyuşa roketi atılmış, bir sözleşmeli Amerikan görevlisi ölmüştü.

31 Aralık günü Hizbullah Tugayları ve diğer bazı Şii milis grupları yeniden Amerikan Büyükelçiliği'ni hedef aldı. En son 2-3 Ocak gecesi, Washington Irak’ın başkenti Bağdat havalimanında İran’ın en önemli isimlerinden biri olan Kudüs Gücü Komutanı General Kasım Süleymani’nin konvoyunu vurdu. İki araç hedef alındı. Kasım Süleymani ve Hizbullah Tugayları Şefi Ebu Mehdi El Muhendis’in de aralarında olduğu 5 İranlı ve 5 Iraklı öldü.

General Süleymani, hem kendi ülkesinde hem de yurtdışında İran'ın en önemli isimlerden biriydi. İran’ın dış operasyonlarını yönetiyordu. İran’ın Ortadoğu’daki büyüyen etkisinde önemli rolü vardı. Tahran’ın Lübnan Hizbullah’ı, Beşar El Esad hükümeti ve Irak’taki milislerle bağını güçlendirdi. Kudüs Güçleri ayrıca Filistin’de Hamas ve İslami Cihad, Yemen’de Şii Husi milisleri ile yakın ilişkiler kurdu. Lübnan, Azerbaycan, Afganistan, Bahreyn, Suriye, Yemen, Hindistan, Türkiye ve dünyanın kalan bir çok yerine dağılmış hücreler Süleymani’nin başında olduğu Kudüs Güçleri’ne bağlı.

ABD ile İran arasındaki gerilim, ABD’nin Mayıs 2018’de nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çekilerek, sert yaptırımlara yönelmesinden bu yana sürekli sertleşen bir gerilim sarmalındaydı. Ancak Süleymani’nin ölümü ardından İran’dan günlerdir intikam sesleri yükseliyordu. İran rejimi, “uygun zaman ve yerde sert bir intikam” alacaklarını bildirmişti.