AKP hükümetinin uygulamaları ve Kürdistan’a özel politikaları 2012 yılını hak ihlallerinin doruk noktada yaşandıðı bir yıl yaptı. 2012 yılı içerisinde cezaevlerinde 69 tutsak yaşamını yitirirken, sadece 11 ayda “KCK” operasyonu adı altında 2 bin 194 kişi gözaltına alındı. 2012 yılında TÝHV’e 506 kişi işkence başvurusu yaparken, AKP tarafından 49 Newroz kutlaması yasaklandı, 43’üne ise devlet güçleri saldırdı. Bu saldırılarda DTK Eş Başkanı Ahmet Türk polis tarafından yumruklanırken, BDP Iðdır Milletvekili Pervin Buldan ise ayaðına gaz bombası atılması sonucu yaralandı.

Türkiye’de 2012 yılı büyük tartışmalar ile geçerken başta Kuzey Kürdistan olmak üzere birçok bölgede hak ihlalleri gündeme geldi. 2012 yılı boyunca Kürtlerin yaptıðı yürüyüşlerin neredeyse tamamına polis saldırısı gerçekleşti. Onlarca kişi polis şiddetinden nasibini alırken gaz bombaları ile yaralananların sayısında ise artış yaşandı. Siyasi iktidarın tutumu nedeniyle Kürt sorunu eksenli hak ihlalleri derinleşirken, “KCK” adı altında yapılan rehin alma operasyonları ise süreci hızlandırdı. Ýşkence yasaðı ihlalleri, kamuoyunu yakından meşgul eden çeşitli davalardaki adil yargılanma hakkı ihlalleri, ana dilde savunma hakkının engellenmesi, keyfi ve uzun süren tutuklamalar, düşünce ve ifade özgürlüðü önündeki engeller, asker intiharları, tutuklu milletvekilleri, gazeteciler, sendikacılar, öðrenciler, avukatlar, Kürt siyasetçiler, aydılar kısacası itiraz eden her kesimin yargı baskısı ile susturulmaya çalışılması, cezaevlerinde ölümler, açlık grevleri, kadına yönelik şiddet, çevre ve ekoloji sorunları, ekonomik ve sosyal haklardaki kayıplar, iş kazaları/cinayetleri, toplanma ve gösteri hakkına yönelik müdahaleler gibi başlıklar 2012 yılında öne çıktı.

‘DUR ÝHTARI’ GEREKÇESÝ ÝLE ÖLDÜRÜLENLER

Ýnsan hakları kurumları ve çeşitli kurumlardan elde edilen verilere göre, 2012 yılında yargısız infaz, dur ihtarı ve rastgele ateş açma sonucu 38 kişi yaşamını yitirdi. Bunlardan en sonuncusu ise Diyarbakır'ın Sur ilçesine baðlı Alipaşa Mahallesi'nde 22 Aralık günü saat 19.45 sıralarında Özgür Arda’nın (30) polis kurşunuyla öldürülmesi oldu. Arda’nın öldürüldüðü yerde 17 Temmuz günü ‘dur’ ihtarına uymadıðı iddiasıyla polisin yaylım ateşini sonucunda 18 yaşındaki Nurhak Çartay da yaşamını yitirmişti.

CEZAEVLERÝNDE 69 TUTSAK YAŞAMINI YÝTÝRDÝ

2012 yılına ilişkin hak ihlallerinin başında gelenlerinden birisi de cezaevinde yaşanan hak ihlalleri oldu. 2012 yılı Mayıs ayı itibariyle cezaevlerinde 125 bin 100 tutsak bulunuyor. Bunlardan 115 bin 556’sı kapalı infaz kurumlarında, 8 bin 816’sı açık ceza infaz kurumlarında, 728’i ise çocuk cezaevlerinde bulunuyor. Tutsaklardan 35 bin 432’si tutuklu, 89 bin 668’i ise hükmen tutuklu ve hükümlü. Cezaevlerinde yıl içerisinde zorla çıplak aramadan, yasaklara kadar çok sayıda hak ihlali yaşandı. 1 yıl içerisinde cezaevlerinde 69 tutsak yaşamını yitirdi. Bunlardan 13’ü Urfa Cezaevi’nde yanarak can verdi. Bu olaya ilişkin rapor hazırlayan TBMM Ýnsan Haklarını Ýnceleme Komisyonu ise raporunda tutsaklara yapılmayan müdahaleleri görmezden gelmişti. Cezaevlerinde ayrıca 259 hasta tutsak Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından görülmeyi bekliyor.

19 FAÝLÝ MEÇHUL, GÖZALTINDA 9 ÖLÜM

2012 yılı içerisinde 19 faili meçhul cinayet yaşandı. Bunlara ilişkin açılan soruşturmaların çoðu sonuçsuz kalırken, gözaltında ise 9 kişi yaşamını yitirdi. 22 Mayıs gün gözaltına alınarak Ýstanbul Sultangazi'deki Esentepe Polis Merkezi'ne götürülen 25 yaşındaki Kenan Yılmaz, gördüðü şiddet sonrasında kötüleşerek kaldırıldıðı hastanede yaşamını yitirdi. Kenan Yılmaz’ın babası Cevat Yılmaz (45), “Oðlumun cesedine baktıðımda kolunda derin bir kesik, başında yarık vücudunda morluklar vardı. Oðlum polisler tarafından darp edildiði için öldü” dedi.

TÝHV’E 506 ÝŞKENCE BAŞVURUSU

Türk Başbakan Recep Tayyip Erdoðan ve kabine bakanları tarafından sık sık kullanılan “işkenceye sıfır tolerans” lafı ise 2012 yılında sadece söylemde kaldı. 2012 yılının Kasım ayı sonuna kadar TÝHV’e yapılan işkence ve kötü muamele başvuru sayısı 506 oldu. ÝHD’nin verilerine göre ise 2012 yılının ilk on ayında işkence gördüðünü belirten kişi sayısı 397. Ýşkence vakalarındaki artış ise cezasızlık politikasının sonucu olarak meydana geldi. Ýşkence vakalarını görmezden gelen hükümet bununla yetinmeyerek, AÝHM'deki iki işkence vakasında Türkiye'nin mahkûm olmasına neden olan Sedat Selim Ay’ı Ýstanbul'da terörle mücadeleden sorumlu yeni Emniyet Müdür Yardımcısı olarak atadı.

ASKERÝ CEZAEVLERÝ HALEN KAPALI KUTU

Cezaevlerinde bunlar yaşanırken askeri cezaevlerinde de 2012 yılına ilişkin hiçbir veri bulunamadı. Cezaevlerinin izlenmesi ve denetimi için 4681 sayılı kanunla kurulmuş olan ceza infaz kurumları ve tutukevleri izleme kurulları, yasal kısıtlılık nedeniyle askeri ceza ve tutukevlerinde izleme ve denetim yapamıyor. Bu kanunda deðişiklik yapılmamasından dolayı askeri cezaevlerindeki hak ihlalleri bu yılda da perdelendi. Buna karşın, asker intiharlarına ilişkin milletvekillerinin soru önergelerine yanıtlayan Milli Savunma Bakanlıðı verilerine göre 1 Ocak-30 Kasım 2012 tarihleri arasında 44 asker “intihar” ederken, bir o kadar asker ise işkence ve kötü muamele başvurusunda bulundu.

POLÝS SALDIRILARINDA 4 KÝŞÝ YAŞAMINI YÝTÝRDÝ

2012 yılında toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkına yönelik polisin ciddi saldırıları oldu. Polis saldırısı sonucu 4 kişi yaşamını yitirdi, en az 555 kişi yaralandı. Ölümlerin tamamı ise gazın etkisi ya da gaz bombası kapsülünün isabet etmesi sonucu gerçekleşti. 2012 yılında ayrıca polis saldırısı sonucunda 6 bin 539 kişi gözaltına alınırken bunlardan bin 831’i ise tutuklandı.

NEWROZ’DA 43 KUTLAMAYA SALDIRI, 49’UNA ÝSE YASAK!

AKP hükümetinin karanlık olan insan hakları karnesine bir halka da Newroz kutlamalarında eklendi. 17 Mart 2012’de başlayıp, 25 Mart 2012’de sona ermesi öngörülen 129 merkezdeki Newroz Kutlamalarının Ýçişleri Bakanlıðı’nın 15 Mart tarihli ve 337-2162/62258 sayılı genelgesi sonucu ilgili il valilikleri ve ilçe kaymakamlıkları tarafından, 21 Mart günü hariç diðer günlerdeki kutlamalar yasaklandı. Bunun üzerine 49 merkezde Newroz kutlamaları yasaklandı. Bu yasaklanan merkezlerin 43’ünde ise polis şiddeti yaşandı. Polis şiddeti sonucu 2 kişi yaşamını yitirirken, gözaltına alınan bin 14 kişiden 206’sı tutuklandı. Saldırılarda yaralı sayısı ise 178 oldu.

HACI ZENGÝN YAŞAMINI YÝTÝRDÝ, AHMET TÜRK’E POLÝS YUMRUK ATTI

Ýstanbul’da yapılan Newroz kutlamaları da polis şiddetinden nasibini aldı. Ýstanbul’da yapılan saldırıda, BDP Arnavutköy Ýlçe Yöneticisi Hacı Zengin polis saldırısı sonucu atılan gazlardan etkilenerek geçirdiði kalp krizi nedeniyle Arnavutköy Devlet Hastanesi’nde yaşamını yitirdi. Polis’in saldırdıðı bir başka merkez ise Batman oldu. Batman’da polis saldırısının ardından yeniden Newroz alanının girişinde toplanan onbinlerce kişiye polis yeniden saldırdı. Saldırıda DTK Eş Başkanı Ahmet Türk’ün de içinde olduðu araca gaz bombası atıldı. Hastaneye kaldırılmak istenen Ahmet Türk’ü resmî giysili bir polis memurunun darp etmesi sonucu, Ahmet Türk’ün sol gözünde morluklar oluştu. Olaylar devam ederken Türk, Dünya Hastanesi’ne kaldırıldı. Cizre’de ise polis saldırısı sonrasında BDP Cizre Ýlçe Binası’na rastgele ateş açtı. Ardından da halka ateş açılması üzerine çatışma yaşanırken, çatışmada Ahmet Toprakoðlu isimli polis öldü.

POLÝSLER BULDAN’I YARALADI

BDP’nin 14 Temmuz günü Diyarbakır Ýstasyon Meydanı’nda yapmak istediði “Özgürlük için Demokratik Direniş” mitingine de polis saldırdı. Miting öncesi Diyarbakır’ı adeta ablukaya alan polis mitingin yapılacaðı yere gitmek isteyenlere gaz bombası ve tazyikli su ile saldırdı. Polis BDP Eş Genel Başkanları Selahattin Demirtaş ve Gültan Kışanak ile DTK Eşbaşkanı Aysel Tuðluk ve Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir’in de aralarında bulunduðu gruba TOMA’lardan tazyikli su sıkarak saldırdı. Saldırı sırasında milletvekilleri tamamen ıslanırken, BDP Eş Genel Başkanı Gültan Kışanak ise sıkılan sudan dolayı yere düştü. BDP Iðdır Milletvekili Pervin Buldan da polislerin hedefi oldu. Pervin Buldan’ı hedef alan polisler ayaðına gaz bombası alttı. Gaz bombasının ayaðına isabet etmesi sonucu Buldan kanlar içinde hastaneye kaldırılırken yaklaşık 1 aylık tedavi gördü.

TÜRKÝYE TUTUKLU GAZETECÝLER ÜLKESÝ OLDU

ANF, DÝHA, Özgür Gündem, Fırat Daðıtım gibi özgür basın geleneðinden gelen kurumlar 2011 yılında devletin hedefinde olurken bu uygulama 2012 yılında da devam etti. Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) verilerine göre cezaevinde 72 gazeteci bulunuyor. Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) dünyada en çok gazetecilerin tutuklandıðı ülkeler arasında Türkiye’nin ilk sıralarda yer aldıðını açıklamıştı. Gazetecilere yönelik tutuklamalar 2012 yılında da devam etti. 2012 yılında DÝHA Mersin muhabirleri Zeynep Kuriş, Evrensel Gazetesi Muhabiri Sadiye Eser, DÝHA Van muhabiri Şahabettin Demir, DÝHA Adana muhabiri Özlem Aðuş ve DÝHA Mersin muhabiri Ferhat Arslan tutuklandı. Öte yandan aynı yıl içerisinde 17 gazete ve derginin ise yayınları durduruldu. Ayrıca 564 adet yayına (kitap, takvim, afiş, broşür, poster) el konulurken, 22 bin 536 web sitesine ise erişim engellendi. ÝFADE ÖZGÜRLÜÐÜNDE CEZA YAÐDIRILDI

2012 yılında ifade özgürlüðü kapsamında 301 kişi hakkında toplam 908 yıl 2 ay 8 gün hapis cezası verildi. Bin 88 kişinin ise yıl içinde yargılanması devam edildi. 5 kişiye toplam 43 bin 780 TL para cezası verilirken, 50 kişinin yargılanması ise 3. yargı paketi uyarınca ertelendi. Ýnsan hakları savunucularının üzerindeki baskılar 2012 yılında da devam etti. ÝHD MYK üyeleri Muharrem Erbey, Osman Ýşçi ve Ali Tanrıverdi’nin de aralarında olduðu 15 ÝHD yöneticisi halen cezaevlerinde tutuklu bulunuyor. 2012 yılında CMK 250-251-252. maddeleriyle görevli ve yetkili aðır ceza mahkemelerinin kamuoyunun tepkisi ile kapatılması karşısında, bunların yerine toplam 11 bölgede TMK 10. madde ile görevli ve yetkili aðır ceza mahkemelerinin kurulması adil yargılanma önündeki en büyük engeli oluşturmaya devam etti.

‘KCK’ OPERASYONU ADI ALTINDA ESÝR ALMALAR

BDP’nin ‘siyasi soykırım’ olarak tanımladıðı Kürtlere yönelik “KCK” adı altında yapılan esir alma operasyonları 2012 yılında da hız kesmeden devam edildi. Operasyonlar kapsamında 2012 yılının ilk 11 ayında ÝHD verilerine göre 2 bin 194 kişi gözaltına alınırken bunlardan 912’si tutuklandı. 2011 yılında gözaltı sayısı 2 bin 47, tutuklama ise 836 olarak raporlara yansımıştı. Tutuklananlar arasında belediye başkanları, il genel meclis üyeleri ve il başkanları da yer aldı. Sadece 7 Temmuz günü Van’da yapılan operasyonda 14 seçilmiş tutuklanmıştı. Bunların isimleri şöyle: Van Belediye Başkanı Bekir Kaya, eski BDP Ýl Başkanı ve Asrın Hukuk Bürosu Avukatı Cüneyt Caniş ile birlikte Ýçişleri Bakanlıðı tarafından görevden alınan Başkale Belediye Başkanı Ýhsan Güler, BDP Muradiye Ýlçe Başkanı Mehmet Şirin Yıldız, Özalp Belediye Başkanı Murat Durmaz, BDP Başkale eski Ýlçe Başkanı ve DTK üyesi Derviş Polat, Edremit Belediye Başkanı Abdulkerim Sayan, BDP Çaldıran Ýlçe Başkanı Metin Adugit, BDP Erciş eski Ýlçe Başkanı Veli Avcı ile BDP Ýl Saymanı Halis Çakır”

NEFRET CÝNAYETLERÝ DEVAM ETTÝ

Türkiye’de 2012 yılında erkek egemen zihniyet karşısında farklı cinsel yönelimleri olanların gördüðü ayrımcılıkta devam etti. 2012 yılın ilk 11 ayında nefret cinayetleri sonucu en az 8 trans, 1 gay birey yaşamını yitirdi. Ýşçi Saðlıðı ve Ýş Güvenliði Meclisi'nin raporuna göre 2012 yılının ilk 11 ayında tüm iş alanlarında iş cinayetleri sonucu en az 815 işçi yaşamını yitirirken, 3 bin 184 işçi de yaralandı. Türkiye’de 2012 yılı sıðınmacılar için de katliam yılı oldu. 2012 Eylül’ünde Ýzmir'in Menderes ilçesi Ahmetbeyli Köyü sahillerinde çoðunluðu kadın ve çocuk olan 63 Kürt mülteci boðularak yaşamını yitirdi.

AÇLIK GREVÝ SÜRECÝNDE 46 EYLEME SALDIRI

Cezaevlerinde PKK ve PAJK’lı tutsakların, Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın saðlık, güvenlik, özgürlük koşullarının saðlanması ve anadilde eðitim ile anadilde savunma hakkı için başlattıðı açlık grevi sürecinde de hak ihlalleri yaşanmaya devam etti. Bir yandan cezaevinde bulunan tutsaklara B1 vitamini verilmezken dışarıda yapılan eylemlere ise polis saldırdı. Açlık grevleri sürecinde ÝHD’nin verilerine göre 23 Ekim-6 Kasım tarihleri arasında 46 eyleme polis saldırdı, 5 eylem ise yasaklandı. Bu saldırılarda 84 kişi yaralanırken, gözaltına alınan 617 kişiden, 69’u ise tutuklandı.