Adil olmayan gelir dağılımı, çevre tahribatı, açlık, savaşlar ve temel ihtiyaçlara ulaşım sorununun daha da can alıcı hale geldiği 2019 yılında devletçi sistemin silahlanma yarışına daha da ağırlık vermesi dikkat çekti.

ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşları, Latin Amerika'daki yönetimlerin zorla değiştirilmeye çalışılması, Hindistan ile Pakistan arasındaki Keşmir krizi, Türk devletinin Suriye ve Libya'ya müdahaleleri, İngiltere'nin Brexit'i, DAİŞ'in karadaki varlığına son verilmesi, dünyanın dört bir yanındaki orta ve uzun menzilli füze denemeleri 2019'a damgasını vuran temel olaylar oldu.

2019'da dünyada ses getiren olay ve gelişmelerden bazıları şöyle:

OCAK

* 2018 sonunda Suriye'den askerlerini çekeceğini söyleyen ABD Devlet Başkanı Donald Trump yılın başında yaptığı açıklama ile bir takvim vermediğini açıkladı.

* Amerika tarihinde en güçlü kadın konumuna gelen Nancy Pelosi yemini ederek Temsilciler Meclisi Başkanlığı görevine başladı. Pelosi'nin, Demokrat parti üyesi olarak bu koltuğa ikinci kez oturması aynı zamanda son 50 yıl içerisinde bir kişinin bu göreve ikinci kez geldiği tek durum oldu.

* Yılın başında uçak kazalarına ilişkin açıklanan 2018 verileri duyuruldu. Dünya genelinde bir yıl içerisinde 500'ü aşkın kişi uçak kazalarının kurbanı olduğu kaydedildi.

* NASA'nın uzay sondası New Horizons (Yeni Ufuklar'ın), Dünya'ya 6.4 milyar kilometre mesafedeki Ultima Thule isimli gök cisminin üzerinden geçtiği açıklandı.

* Çin yönetimi mega bomba denilen bir bombayı test ettiğini duyurdu.

* Yaklaşık 10 gün süren çatışmaların ardından El Nusra, Türkiye destekli gruplara büyük kayıplar verdirdi ve İdlib'in yüzde 90'ından fazlasını denetim altına aldı. Böylece Türk devletinin İdlib'teki 13 gözlem noktasının tamamı El Nusra’nın denetiminde kaldı.

* ABD öncülüğündeki DAİŞ'le mücadele koalisyonu birliklerin planlandığı gibi Suriye'den çekilmeye başladığı koalisyon sözcüsü Albaya Sean Ryan tarafından açıklandı.

* ABD Başkan Yardımcısı Pence, Suriye'deki askerleri için “Birliklerimizi eve getiriyoruz, IŞİD yenildi" dedi.

* 1991'de dağılan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Yüksek Sovyeti'nin son başkanı Lukyanov'un hayatını kaybettiği duyuruldu.

* Irak'ın Musul kentinde içinde 38 kadın cesedinin olduğu bir toplu mezar daha bulundu.

* İsviçre Alpleri'nin Davos kasabası, her yıl olduğu gibi bu yıl da Dünya Ekonomik Forumu'na ev sahipliği yaptı. Zirveye Kreselleşme ve İklim krizi damgasını vururken ABD Devlet başkanı Donald Trump katılmadı.

* İran’da Facebook, Twitter ve Telegram’ın ardından Instagram’ın da 2 Ocak’ta yasaklanması ülkede büyük tepki yarattı.

* ABD Devlet Başkanı Donald Trump ABD'nin yeni füze savunma stratejisini açıkladı. Yeni stratejileri kapsamında uzaya sensörler yerleştirebileceklerini kaydetti.

* Ocak ayı sonlarında Ankara'da temaslarda bulunan ABD'li Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham, gerçekleştirdiği görüşmeler sonrası "Suriye'nin kuzeyinde oluşacak güvenli bölgeyi Türkiye için istiyoruz" itirafında bulundu.

* İsrail Başbakanı Netanyahu, İsrail ordusunun Suriye’nin başkenti Şam’da İran ve Hizbullah’a ait noktalara hava saldırısı düzenlediğini ilk kez resmi olarak açıkladı.

* Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro'ya yönelik askeri bir darbe düzenlendi. ABD destekli Parlamento Başkanı Juan Guaido kendisini Devlet Başkanı ilan etti, halk darbeye karşı sokaklara çıktı.

* Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, hiç kimsenin Tayvan’ın “Çin’in bir parçası” olduğu gerçeğini değiştiremeyeceğini söyleyerek, Pekin’in “yeniden birleşme” için bir seçenek olarak askeri güç kullanımından vazgeçmeyeceğini dile getirdi.

* Avrupa Uzay Ajansı 2025 yılında Ay'as gitmeyi planladıklarını açıkladı. Projenin Ay'ın kalıcı bir keşfi için kilit önemde olabileceğini ifade etti.

* Nobel barış ödüllü 50 isim, Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan üzerindeki tecridin sona ermesi için uluslararası kurumlara ortak mektup gönderdi. Mektupta Öcalan ve Türkiye'deki tüm siyasi tutsaklara yönelik tecride son verilmesi çağrısı yapıldı.

* İngiliz parlamentosunda yapılan oylamada İngiltere Başbakanı Theresa May’in AB ile vardığı birlikten çıkış (Brexit) anlaşması 202 evet oyuna karşı 432 hayır oyu ile reddedildi.

* Taliban’ın bir askeri üsse düzenlediği saldırıda 126 Afgan güvenlik gücü hayatını kaybetti.

* Güney Kürdistan'da Türk devletinin Şeladizê ve Bamernê üslerinden açılan ateşle sivillerin hayatını kaybetmesi üzerine protesto eylemleri düzenleyen halk Türk üssünü ateşe verdi.

ŞUBAT

* Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Suriye Özel Temsilcisi Alexandr Lavrentyev Suriye Anayasa Komitesi görüşmeleri için Ankara'ya ziyarette bulundu.

* Almanya, Fransa ve İngiltere aylar süren hazırlıkların ardından ABD'nin İran'a uyguladığı yaptırımlardan muaf kalmak amacıyla yeni bir mekanizma kurdu. ABD'nin ambargolarına rağmen INSTEX ismi verilen mekanizma ile İran ile ticaretin sürdürüleceği açıklandı.

* Lübnan'da 6 Mayıs 2018'de yapılan genel seçimlerin ardından 9 ay sonra hükümet kuruldu. Müstakbel Hareketi lideri Saad Hariri başbakanlığındaki hükümette 4 kadın bakan yer aldı.

* Belçika'da, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nden evlat edinilen çocukların ebeveynlerinden kaçırılmış olacağı haberi üzerine soruşturma başlatıldı.

*ABD Devlet Başkanı Donald Trump şubat ayında yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında "askerlerimiz neredeyse 19 yıldır Ortadoğu'da savaşıyor. Ortadoğu'daki savaşlara 7 trilyon dolardan fazla para harcadık, askerlerimizin eve dönme zamanının geldi" dedi.

* NATO üyeleri, Makedonya'nın Kuzey Atlantik Paktı'na katılım protokolünü imzaladı. Yunanistan ile uzun yıllardır yaşanan isim krizi nedeniyle adını değiştirme kararı alan Makedonya ile NATO'nun 30. üyesi olma yolunda adım attı.

* Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Sarı Yelekliler'in ses getiren eylemleri sonrası taleplerin görüşüleceği müzakere toplantılarını yönetmek için 15 Mart'a kadar yurt dışı ziyaretlerini iptal etti.

* Polonya'da ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun öncülüğünde İran'a daha fazla baskı yapmak amacı ile bir Ortadoğu Konferansı düzenlendi. "Ortadoğu'da Barış ve Güvenliğin Geleceği" konferansına İran tepki gösterdi.

* Makedonya hükümeti, ülkenin isminin Kuzey Makedonya Cumhuriyeti olarak değiştirilmesini öngören anayasa değişikliğinin resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdiğini açıkladı.

* Avrupa Birliği Komisyonu telif hakları yasalarının güncellenmesi konusunda yapılan müzakerelerde uzlaşı sağlandığını bildirdi. Yeni telif hakkı düzenlemesiyle Google gibi internet platformlarının arama sonuçlarında haberleri yayınlayabilmek için içerik üreticilerinden ücret karşılığında lisans alması gerekliği gündeme geldi.

* Şubat ayında Batı Afrika ülkesi Nijerya'da devlet başkanlığı seçimi öncesi Kaduna eyaletinde düzenlenen silahlı saldırılarda 66 kişi hayatını kaybetti.

* Moskova'nın arabuluculuğunda Filistinli gruplar arasında düzenlenen ve üç gün süren görüşmelerden uzlaşma çıkmadı. "Moskova Deklarasyonu" adı altında kabul edilmesi planlanan ortak bildiriden vazgeçildi.

* Mısır Parlamentosu, Cumhurbaşkanının görev süresini 4 yıldan 6 yıla uzatacak ve iki dönem üst üste görev yapılabilmesini sağlayacak anayasa değişikliği yasasını onayladı.

* ABD Kongresi’nin alt kanadını oluşturan Temsilciler Meclisi, Washington yönetiminin Yemen'de devam eden savaşta Suudi Arabistan'a verdiği askeri desteği kesmesini öngören yasa tasarısını kabul etti.

* Hindistan ve Pakistan arasındaki sorunlu bölge Kaşmir'de düzenlenen saldırıda en az 44 Hint askeri öldü, 20 asker yaralandı, iki ülke arasındaki siyasi gerilim tırmandı.

* Irak İçişleri Bakanlığı, ülkenin batısındaki Enbar vilayetinde DAİŞ'e bağlı büyük bir hücrenin çökertildiğini duyurdu. Operasyonlarda 186 kişinin yakalandığı bilgisi paylaşıldı.

* ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, ülkesinin Huawei sistemlerini kullanan ülkelerle işbirliği veya bilgi paylaşımı ilişkisine girmeyeceğini açıkladı. ABD Devlet Başkanı Donald Trump ise Huawei şirketinin kullandığı 5G teknolojisini bir an önce ABD de de görmek istediğini açıkladı.

* Avrupa Parlamentosu'nun Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki üyelik müzakerelerinin askıya alınmasını öneren karar tasarısı, parlamentonun Dışişleri Komisyonu'nda oy çokluğuyla kabul edildi.

* Bağımsızlık yanlısı Katalan yöneticilerin yargılanması kitlesel olarak protesto edildi. Tutuklu siyasilerin serbest bırakılması istendi.

* Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, en az 12 bin yıllık tarihe sahip Hasankeyf'i sular altında bırakacak projeye karşı yapılan başvuruyu reddetti.

* Arnavutluk’ta hükümetin istifasını isteyen binlerce kişi, başkent Tiran’da erken seçim talebiyle sokaklara indi.

MART

* Federal Meclis'te 15'inci kez ulusa sesleniş konuşması yapan Rusya devlet başkanı V. Putin, "Rusya gelişmek için gerekli olan programlara harcama yapabilecek finansal imkanlara sahiptir, düşmanlarımız silahlarımızın menzilini iyi hesaplasın" dedi.

* Japonya tarafından güneş sistemindeki hayatın başlangıcına ilişkin ipuçları bulmak üzere uzaya gönderilen Hayabusa2 adlı uzay aracı, 300 milyon km uzaklıktaki asteroide başarılı şekilde iniş yaptı.

* #GermanArms yani AlmanSilahları isimli bir araştırma projesinin bulguları, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin Yemen'deki savaşta Almanya'dan ithal edilen silah ve teknolojinin kullanıldığını belgeledi.

* Amerikan enerji şirketi Exxonmobil'in Doğu Akdeniz'de son 2 yılın dünya üzerindeki en büyük üçüncü doğalgaz rezervini bulduğunu açıklandı.

* Trump, İsrail’in Suriye sınırındaki Golan Tepeleri’ndeki hakimiyetini tanıdığını duyurdu.

* BM, Suriye ile ilgili hazırladığı raporda Efrîn'de savaş suçunun işlendiğine inandıklarını belirtti. Raporda, Türk askerlerinin olduğu bölgelerde keyfi gözaltılar, taciz, rüşvet, yağmalama gibi birçok uygulamanın yoğun bir biçimde yaşandığına dikkat çekildi.

* Mart ortasında Suriye'de iç savaşın dokuzuncu yılında Suriye için toplanan uluslararası konferansa katılan devletler, sivillere yardım amacıyla yedi milyar dolarlık bağış taahhüdünde bulunuldu.

* Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) küresel silah transferi raporunu açıkladı. Rapora göre dünyadaki silah transferi hacmi 2014-2018 yılları arasında 2009-2013 yıllarına göre yüzde 7,8 artış gösterdi. 2014-2018 yılları arasındaki silah ihracatı şampiyonları sırasıyla ABD, Rusya, Fransa, Almanya ve Çin oldu.

* Fransız Senatosu'ndan, Sarı Yelekliler eylemiyle güç kaybeden Cumhurbaşkanı Emmaneul Macron'a büyük soruşturma darbesi geldi. Muhalefetin çoğunlukta olduğu Senato, Macron'un yakın koruması Alexandre Benalla ve Elysee Sarayı'nın en üst düzey 3 bürokratını, yani Macron'un en yakın çalışma ekibini mahkemeye sevk etti.

* Avrupa Birliği Google'a internet reklamlarında piyasa hakimiyetini kötüye kullanmaktan dolayı 1 milyar 490 milyon euro para cezası verdi.

* Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin doğusunda Ebola virüsü nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 600'ü aştı, 314 kişinin ise iyileştiği kaydedildi.

* Yeni Zelanda’nın ChristChurch ilçesindeki iki camiye silahlı saldırı düzenlendi. Saldırıda 50 kişi hayatını kaybetti.

* ABD Eski Başkan Yardımcısı Joe Biden, 2020’de yapılacak başkanlık seçimlerinde Demokrat Parti’den aday olacağını duyurdu.

* Demokratik Suriye Güçleri'nin (QSD) Dêra Zor'da başlattığı Cizre Fırtınası hamlesi resmi olarak tamamlandı. QSD, son 5 yılda başta Irak ve Suriye olmak üzere tüm dünyada büyük katliamlar gerçekleştiren DAİŞ'in karadaki varlığına son verdi.

* Almanya ile Fransa'nın ortak olarak kurduğu meclis ilk oturumunu gerçekleştirdi. Her iki ülkenin parlamentolarından 50'şer kişinin katılımıyla oluşan meclisin açılışı Paris'te yapıldı.

* 1991 yılından bu yana görevde olan Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev istifa etti.

NİSAN

* Nisan ayında NATO'nun kuruluşunun 70'nci yıldönümünde toplanan zirvede üye ülkeler birlik mesajı verdi. Saldırgan politikalar izlemekle suçlanan Rusya'ya karşı koymak için yeni eylem kararları alındı.

* Cezayir'de bir aydan fazla süren protestolar sonucu 82 yaşındaki Devlet Başkanı Abdulaziz Buteflika, görevinden istifa etti.

* Science Alert' internet sitesinde yer alan habere göre, araştırmacılar ve arkeologlar Filipinler'in Luzon Adası'nda bulfukları fosiller ile yeni bir insan türü keşfettiklerini açıkladı. Yeni insan türüne Homo Luzonensis adı verildi.

* İsrail’de yapılan erken genel seçimlerindeki sandık çıkış anketlerine göre Başbakan Netanyahu’nun partisi Likud ile en yakın rakibi olan Mavi-Beyaz İttifakı seçimi başa baş tamamladı.

* Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RSF) tarafından yayınlanan 2019 basın özgürlüğü sıralamasında Türkiye 157'nci sırada yer aldı.

* Suriye Ulaştırma Bakanı, Tartus limanının işletme hakkını 49 yıllığına alacak olan Stroytransgaz şirketinin 500 milyon dolar yatırım yaparak limanı büyük kargo gemilerine elverişli hale getireceğini açıkladı.

* Sri Lanka’da Paskalya ayinlerine eş zamanlı yapılan saldırılarda 253 kişi yaşamını yitirdi, 400’den fazla kişi yaralandı.

MAYIS

* 1 Mayıs Emek ve Dayanışma günü dünya çapında milyonlarca insanın katılımı ile kutlandı.

* İspanya'nın Katalonya bölgesindeki bağımsızlık referandumu ve ilanına karşı yürütülen tutuklama kampanyası ardından yurt dışına çıkan Katalan liderlerin AP seçimlerine katılması yasaklandı.

* ABD Dışişleri Bakanlığı, Körfez ülkeleri Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri'ne 6 milyar dolar değerinde olası silah satışına onay verdi.

* ABD Savunma Bakan Vekili Patrick Shanahan USS Abraham Lincoln savaş gemisini göndermelerinin ardından Ortadoğu'ya yeni Patriot füze sistemlerinin konuşlandırılması için onay verdi.

* Birleşmiş Milletler, ambargoya rağmen Libya'ya Türkiye ve Katar'ın silah temin etmesi nedeni ile uyarıda bulunarak soruşturma başlattıklarını söyledi.

* ABD'nin İran'ı hedef alan yaptırım uygulamalarına karşı Çin'den tepki geldi. Çin Dışişleri bakanlığı tek taraflı yaptırımları kabul etmeyeceklerini söyledi.

* Gelecek için Cumalar hareketi, dünyanın dört bir yanından birçok eylemciyi bir araya getirdi. İklim korumaya yönelik önlemlerin artırılması için 119'dan fazla ülkenin, bin 600 farklı noktasında etkinlikler düzenlendi.

* ABD'li uzay teknolojileri firması SpaceX, dev internet projesi Starlink kapsamında içerisinde 60 adet uydu barındıran Falcon 9 roketini Dünya'nın alt yörüngesine gönderdi.

* ABD Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu, 10 Mayıs'ta sunulan ve Türkiye'nin Rusya'dan S-400 füze savunma sistemi alması halinde F-35 programından çıkarılması çağrısı yapan karar tasarısını kabul etti.

* Brexit çıkmazına çözüm üretemeyen İngiltere Başbakanı Theresa May yaptığı açıklamada istifa ettiğini duyurdu. May, 7 Haziran'da parti liderliğinden istifa edeceğini Londra'da yaptığı basın toplantısında açıkladı.

* Kuzey Kore, ABD ile çıkmaza giren nükleer görüşmelerin 'Washington yeni bir yaklaşım benimsemediği müddetçe' devam ettirilmeyeceğini duyurdu. Kuzey Kore Vietnam'ın başkenti Hanoi'de yapılan son görüşmenin de sonuçsuz kalmasından ABD'yi sorumlu tuttu.

* Dünya çapında çok sayıda kullanıcısı olan 'Call of Duty' isimli bilgisayar oyununun yeni versiyonunda yer alan karakterlerin YPG güçlerinden esinlenildiği belirtildi.

HAZİRAN

* Suudi Arabistan'ın Mekke kentinde düzenlenen Arap Ülkeleri Zirvesi'ne İran'la yaşanan gerilim damgasını vurdu. Zirvede Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin Suudi Arabistan'daki petrol pompalama tesisleri ve Birleşik Arap Emirlikleri açıklarındaki tankerlerin hedef alınması anlaşmazlıklara sebep oldu.

* Çin'in telekom devi Huawei, Rusya'da 5G teknolojisini geliştirmek üzere Rus telekom şirketi MTS ile anlaştı. Anlaşmaya göre, "5G teknolojilerinin geliştirilmesini ve beşinci kuşak şebekelerin 2019 ve 2020'de pilot uygulamaya başlaması" kararlaştırıldı.

* Kanada'da yaklaşık üç yıldır binlerce yerli kadının öldürülmesi ile ilgili yürütülen resmi araştırma sonunda Kanadalı yerli kadınların öldürülmesi soykırım olarak tanımlandı.

* Birleşmiş Milletler, aşırı kuraklığın devam ettiği Somali'de yeni bir kıtlık ve açlık tehlikesiyle karşı karşıya olunduğu uyarısında bulundu. Somali'de 1992 ve 2011 yıllarındaki iki büyük kuraklık sırasında yaşanan açlık nedeniyle 300 bini aşkın kişinin yaşamını yitirdiği hatırlatıldı.

* G20 grubu, Google, Facebook, Apple ve Amazon gibi küresel teknoloji devlerini daha iyi vergilendirmek için ortak karar aldı.

* İspanya'nın Barcelona kentinin en ünlü yapılarından Sagrada Familia'ya 137 yıl sonra inşaat izni çıktı, yapımı halen süren Sagrada Familia'ya 4 milyon 600 bin Euro karşılığında inşaat izni verildiğini açıkladı.

* Irak'ın Şii lideri Mukteda El Sadr, Türk devletinin Güney Kürdistan'a yönelik işgal saldırısını kınadı. Sadr, Türkiye'nin Güney Kürdistan'ı işgalinin de bölgedeki güçlerle ittifak temelinde yapıldığını söyledi.

* Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te gerçekleşen Şangay İşbirliği Örgütü 19. Liderler Zirvesi sonunda ortak bir deklarasyon imzalandı. Ortak deklarasyonda füze savunma sistemlerinin tek taraflı olarak yaygınlaştırılmasının uluslararası güvenliğe zarar verdiğini ve dünyadaki durumu istikrarsızlaştırdığını belirtti.

* Avrupa Birliği, Ukrayna'nın doğusundaki çatışmalardan sorumlu tuttuğu Rusya'ya yönelik yaptırımları 6 ay daha uzatma kararı aldığını açıkladı. Rusya karara tepki gösterdi.

* Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu ve Dünya Sağlık Örgütü'nün ortak raporu yayınlandı. Rapora göre dünya genelinde yaklaşık 2 milyar 200 milyon kişi hala temiz suya erişemediğine dikkat çekildi.

* İran hava sahasına giren ABD'ye ait Küresel Şahin olarak bilinen askeri bir insansız hava aracını vurdu. ABD askeri yetkilileri hava aracının uluslararası hava sahasında vurulduğunu söyledi ve bunun tahrik olmaksızın yapılan bir saldırı olduğunu iddia etti. İran drone un BAE'den havalanarak hava sahasını ihlal ettiğini açıkladı.

* Kıbrıs'ta göçmen kadınlara yönelik seri cinayetlerde mahkemeden müebbet hapis cezası çıktı. Yedi kişiyi öldüren eski subaya yedi kez ömür boyu hapis cezası verildi.

* Uluslararası Uzay İstasyonu'nda 204 gündür görev yapan Soyuz MS 11 kapsülü Kazakistan'a indi. Rusya Federal Uzay Ajansından yapılan yazılı açıklamada, ekip üyelerinin sağlığının iyi olduğu ve astronotların çeşitli bilimsel araştırmalar ve denemeler gerçekleştirdiği ifade edildi.

* ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Nikolay Patruşev ve İsrail Ulusal Güvenlik Danışmanı Meir Ben-Shabbat'ın katılımıyla Kudüs'te bir toplantı yapıldı. Suriye'nin ana eksenini oluşturduğu toplantı birçok siyasi gözlemci tarafından "21'inci yüzyılın Sykes-Picot"su olarak yorumlandı.

TEMMUZ

* Temuz ayının ilk haftası Rojava'nın Qamişlo kentine bağlı Amûdê ilçesinde düzenlenen Uluslararası DAİŞ forumunda, DAİŞ'lilerin yargılamaları için uluslararası mahkeme kurulmasının hukuki zemini üzerine bir tartışmalar yaşandı.

* Türkiye'nin Rusya'da sipariş ettiği S-400’lerin temmuz ayında teslimatının başlamasının ardından, Türkiye'nin F-35 programından çıkarılması ve 12 maddelik yaptırım maddelerinin uygulanması konusunda kararlar alındı.

* Cebelitarık Boğazı'nda İngiltere'nin İran'ın bir gemisine el koymasının ardından, İran da misilleme olarak Hürmüz Boğazı'nda bir İngiliz Petrol tankerine el koydu.

* ABD'de Joe Dunford'un yerine genelkurmay başkanlığına Mark Milley'in atanması kararı Senato tarafından da onaylandı.

* Doğu Akdeniz'deki tartışmalara Lübnan'da dahil oldu. Lübnan, Doğu Akdeniz'deki iki blokta doğalgaz ve petrol sondajı yapma kararı almasının ardından Nisan 2019'dan bu yana başlattığı arama tarama faaliyetlerini arttırmayı hedeflediğini duyurdu

AĞUSTOS

* Ağustos ayı başında ABD, 1987 yılında Sovyetler Birliği'yle imzaladığı ve bu ülkenin dağılması sonrası Rusya'nın taraf olduğu Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması'ndan resmen çekildi.

* Amerika Birleşik Devletleri yönetimi, devlet kurumlarının Çinli şirketler Huawei, ZTE, Hytera, Hikvision ve Dahua'dan ürün almasını geçici olarak yasakladı.

* Batı Afrika'da etkili olan yağışların yol açtığı sellerde çok sayıda kişi yaşamını yitirirken, on binlerce kişi de evlerinden oldu.

* Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis düzenledikleri ortak basın toplantısıyla 'Türkiye'nin Kıbrıs'taki ihlallerini tolere etmeyeceklerini duyurdu.

* Çin, ABD yönetimi tarafından Tayvan'a 66 adet F-16 savaş uçağının satışına izin verilmesinin ardından, anlaşmaya taraf olan tüm Amerikan firmalarına yaptırım uygulayacağını duyurdu.

* ABD Başkanı Donald Trump, Dünya'nın yörüngesinde ABD'nin çıkarlarını hedef alan saldırıları önlemek amacıyla orduya bağlı Uzay Kuvvet Komutanlığı'nın kurulduğunu açıkladı.

* Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa'da kızamık vakalarında yüksek bir artış olduğu konusunda uyardı. Avrupa'da yılın ilk altı ayında 90 bin kızamık vakası tespit edildiği açıklandı.

* Amerika Birleşik Devletleri'nin ile Polonya, ülkenin 6 bölgesinde konuşlanacak yeni Amerikan birliklerinin yeri hakkında anlaşmaya varıldığı duyuruldu.

EYLÜL

* Eylül ayı başında; Kolombiya'da 4 yıl süren görüşmeler sonrasında 2016'da hükümetle barış anlaşması yapan FARC gerillalarının bir kanadı yeniden silahlı mücadeleye dönme kararı aldı.

* AB'nin yargı alanındaki iş birliğiyle ilgili birimi Eurojust, "terörle mücadele" için ortak bir veri tabanı oluşturdu. Amacın, DAİŞ saflarına katılıp sonra Avrupa'ya dönenlerin yargılanabilmesini kolaylaştırmak olduğu açıklandı.

* Avrupa Birliği üye ülkeleri Avrupa Komisyonu'nun yeni başkanı Ursula von der Leyen'in aday gösterdiği 27 komisyon üyesini onayladı. Böylece komisyonda ilk kez kadın ve erkek üye sayısı neredeyse eşit oldu.

* İsrail'in Trump ile ekibini dinlemek için Beyaz Saray çevresinde elektronik casusluk yaptığı saptandı. İsrail'in Washington Büyükelçiliği Sözcüsü suçlamaları reddetti.

* Suudi Arabistan'ın ve dünyanın en büyük petrol tesisi ARAMCO'ya insansız hava araçları ile saldırılar düzenlendi. ABD, saldırılardan İran'ı sorumlu tuttu, İran suçlamaları reddetti.

* Avrupa Parlamentosu (AP) Türkiye'de demokratik biçimde seçilmiş belediye başkanlarının yerine kayyum atamalarını kınayan bir karar aldı.

* Kıbrıs Cumhuriyeti, Akdeniz'de doğal gaz arama faaliyetlerinde bulunan Fransa'nın Total ve İtalya'nın Eni şirketlerine bölgedeki başka parsellerde sondaj yapması için de yetki verdi.

* İsveçli 16 yaşındaki aktivist Greta Thunberg'in başlattığı iklim eylemlerinin üçüncüsü eylül ayı sonunda Türkiye ile birlikte dünya çapında 150 ülkede gerçekleştirildi. Eyleme dünya genelinde iki milyondan fazla genç katıldı.

* Avrupa Birliği Polis Teşkilatı Europol tarafından hazırlanan bir rapor, aşırı sağ bağlantılı terör suçlarından tutuklanan kişilerin sayısında artış yaşandığını ortaya koydu.

* Kuveyt, Yemen'de 5 yıldır devam eden krize siyasi bir çözüm bulmak için Yemenli taraflara ev sahipliği yapmaya devam edeceğini açıkladı.

* ABD, Suudi Arabistan'a Patriot gönderiyor. Pentagon, Patriotların Suudi Arabistan'ın İran'a karşı korunması amacıyla gönderildiğini açıkladı.

EKİM

* Sudan Egemenlik Konseyi ile Bakanlar Kurulu arasında yapılan toplantının ardından, geçiş dönemini düzenleyen anayasal bildiri üzerinde nihai uzlaşı sağlandı.

* 9 Ekim tarihinde ABD ve Rusya'nın onayı ile Türk devleti ve ona bağlı çeteler Kuzey Doğu Suriye'ye yönelik işgal saldırıları başlattı.

* 17 Ekim'de ABD Devlet başkanı Mike Pence öncülüğünde bir ekip ile Ankara'da ABD-Türkiye arasında hayata geçirilmeyen bir ateşkes anlaşması imzalandı.

* 22 Ekim tarihinde Rusya Devlet başkanı Vladimir Putin ile Erdoğan arasında Soçhi Mutabakatı olarak anılan Suriye'deki işgali kısmen onaylayan bir başka anlaşma imzalandı.

KASIM

* Şili'de iki hafta boyunca süren protestoların ardından hükümet ilk defa geri adım atarak, şirketlere yönelik vergi kesintisi planını askıya aldı. Diktatör Augusto Pinochet döneminden kalma anayasanın değiştirilmesi için Nisan'da referanduma gidilme kararı alındı.

* Çin'in Hong Kong Özel İdare Bölgesi'nde Nisan ayından beri süren hükümet karşıtı gösterilerde ilk defa bağımsızlık talepli gösteriler düzenlendi, eylemlere sert çatışmalar damgasını vurdu.

* ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Berlin ziyareti sırasında Kürtler tarafından protesto edildi.

* Avrupa Demokratik Kürdistanlılar Toplum Kongresi KCDK-E, 9-10 ve 11 Kasım tarihleri arasında yapılacak eylemlerin yer ve saatlerini açıkladı. Kürtleri ve dostlarını Kuzey ve Doğu Suriye'nin işgal girişimine karşı alanlara çağırdı.

* ABD'nin Suriye Özel Temsilcisi Baş Danışmanı William Roebuck, ABD Başkanı Donald Trump'ı, Türkiye'nin Suriye'deki işgal harekatını önlemek için yeterince çaba göstermediği için eleştirdi.

* Bir sene içerisinde 4 defa seçimlere giden İspanya'da solcu partiler PSOE ve Unidas Podemos koalisyon hükümeti kurmak için anlaştı.

* Beyaz Saray'daki Erdoğan-Trump görüşmesine katılan senatör Graham, S-400 ve güvenli bölge konularında ABD'nin "kabul edebileceği" bir çözüm bulunamazsa Türkiye'ye yönelik yaptırımların Senato'dan da geçeceğini söyledi.

* Bolivya'da bir darbe sonrası ülkeyi terk ederek Meksika'ya sığınan Morales, Meksika'nın başkenti Meksiko'da yaptığı açıklamalarda erken seçimlerde aday olmayacağını açıkladı.

* Lübnan'da ekonomik kriz ve hükümetin vergi politikalarına tepki olarak başlayan ve Başbakan Saad el-Hariri'nin 29 Ekim'de istifa etmesinin ardından hafifleyen gösteriler Kasım ayında yeniden canlandı.

* İran'da benzin fiyatlarına gelen %50 zam sonrası tüm ülke sathında halk sokaklara dökülerek iktidarı protesto etti. İran ülke genelinde günlerce interneti kesti. Eylemlerde yüzlerce kişinin katledildiği bildiriliyor.

* Kanada'da 21 Ekim'de yapılan federal genel seçimlerden birinci parti olarak çıkmasına rağmen tek başına iktidar olamayan Liberal Parti lideri Justin Trudeau'nun azınlık hükümeti, yemin ederek Kasım ayı sonlarında göreve başladı

* AB Konseyi Başkanlığını 5 yıl boyunca yürüten Donald Tusk, koltuğunu eski Belçika Başbakanı Charles Michel'e devretti.

* Alman otomotiv devi Daimler şirketi, 2022 yılına kadar 1 milyar Euro tasarruf yapabilmek için işçi çıkarmayı planladığını açıkladı.

ARALIK

* 3-4 Aralık tarihlerinde Londra'da düzenlenen NATO Zirvesinde Fransa Cumhurbaşkanı Macron'un sözleri damgasını vurdu. Kuzey-Doğu Suriye'ye saldıran Türkiye destekli güçlerin DAİŞ bağlantılı olduğunu vurguladı.

* Birleşmiş Milletler, Afrika'nın yoksul ülkelerinden Zimbabwe'de milyonlarca kişinin ciddi bir açlık tehlikesiyle karşı karşıya olduğu uyarısı yaptı.

* Sudan hükümeti ülkeyi 30 yıl boyunca yöneten Kurtuluş Rejimi'nin tasfiyesine ilişkin yasayı onayladı.

* Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi 1 Ekim'den beri Irak'da devam eden ve çok sayıda kişinin ölümüyle sonuçlanan gösteriler sonrası Aralık ayı başında istifasını duyurdu.

* Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, Adalet Komitesi'ne Başkan Donald Trump'ın azledilmesi için harekete geçmesi emrini verdi.

* Fransız sendikalar ve dört gençlik örgütleri yılın son ayında hükümetin Emeklilik reform tasarısını durdurmak için genel grev ilan ederek alanlara çıktı, hayatı durdurdu.

* 4 parça Kürdistan'dan sanatçı, aydın, siyasetçi ve kurum temsilcilerinin de arasında olduğu 100'ü aşkın ismin, ulusal birlik çağrısı ile Lozan'dan Cenevre'ye 2 günlük bir yürüyüş düzenledi.

* ABD Savunma Bakanı Mark Esper, ABD güçlerinin Suriye'nin kuzeydoğusundan çekilmesinin tamamlandığını açıkladı ve Suriye'de 600 ABD askeri kaldığını bildirdi.

* ABD, 3 ay aradan sonra Katar'da yeniden Taliban heyetiyle görüşmelere başladıklarını açıkladı.

* Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Bulgaristan'ı Türk Akımı'nı kasıtlı olarak geciktirmekle suçlayarak, ihtiyaç durumunda bu ülkeyi güzergah dışında bırakabileceklerini kaydetti.

* Brüksel'de toplanan AB liderleri Türkiye ile Libya arasında Akdeniz'deki yetki alanları konusunda imzalanan mutabakatın geçerliliğinin bulunmadığını bildirdi.

* ABD Kongresi'nin üst kanadı olan Senato, Ermeni Soykırımı'nı tanıyan yasa tasarısını onayladı, karar oy birliğiyle alındı.

* Türkiye'ye S-400'ler nedeniyle yaptırım uygulanmasını öngören yasa tasarısı ABD Temsilciler Meclisinden geçti. Tasarı Rus doğalgazını Avrupa'ya taşıyacak Kuzey Akım 2 ve Türk Akım boru hatlarını da hedef aldı.

* Brüksel'de 2 gün süren uluslararası Rojava konferansının sonuç bildirgesinde, Rojava özerk yönetiminin doğrudan muhatap alınması çağrısı yapıldı. Erdoğan yargılanmalı denildi.

* Ukrayna Birleşmiş Milletler’e çağrıda bulunarak Rusya sınırına kadar Donbass bölgesine Barış Gücü konuşlanması çağrısı yaptı.

* Libya'nın doğusundaki Tobruk'ta bulunan Temsilciler Meclisi, Türkiye ile Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılması Mutabakat Muhtırası'nı imzalayan Trablus'taki Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin böyle bir yetkisinin bulunmadığını açıkladı.

* Endonezya'da bir mağarada 'dünyanın en eski mağara resmi' keşfedildi. Araştırmacıların bir av sahnesi betimlenen çizimin 44 bin yıl öncesine ait olduğunu açıkladı.

* 2017 yılında eşini yardımcısı olarak atayan Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 2019'un son ayında da parlamentoyu feshetti.

* Finlandiya'da Sosyal Demokrat Parti'nin lideri 34 yaşındaki Sanna Marin, dünyanın en genç başbakanı oldu.