İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu, ocak, şubat ve mart aylarında Marmara Bölgesi’nde 21 cezaevinde yaşanan hak ihlallerine ilişkin hazırladığı raporu açıkladı. Beyoğlu’nda bulunan şube binasında düzenlenen basın toplantısına Şube Başkanı Gülseren Yoleri ve dernek yöneticileri katıldı.

Raporu açıklayan Derneğin Şube Başkanı Gülseren Yoleri, Ocak ayında 28, Şubat ayında 21, Mart ayında 29 olmak üzere toplam 78 başvuru aldıklarını ifade ederek, başvuruların 7’si kadın, 71’i erkek, 8’i adli ve 70’inin de siyasi tutsaklar tarafından yapıldığını kaydetti.

Yoleri, “Basın taraması yolu ile ulaşılan 83 vakada tespit edilen toplam 313 ihlal yanında derneğimize yapılan 78 başvuruda Ocak ayında: 311, Şubat ayında: 294 Mart ayında ise 315 olmak üzere toplam 920 ihlal tespit edilmiş. Toplam ihlal sayısı 1233 olmuştur” dedi.

YAŞAM HAKKI İHLALİNDEN İŞKENCEYE KADAR...

Yoleri, yaşam hakkı ihlallerine ilişkin ise basın taraması yoluyla elde ettikleri bilgilere göre 4 ‘ü Marmara bölgesi cezaevlerinde olmak üzere 6 intihar, 4 Kovid-19, 1 kronik hastalık ve 1 de şüpheli ölüm olmak üzere 12 tutsağın yaşamını yitirdiğinin bilgisini paylaştı.

Cezaevlerinde en yoğun gelen şikayet ve başvurular arasında kötü muamele, darp ve işkencenin olduğunu sözlerine ekleyen Yoleri, şunları aktardı:

“Elde ettiğimiz verilere göre kötü muamele 37, psikolojik baskı 30, hücreye koyma 14, kafesli hücreye koyma 2, çıplak arama 42, aramalarda ağız içine bakılması 18, dayak, işkence 34, baskın hücre araması 2, aramalarda hücrelerin dağıtılması, maske, eldiven kullanılmaması12, kişilerin hedef alınarak odalara baskın arama 1, hücre aramalarında maske, eldiven kullanmaları için uyaran mahpusa 1, gün hücre cezası 1 olarak tespit ettik.”

Yoleri, elde ettikleri verilere göre yaşama yönelik tehditlerin de bulunduğunu, bu kapsamda 3 ölümle tehdit, adli mahpuslara hedef gösterme ve 1 de adli tutuklular tarafından saldırıya uğrama olayının yaşandığını belirterek, 8 de haksız disiplin cezası yaşandığını aktardı.

TEDAVİLER ENGELLENİYOR

En sık gelen şikayetlerden birinin ise sağlık hakkı ihlallerine yönelik olduğuna işaret eden Yoleri, tespit ettikleri sorun ve başvuru sayılarını şöyle paylaştı: “Hastane sevklerinin iptali 30, revire çıkarılmama 45, düzenli kullanılan ilaçların verilmemesi 10, ameliyatların ertelenmesi 14, tetkik sonuçlarının verilmemesi 4, diş tedavisinin yapılmaması 2, diyet yemeği verilmemesi 18, kelepçeli muayene 6, sağlık raporlarının verilmemesi 5,diş tedavilerinin yapılmaması 3, sonrasında olumsuz karantina uygulaması nedeni ile hastaneye gitmekten kaçınma 26, hastane gidiş geliş de üst aramalarında eldiven kullanılmaması ve mesafenin korunmaması 18.”

Yoleri,  koronavirüs salgınına ilişkin vaka ve önlemlerin yetersizliğine ilişkin çok sayıda başvuru aldıklarını kaydederek, 19 Covid-19 pozitif ve 8 de temaslı başvuru aldıklarını, 56 başvuruda ise hijyen önlemlerinin yetersizliğine ilişkin şikayetler bulunduğunu söyledi.

İhlallere ve sayılarına ilişkin bilgileri paylaşmaya devam eden Yoleri, 18 karantina adı altında hücreye koyma, 26 aramalarda hücreye girerken Kovid-19 önlemlerinin alınmaması, maske ve eldiven kullanılmaması, 3 verilen temizlik maddelerine su katılarak verilmesi, 13 Kovid pozitif tutukluların hasta olmayan tutuklularla aynı yere konulması, 12 Kovidli tutukluya kötü ve rencide edici yaklaşım, 13 Kovid-19 hastalarına besleyici gıdaların verilmemesi, 13 de Kovid hastaları arasında ayrımcılık yapılması ( FETÖ’den tutukluların telefon görüşmesine çıkarılması, diğer politik mahpusların çıkarılmaması) şeklinde başvurular aldıklarını dile getirdi.

Yoleri, raporda devamla kantin ürünlerinin fahiş fiyatlara satıldığı, yetersiz ve kalitesi yemekler verildiği, suların kirli aktığı yine suların hafta sonları kesildiği, sevk ve oda değişikliği uygulamasında da hak ihlalleri ve keyfi tutumlar yaşandığını aktardı.

TECRİT UYGULANIYOR

Şikayet ve başvurularda yansıdığı haliyle cezaevlerindeki en büyük sorunlardan birinin tecrit uygulamaları olduğunu kaydeden Yoleri, tutuklulardan gelen başvurularda PKK lideri Abdullah Öcalan üzerindeki tecridin yaygınlaşarak tüm cezaevlerine yayıldığının belirtildiğini aktardı.

Yoleri, Cezaevlerinde devam eden açlık grevlerine de dikkat çekerek, tecrit politikalarına karşı ciddi tepkilerin olduğunu belirtti. İletişim hakkı ve tecride ilişkin toplam 222 ihlal tespit ettiklerini söyleyen Yoleri, “Sohbet, spor, ortak kullanım alanlarının yasaklanması, görüş yasağı, görüş iptali, telefon hakkının engellenmesi, süreli süresiz yayın, kitap ve mektup yasakları,2 ayda 3 kitap sınırlaması, radyolara el konulması, kantinden alınan radyoların kırılması, gönderilen mektupların adresine ulaşmaması, sakıncalı diyerek el koyma, muhalif televizyon kanallarının izlenmesinin engellenmesi, aile ziyaretinin iki kişi ile sınırlanması, aile ziyaretlerinin erken saatte olması, telefonda tek numara arama zorunluluğu, gelen kargonun verilmemesi, aramalarda mahpusların not, defter ve el yazması çalışmalarına el konulması, ilan verilmeyen gazetelerin alınmaması, sisli havada havalandırmaların kapatılması, yayınlara abonelik veya fatura gösterme zorunluluğu şeklinde sıraladığımız önemli hak ihlalleri tespit ettik” diye konuştu.

Adalete erişim hakkına ilişkin de önemli tespitlerinin olduğuna işaret eden Yoleri, 37 başvuruda yazılan dilekçelerin işleme konulmadığı, 4 başvuruda suç duyurularının cevapsız kaldığı, 1 başvuruda dilekçelerin yerine ulaşmadığını ve 1 başvuruda da açlık grevi nedeniyle dava açıldığını kaydettiğini ifade etti.

Yoleri son olarak, infazda eşitlik yasasına ilişkin haksız tutukluluk ve adil yargılanma hakkı ihlali, denetimli serbestlik engeli, şartlı tahliye engeli, açık cezaevine geçme talebinin engelli olduğu gerekçesi ile reddi ve haksız infaz yakma gibi başlıklarda 56 ihlal tespit ettiklerini dile getirdi.