BDP, yeni Anayasa çalışmaları kapsamında "Kamu Ýdaresi" bölümüne ilişkin önerilerini Anayasa Uzlaşma Komisyonu'na sundu. BDP'nin önerileri arasında, Türkiye'nin bölgesel özerk kamu idaresinden oluştuðu belirtilerek, Türkiye'nin ekonomik şartlarına, sosyal ve kültürel özelliklerine, coðrafya durumuna ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre bölgelere, bölgeler illere, iller de diðer kademeli birimlere ayrılabileceðine vurgusu yapıldı.

BDP, "Kamu Ýdaresi" ile ilgili olarak hazırladıðı önerileri Anayasa Uzlaşma Komisyonu'na sundu. BDP'nin önerisinin kamu idaresinin kuruluş ve görevlerinin merkezden yönetim ve demokratik yerinden yönetim esaslarına dayandıðı vurgulandı. "Kamu Ýdaresinin Ýlkeleri" başlıðında ise kamu idaresince yerine getirilen hizmetlerde insan haklarına saygı, eşitlik, adalet, halka yakınlık, dürüstlük, katılımcılık, paylaşımcılık, etkinlik, etkililik, verimlilik, çabukluk, şeffaflık, hesap verilebilirlik ve sorumluluk ilkelerinin esas aldıðı vurgulandı.

YARGI YETKÝSÝ

BDP'nin önerisinin "Yarı denetimi" başlıðında ise "Ýdarenin hiç bir eylem ve işlemi yargı denetimi dışında bırakılamaz. Kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinde bunlardan doðan uyuşmazlıkların ulusal veya uluslararası tahkim yoluyla çözülmesi öngörülebilir. Uluslararası tahkime, ancak yabancılık unsuru taşıyan uyuşmazlıklar için gidilebilir. Yargı yetkisi, idarî eylem ve işlemlerin hukuka uygunluðunun denetimi ile sınırlıdır. Yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliðinde veya takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemez. Ýdarî işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doðması ve idarî işlemin hukuka aykırılıðı konusunda kuvvetli belirtilerin bulunması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, gerekçe gösterilerek yürütmenin durdurulmasına karar verilebilir. Ýdare, kendi eylem ve işlemlerinden doðan zararı ödemekle yükümlüdür. Kamu hizmeti görevlilerinin şahsi kusurlarından doðan tazminat davaları, kendilerine rücu edilmek kaydıyla ve kanunun gösterdiði şekil ve şartlara uygun olarak, ancak idare aleyhine açılabilir" vurgusu yapıldı.

KAMU DENETÇÝLÝÐÝ

Önerinin "Kamu denetçiliði" bölümünde ise Kamu Baş Denetçisi'nin TBMM tarafından gizli oyla dört yıl için seçileceðine işaret edilerek, "Süresi biten Başdenetçi yeniden seçilemez. Ýlk iki oylamada üye tamsayısının üçte iki çoðunluðu aranır. Ýkinci oylamada üçte iki çoðunluk saðlanamazsa, bu oylamada en çok oy alan iki aday için üçüncü oylama yapılır. Üçüncü oylamada beşte üç oy alan aday seçilmiş olur. Kamu Denetçiliði Kurumunun kuruluşu, görevi, çalışması, inceleme sonucunda yapacaðı işlemler, Kamu Başdenetçisinin ve kamu denetçilerinin nitelikleri ve özlük haklarına ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir" denildi.

MERKEZÝ KAMU ÝDARESÝ

Önerinin "Merkezi Kamu Ýdaresi" bölümünde ise Türkiye'nin ekonomik şartlarına, sosyal ve kültürel özelliklerine, coðrafya durumuna ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre bölgelere, bölgeler illere, iller de diðer kademeli birimlere ayrılabileceðine vurgu yapılarak, "Bölgelerin ve illerin idaresi yetki genişliði esasına dayanır. Merkezi kamu idaresi tarafından yürütülecek görev ve hizmetler şunlardır: Adalet, ulusal savunma, ulusal güvenlik ve dış ilişkilere dair görev ve hizmetler. Maliye, hazine, dış ticaret, gümrük hizmetleri ile piyasalara ilişkin düzenleme görev ve hizmetleri. Mali kaynakların kullanımı konusunda özerk bölge kamu idarelerine mali özerklik esasları uygulanır. Ulusal düzeyde ekonomik, sosyal ve fizikî plânları hazırlamaya, bölgeler arasındaki gelişmişlik farklılıklarını gidermeye yönelik program ve projelerin uygulanmasını saðlamaya ilişkin görev ve hizmetler. Kanunlarla münhasıran merkezî idare tarafından yerine getirilmesi öngörülen ulusal nitelikli diðer görev ve hizmetler" denildi.

BÖLGESEL ÖZERK KAMU YÖNETÝMÝ

Önerinin "Bölgesel Kamu Ýdaresi" bölümünde ise Türkiye'nin bölgesel özerk kamu idaresinden oluştuðu belirtilerek, bölgesel kamu idarelerinin coðrafi sınırlarının ise kanunla düzenleneceðine işaret edildi. Aynı bölümde "Bölge Meclisi" ve "Bölge Başkanlıðı"nın oluşturulacaðı ve bunların TBMM ve başka kurumlara bırakılmayan yetkileri ortak kullanacaðına vurgu yapılarak şu tespitlere yer verildi: "Bölge Meclisi, kanuni düzenleme yapma ve karar alma yetkisine sahiptir. Mali özerklik çerçevesinde merkezi bütçeden aktarılan kaynaklar ile yerel mali kaynakların bütçesini yapma yetkisine sahiptir. Bölge Başkanlıðı, Bölge Başkanı ve Bölge Yürütme Kurulu'ndan oluşur. Bölge Başkanı, milletvekili seçilme yeterliliðine sahip vatandaşlar arasından, halk tarafından seçilir. Bölge Başkanı, Bölge Meclisi tarafından kabul edilen kanun ve kararları yürütmekle görevlidir. Bölge Başkanı, bu görevi yerine getirirken kendisine yardımcı olacak Bölge Yürütme Kurulu üyelerini Meclis üyeleri arasından atar ve gerektiðinde görevden alır. Bölge Başkanı tarafından atanan Yürütme Kurulu atamadan sonraki ilk oturumda Bölge Meclisinin güvenoyuna sunulur. Bölge Yürütme Kurulu üye sayısı Bölge Meclisi üye sayısının 2/5'inden fazla olamaz. Bölge Kamu Ýdaresi yetki ve görevlerini, ülkenin bütünlüðü ile illerin ve diðer kademeli birimlerin yetkilerine saygı çerçevesinde kullanmakla yükümlüdür."

Önerinin "Üniversiteler" başlıðında ise, üniversite öðretim üyelerinin serbestçe her türlü araştırma ve öðretim faaliyetinde bulunma özgürlüðüne sahip olduðu vurgulanarak, "Üniversitelerin kuruluş ve işleyişleri, görev ve yetkileri, organları ve bunların seçimleri, öðretim elemanlarının üniversite organlarınca denetlenmesine ilişkin esaslar kanunla düzenlenir" denildi.