Kamboçya ve Bangladeş gibi ülkelerde H&M, Zara, GAP, Levis gibi uluslararası giysi tekellerine üretim yapan işçilerin günlük ortalama ücretleri 1.25 euro civarında. Dünyanın en zenginleri sıralamasında 8. yükselen H&M’in sahibi Stefan Persson ise günde 1 milyon 140 bin euro kazanıyor. Persson çok güç koşullarda günde 12-16 saat çalışan işçilerin emeklerini sömürerek koca bir servet edindi ve maðazalarının sayısını 2 700’e çıkardı.

Merkezi Ýsveç’te bulunan Fair Trade Center “Temiz Elbiseler Kampanyası” ile birlikte Asya ülkelerinde tekstil sanayinde düşük ücretle çalıştırılan işçilerin çalışma ve yaşam koşullarına dikkat çekmek ve giysi tekellerinin sorumluluklarını üstlenmeleri saðlamak amacıyla Avrupa çapında bir kampanya başlattı.

“Daha Fazla Mazerete Hayır” parolası ile başlatılan kampanya H&M başta olmak üzere çok uluslu giyim tekellerini işçilere geçinebilecekleri bir ücret ödemeye zorlamalarını amaçlıyor. Her iki kurum tarafından yapılan ortak açıklamada Ýsviçre, Hollanda, Danimarka ve Norveç’te bulunan H&M maðazalarının önünde ve içlerinde deðişik protesto gösterileri yapılacaðı bildiriliyor. Avrupa’nın diðer ülkelerinde yaşayan tüketicilerin ise livingwage.cleanclothes.org adresinde başlatılan imza kampanyasına katılmaları isteniyor.

ÝŞÇÝLER AÇLIKTAN VE YORGUNLUKTAN BAYILIYOR

Tv 4 kanalının “Acı Gerçek” programının ekibi geçtiðimiz ay Kamboçya’ya giderek H&M’e üretim yapan işçilerin çalışma ve yaşama koşullarını araştırmış, yeterli gıda alamayan ve çalışma temposuna dayanamayan yüzlerce işçinin bayıldıðını kamuoyuna duyurmuştu.

H&M’in internet sayfalarında Bangladeş’te H&M’e üretim yapan işçilerin yaşam standartlarının yüksekliðini anlatan bir reklam filmi yer alıyor. Bangladeş’te işçilerin yaşam koşullarını araştıran “Acı Gerçek” ekibi ise çok farklı manzaralarla karşılaştı. Bangladeş’de işçiler Kamboçya’dakilerden daha düşük ücretle çalıştırılıyor. Günde 10-12 saat çalıştırılan işçilerin ortalama aylık ücretleri 30 euro. Güvenlik önlemlerinin alınmadıðı fabrikalarda sık sık iş kazaları oluyor, yangınlar çıkıyor. Bundan 2 yıl önce H&M’e üretim yapan fabrikada çıkan yangında 20 işçi yaşamını yitirdi.

Ücretlerini yükseltmek ve çalışma koşullarını iyileştirmek için gösteri ve grevler yapan işçilere polis cop ve silahlarla saldırıyor. H&M’in sahibi Persson Fair Trade Center ve diðer kurumların işçilere geçinebilecekleri ücret ödenmesi talebini H&M’in sendikaları desteklediðini belirterek yanıtlıyor. Oysa H&M üretiminin bir bölümünü sendikaların yasak olduðu serbest bölgelerde yaptırıyor. H&M üretim yapan fabrikadaki işçiler sendikaya üye oldukları için işten atılıyor.

H&M VERGÝ ÖDEMÝYOR

H&M her yıl Bangladeş’ten 1 milyar 110 milyon euro tutarında giysi aldıðı halde vergi ödemiyor. Alımları doðrudan deðil Hong Kong’da kurdurduðu firma aracılıðı ile dolaylı yapan H&M yılda milyonlarca euro vergi vermekten kurtuluyor.

180 milyar kronluk servetiyle Dünyanın en zenginleri arasında yer alan Persson aşırı sömürüden elde ettiði gelirleri Paris, Kopenhag ve Stockholm’de gayri menkul alarak deðerlendiriyor. Satın aldıðı binaları H&M’e kiraya vererek yılda yaklaşık 1 milyar kron daha kazanıyor. Persson Londra yakınlarında iki köy satın aldı. 4 bin 500 fotbol sahası genişliðindeki köylerin deðerinin 1 milyar olduðu tahmin ediliyor.