Kültür ve sanat yaşamında önemli atılımların, ilklerin yaşandıðı bir yıl olan 2012’de Kürtler, önemli sanatsal, kültürel üretimlere imza attı. William Shakespeare’in başyapıtı sayılan Hamlet’in Kürtçe sahnelenmesinden Kürt Tiyatro Konferansı’na, devrimsel bir çıkışla Rojava’daki kültür ve kimliðine sahip çıkmasından sanatın pek çok alanındaki aktif arayışlarına kadar Kürtler için dolu dolu geçen bir yıl oldu 2012.

Her alanda zorluklara karşı olaðanüstü bir mücadele yılı yaşayan Kürtler, 2012 yılında kültür ve sanat alanında da önemli çalışmalara, ilklere imza attı. Dünyanın birçok yerinde seçkin etkinliklere imza atılırken, bunların en anlamlısı da Rojava’daki Kürt devrimi esnasında gerçekleşti. 20 yıllık köklü bir geçmişe sahip Kobanê Kültür ve Sanat Merkezi, bunca zamandır önünden bir tek Kürdün geçmesine izin verilmezken, artık Kürtlerin dil, kültür, sanat, kimlik çalışmaları yürüttükleri bir toplumsal aydınlanma akademisine dönüştü.

Kültür ve sanat merkezleri, devrim sırasında halkın ilk el koyduðu mekânlardan olurken, Merkez Seqafi (devlete ait kültür merkezi) de halkın denetimine aldıðı bir yer oldu. Kürtler buralardaki kültür merkezlerinde sanatsal pekçok aktivitelerini daha özgür ve etkin bir biçimde sürdürmeye başladı.

Yanı sıra Amed başta olmak üzere birçok Kürt kentinde kültür ve sanat etkinlikleri, daha yoðun bir kitleselliðe kavuşturuldu. 2012’de Kürt aydınlanmasına hayati deðerde anlamlar katan etkinlikler, aynı zamanda nitelik çıtasını da üst seviyelere çıkardı. Delila, Halil Uysal, Hozan Mizgin, Şanoger Hevi, Hıdır Çelik, Feqi Hüseyin Saðnıç gibi Kürt kültür ve sanatına büyük emek harcayan pekçok ismin de unutulmadıðı bir yıl oldu.

Kürt kültür ve sanatının dolu dolu geçen bir yıllık panoraması şöyle:

4 Ocak

* Cezaevlerindeki siyasi tutuklular, TUHAD-FED aracılıðıyla "Şopa Rojê" adlı edebiyat-kültür dergisi çıkardı. Dergide Kürtçe-Türkçe şiir, anı, öykü ve denemeler yer aldı.

6 Ocak

* Cegerxwin Akademisi Sinema Bölümü öðrencileri tarafından hazırlanan "Rêzanse", "Goristan" ve "Neqqaş" adlı kısa filmlerin galası Cegerxwin Kültür Merkezi’nde yapıldı.

8 Ocak

* Abdullah Gürgen, Siirt'in coðrafik tarihini "Ferhenga Sêrtê" kitabıyla yeniden yazdı. Kitap, ilçe ve köylerin orijinal Kürtçe isimleri, kültürü, yöresel oyunları, turistik yerleri gibi geniş bir kapsama sahip.

25 Ocak

* Orhan Eskiköy ve Zeynel Doðan’ın Maraş katliamından etkilenen bir ailenin hikayesini anlattıðı "Babamın Sesi" Uluslararası Rotterdam Film Festivali'nin ana yarışma bölümüne seçildi. Film 25 Ocak-5 Şubat tarihleri arasında 41’ncisi düzenlenen festivalin yarışma bölümünde dünya prömiyerini yaparak Altın Kaplan Ödülü için yarıştı.

30 Ocak

* Nusaybin Mitanni Kültür Merkezi bünyesinde faaliyet yürüten Teatra Mîtannî'nin yeni oyunu "Heft û Heşt"’in galası Mitanni Kültür Merkezi Sarya Salonu'nda yapıldı.

4 Şubat

* Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu (DBŞT) oyuncularının oynadıðı Antik Yunan Tragedyası olarak bilinen ve Sophokles tarafından yazılan Antigone oyununun Kürtçe prömiyerini yaptı.

4 Şubat

* SÝM Production tarafından hazırlanan ve yönetmenliðini Asmin Bayram'ın yaptıðı "Disa jî Aştî" adlı belgesel film ile yönetmenliðini Ersin Çelik'in yaptıðı "Pelistok" adlı kısa filmin galası Cegerxwin Kültür Merkezi Tiyatro Salonu'nda yapıldı.

19 Şubat

Esin Akgül'ün Ýç Anadolu Kürtlerinin tarihi ve sosyal yaşamını yörenin şivesiyle anlattıðı, "Min Kîyim (Kimim Ben)" isimli belgeselinin galası Ankara’daki Yılmaz Güney Sahnesi’nde yapıldı.

21 Şubat

* Diyarbakır’da Ehmedê Xanî Kürt Dil ve Edebiyat Akademisi’nin (Akademîya Ziman û Wêjeya Kurdî ya Ehmedê Xanî) açılışı yapıldı.

27 Şubat

* Ýsveç’te yaşayan Kürt sanatçılar Stockholm’de bir araya gelerek yeni bir örgütlenmenin ilk adımını attılar.

Toplantıya Armanc, Necmeddin Xulami, Zariya Zerdest, Amele Pirseng gibi sanatçılar katıldı.

1 Mart

* Batman Belediyesi tarafından düzenlenen 3. Batman Tiyatro Günleri etkinliklerinin açılışı "Bize Masal Anlatmayın" oyunuyla yapıldı. Etkinlik 4 Mart’a kadar sürdü.

ÝLK KÜRTÇE GÝTAR REPERTUARI

9 Mart

* Serdar Y. Türkmen, "Kürtçe Gitar Repertuarı (Repertûara Gîtarê Ya Bi Kurdî)" adlı 2 ciltlik kitabını, Viranşehir Belediyesi Kültür Sanat Yayınları'ndan çıkardı. Kitap Kürt müzik metodolojisinde bir ilk olma özelliði taşırken, toplam 200 Kürtçe şarkıdan oluşuyor.

17 Mart

* Yüz Çiçek Açsın Kültür Merkezi (YÇKM) tarafından organize edilen 2. Yılmaz Güney Kültür ve Sanat Festivali'nde Dicle Haber Ajansı (DÝHA) Editörü Abdurrahman Gök ve Ubeydullah Hakan'ın birlikte çektiði "Sînor û Mirin (Sınır ve Ölüm)" belgesel filmi Yılmaz Güney Ödülü'ne layık görüldü.

2 Nisan

* Kocaeli’nin Körfez ilçesinde Ehmedê Xanî Kültür ve Dayanışma Derneði açıldı. Açılışta, Xani'nin yaşamı anlatılarak, Kürt edebiyatındaki önemine dikkat çekildi.

4 Nisan

* Avesta yayınlarından ilk Fransızca-Kürtçe Konuşma Rehberi, “Rêbera Axaftinê (Fransî – Kurdî)” ya da “Guide de Conversation (Français - Kurde)” yayımlandı. Çalışma Cenap Karaduman ve Bawer Okutmuştur tarafından hazırlandı.

11 Nisan

* Ermenistan Ulusal Akademisi Kürdoloji Masası Eski Başkanı Karline Çaçani, Erivan’daki evinde hayata gözlerini yumdu. Çaçani, yazar ve şair kimliðinin yanında Kürt-Ermeni dostluk ilişkileri için sarf ettiði çabalar ile tanınıyordu.

15 Nisan

* Batman Belediyesi tarafından Karapetê Xaço Dengbêj Evi'nin açılışı yapıldı.

16 Nisan

* Ýsveç’te yaşayan genç Kürt yönetmenler Kürt sinemasının yaygınlaşması, Kürt dili ve kültürünün tanıtılması için yapılabileceklerini tartışmak amacıyla Stockholm’de bir araya geldi. Kürt yönetmenler, ilk aşamada “Stockholm Kurdish Film Festival” adını verdikleri bir örgütlenmeye gittiler. Stockholm’de “Kürt Film Festivali’ düzenlemek için Kürdistan’ın dört parçasından gençlerin aðırlıkta olduðu 40 kişinin yer aldıðı bir komite oluşturularak görev bölümü yapıldı.

17 Nisan

* Kürdistan’ın dört parçasından şairler Stockholm Kürt Enstitüsü’nün organizesiyle Stockholm’de bir araya gelerek Kürtçenin sorunlarını tartıştı.



18 Nisan

* Ýstanbul Kürt Enstitüsü 20. yılını kutlayarak Feqi Hüseyin Saðnıç Dil Ödülü’nü tutuklu Kürt Yazar Mülazım Özcan'a verdi.

12 BÝN YILLIK HASANKEYF'Ý YAŞATMA ÇABALARI

27 Nisan

* Hasankeyf’i Yaşatma Girişimi öncülüðünde UNESCO'nun Ilısu barajı altında kalacak Hasankeyf'in dünya mirasına alınması ve Türkiye hükümetine baskı yapması için başlatılan kampanyada 18 bin imza toplandı. Mezopotamya’daki kültürel ve tarihi deðerlerin korunmasını hedefleyen kampanya 5 Haziran Dünya Çevre Günü’ne kadar sürerken, Türkiye, Ýran ve Irak ile uluslararası alanda 50 dolayında organizasyon da destek verdi.

28-29 Nisan

* Doðubeyazıt Belediyesi’nin düzenlediði "3. Bazid Film Günleri" 28-29 Nisan tarihlerinde gerçekleştirildi.

30 Nisan

* 1. Amed Tiyatro Festivali, Jenosit adlı dans performansının prömiyeri, canlı heykel gösterisi, Yeraltındaki Tiyatro oyun afişleri sergisi ve Kürtçe Oyun Metni Yarışması’nın ödül töreniyle başladı.

* Berlin - Kürt yönetmen Mano Xelil’in “Cennet Bahçesi” filmi “CIVIS Mediapreis Euro” ödülü için seçilen ilk 6 film arasına girdi.

1 Mayıs

* 1. Amed Tiyatro Festivali kapsamında Cegerxwin Kültür Merkezi'nde Duhok'tan gelen Koma Şenoya, Qefes-Rek adlı oyunu sahnelerken, Şehir Tiyatrosu'nda DBŞT oyuncuları Xulame Du Xwedi (Ýki Efendinin Uşaðı) adlı oyununun prömiyeri yapıldı.

2 Mayıs

* Kamiz Şeddadi'nin hazırladıðı “Rusça-Kürtçe Konuşma Rehberi”, “Русско-курдский разговорник – Tu bi kurmancî dizanî?” ismiyle yayınlandı.

9 Mayıs

* Cizre'de Mem û Zin Kültür ve Sanat Merkezi (MKM) bünyesinde çalışmalar yürüten Botan Sinema Kolektifi, Roboskî Katliamı'nı aynı isimle belgeselleştirdi.

* Yine senaryosunu ve diyalogları Alain Resnais’in kaleme aldıðı “Geçen Yıl Roboski'de” belgesel film hazırlandı.

12 Mayıs

* 6. Cizre Kültür ve Sanat Günleri Festivali yapıldı. Festival 4 gün sürdü.

19 Mayıs

* Kayapınar Belediyesi ile Cegerxwin Gençlik ve Kültür Merkezi tarafından gerçekleştirilen 2. Filmamed Belgesel Film Festivali, Roboski'de katledilen 34 yurttaşa atfedildi.

24 Mayıs

* Şair-Yazar Vecdi Erbay, "Ýnatçı Bir Bahar Kürtçe ve Kürtçe Edebiyat" isimli yeni kitabıyla okuyucunun karşısına çıktı. Erbay, Ýran, Irak, Suriye, Türkiye, Ermenistan ile Avrupa ülkelerinde yaşayan, Kürtçe dil ve edebiyat üzerine kafa yoran 48 akademisyen ve yazarın yazdıðı makaleleri derleyerek, Kürtçe ve Kürtçe edebiyat ile ilgilenenler için önemli bir kaynak sundu.

30 Mayıs

* Kürt Pop-rock sanatçısı Mirady, 7 yıl aradan sonra Kürtçenin Kurmanci ve Zazaki lehçelerinde söylediði parçalardan oluşan "Marmasi" adlı yeni albüm çıkardı.

31 Mayıs

* “Kürtler tarihle, tarih Kürtlerle buluşuyor” temasıyla yayın hayatına başlayan Kürt Tarihi Dergisi ilk sayısıyla Kürt Tarihi'ne ilgi duyan ve yıllardır bunun eksikliðini hisseden okuyucularla buluştu.

KÜRTÇE MÝZAH SÜRÜYOR

* Bolu F Tipi Cezaevi’ndeki siyasi tutsakların hazırladıðı Kürtçe mizah dergisi Golik’ın ilk sayısı çıktı. Pêkenok’tan karikatüre, çîroktan aforizmaya zengin bir içeriðe sahip olan Golik, geçmişte çıkarılmış olan Kürtçe mizah yayınlarının devamı niteliðinde.

* Aram Yayınları, tarih, güncel, şiir, anı, deneme derlemelerinin bulunduðu 11 yeni kitabı okuyucuya sundu. Mehmet Çakmak'ın Kürtçe "Mûm û Şewal Çîrokên Dayikan -1 (Annelerin Masalları Mûm û Şewal)", Berçema Mişrîtan'ın Kürtçe "Masiyên Ku Dikullin" şiir kitabı, Necat Ayaz'ın Kürtçe "Li Ewrûpayê Perwerde û Rewşa Zimanên Kêmar" isimli araştırması, yine Necat Ayaz'ın Türkçe "Ýspanya'da Özyönetimin Tarihi" isimli tarih kitabı, Şengül Ogur'un Kürtçe "Şikêr" isimli şiir kitabı, Vedat Çetin'in "Nasso Süryani Fehmi Bargello'nun Anıları" isimli anı kitabı, Dr. Galip Alçıtepe'nin "Ýngiliz ve Amerikan Basınına Göre Kürt Ýsyanları Güncesi 1923-1938" isimli günce kitabı, Cezmi Ersöz'ün "Elveda Ýkiyüzlü Umut (Bi xatirê te hêviya durû)" isimli Türkçe Kürtçe deneme kitabı, Demokratik Toplum Kongresi'nin "Saðlık Kurultayı Belgeleri 3-4-5 Aralık 2010 Diyarbakır" isimli Kürtçe Türkçe belge kitabı, Hüseyin Aykol'un Türkçe "Susturulamayanlar Özgür Basın Geleneði" ile "Demokratik Siyaset ve Demokratik Toplum Savunması KCK Savunmaları" kitapları okuyucuyla buluştu.

GELENEKSELLEŞTÝKÇE BÜYÜYEN FESTÝVALLER

1 Haziran

* Dünya çapında özgürlük tutsakları için yapılan sanat çalışmalarını örnek alan Öcalan’a Özgürlük, Kürdistan’a Barış-Uluslararası Ýnisiyatifi, “Öcalan için Sanat (Art for Öcalan)” kampanyası başlattı.

5 Haziran

* BDP Bahçesaray (Miks) Ýlçe Örgütü tarafından bu yıl ikinci kez Feqiyê Teyran Kültür ve Sanat Festivali düzenledi.

8 Haziran

* Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, 4 gün süren 1. Aram Tigran Konservatuarı Sanat Günleri düzenledi.

9 Haziran

* Patnos Belediyesi 3. Sipan Kültür Sanat Festivali’ni gerçekleştirdi.

16 Haziran

* Dünyanın en eski, Ýskandinavya’nın en büyük barış örgütü Ýsveç Barış Derneði, 2012 yılı Barış Ödülü’nü 8 yaşında politik nedenlerden ötürü Türkiye’den Ýsveç’e giden ünlü Kürt komedyen ve sanatçı Özz Nujen’e verilmesini kararlaştırdı. Karar derneðin Stockholm’de yapılan 129. kongresinde basın ve kamuoyuna açıklandı.

18 Haziran

* Yazar Roşeng Rojbir'in ilk şiir kitabı olan “Gêjebêj” Belki Yayınları'ndan çıktı.

28 Haziran

* Diyarbakır Yerel Gündem 21 Kent Konseyi Tarih Kültür Kentleşme Ana Çalışma Grubu, Diyarbakır surlarına sahip çıkılması için "2013 Diyarbakır Surları Yılı Olsun" adıyla imza kampanyası başlattı. Kampanya 8 Temmuz’da sona erdi.

* Ýnsanlık tarihine ışık tutan Göbekli Tepe'ye ilişkin M. Sait Üçlü tarafından kaleme alınan "Göbekli Tepe (Xerawreşk) Uygarlıðı (Kimliðini Arayan Kent)" isimli kitap Haziran ayında Westa Yayınları'ndan çıktı. Kitapta kazılarda ortaya çıkan eserlere ait 48 fotoðraf da yer alıyor.

1 Temmuz

* Tatvan Belediyesi’nin düzenlediði 44. Tatvan Kültür ve Sanat Fuarı gerçekleştirildi. Fuar 20 gün sürdü.

8 Temmuz

* 4. Daðpınar-Digor Yayla Şenliði, Ýsa Çayırı Mevkii'nde binlerce kişinin katılımıyla gerçekleştirildi.

11 Temmuz

* Nusaybin Belediyesi Mitanni Kültür Merkezi yaz boyunca "Şevên hunerê" adıyla açık hava etkinlikleri gerçekleştirdi. Kültür-sanat etkinlikleri 7 Aðustos’a kadar sürdü

18 Temmuz

* Kayapınar Belediyesi Kültür ve Sosyal Ýşler Müdürlüðü açık havada “Yıldızlar altında sinema keyfi” sloganıyla film günlerinin yedincisini gerçekleştirdi. Gösterimler 4 gün sürdü.

25 Temmuz

* Güroymak Belediyesi tarafından 30 Eylül tarihine kadar 1. Belediye Sinema Günleri düzenlendi. Bu yıl ilki düzenlenen etkinlikte sokak sineması kültürü yaşatılmaya çalışıldı.

* Kızıltepe Belediyesi Kültür Komisyonu, Kürt dili ve kültürüne büyük katkıları olan yazar, şair ve dengbêjleri anma etkinliklerinin startını "Dengbêjlerin Gecesi" ile verdi. Özgürlük Meydanı'nda bir hafta boyunca etkinlikler gerçekleştirildi.

26 Temmuz

* "Dersim Soykırımı Tanınsın, Barajlar Ýkinci 38'dir" ve "Awakî Ma Diya Kes Nevîno" sloganıyla 12. Munzur Kültür ve Doða Festivali düzenlendi. Festival 29 Temmuz’da sona erdi.

28 Temmuz

* Hakkari Belediyesi Binevş Kadın Danışma Merkezi, Feqîyê Teyran Kültür ve Sanat Merkezi ile KESK Hakkari Şubeler Platformu "Özgürlüðe Doðru Sinema Günleri" sloganıyla Hakkari'de sinema günleri başlattı. Etkinlik 16 Aðustos’a kadar sürdü.

* Yüksekova Belediyesi Kültür ve Sosyal Ýşler Müdürlüðü de 14 Aðustos'a kadar devam edecek olan "1. Belediye Sinema Günleri" etkinlikleri düzenledi.

30 Temmuz

* Baðlar Belediyesi tarafından her yıl düzenlenen "Açık Hava Film Gösterimi" sinema günleri başladı. Program çerçevesinde haftanın 2 günü parklarda film gösterimleri yapıldı.

1 Aðustos

* Almanya'da faaliyet yürüten Kurmeşliler Derneði, Dersim'in Pertek Ýlçesi'nde 6. Kurmeş Şenliði'ni bu yıl "Munzur özgür akacak" sloganıyla gerçekleştirdi. Şenlik 5 Aðustos’ta sona erdi.

5 Aðustos

* Iðdır Belediyesi 2. Geleneksel Dengbêj Gecesi düzenledi. Farklı kentlerden çok sayıda Azeri ve Kürt dengbêji geceye katıldı.

8 Aðustos

* Katledilen Gazeteci-yazar Hüseyin Deniz'in ölümünün 20 yılında Kürtçe ve Türkçe olarak hazırlanan "Can Hüseyin" adlı derleme kitap, Mezopotamya Yayınları’ndan çıktı. Kitapta, Deniz’in yazılarının yanı sıra arkadaşlarının Deniz için yazdıðı yazılara, Deniz için basında çıkan haberlere ve özgür basın geleneðinin öyküsüne yer veriliyor.

23 Aðustos

* Kürt klasik eserlerinden, cezaevlerinden yazılanlara ve genç yazarların Kürtçe ve Türkçe eserlerini yayınlamak amacıyla Ar Yayınevi kuruldu.

25 Auðustos

* Almanya’nın Osnabrück kendinde sekiz yıldır düzenlenen müzik ve kültür festivali Morgenland (Doðu Festivali) bu yıl Kürt sanatçılara ayrıldı. Kürdistan’ın dört parçasından davet edilen sanatçılar, festivalde sahne aldı.

27 Aðustos

* Nusaybin Belediyesi, "5. Sinema Şenliði" etkinlikleri düzenledi. Etkinlik 3 gün sürdü.

29 Aðustos

* Federal Kürdistan Bölgesi’nde bulunan Duhok’ta Diyarbakır’ın Sur Belediyesi tarafından Amed Günleri düzenlendi. Etkinlik iki gün sürdü.

3 Eylül

* Devrimci 78’liler Federasyonu tarafından ilki 2010 yılında açılan 12 Eylül Utanç Müzesi 3. kez açıldı. Ýşkence tezgâhlarından, Roboskî katliamına kadar birçok konunun yeniden gündeme taşındıðı, “Basında Meşru Şiddet”tin de sorgulandıðı müzede, cezaevlerindeki tecrit konusuna da yer verildi. Çaðdaş Sanatlar Merkezi’nde açılan müze 28 Eylül’e kadar açık kaldı.

6 Eylül

* Fransız yönetmenler Antoine Laurent ve Nicolas Bertrand’ın çektiði “Ez Kurdim” isimli belgesel filmin prömiyeri Paris’in Bagnolet banliyösündeki Cin'Hoche sinema salonunda yapıldı. Belgesel filmde bugünün Türkiye’sine yolculuða çıkılarak, Fransa halkını ezilen ve kimliði inkar edilen Kürtlerle buluşturdu.

7 Eylül

* Vartoin Belediyesi’nin geleneksel hale gelen 9. Koð Tepesi Şenlikleri kapsamında çok sayıda panel, müzik dinletisi ve yürüyüş gibi etkinlikler gerçekleştirildi.

8 Eylül

* Almanya’nın Mannheim kentinde 20. Uluslararası Kürt Kültür Festivali düzenlendi.

* Yüksekova Belediyesi tarafından “Sanat Hakikat Arayışıdır” şiarıyla düzenlenen 3. Cilo Doða Kültür Festivali gerçekleştirildi.

9 Eylül

* Amerika'nın Nashville kentinde düzenlenen 1. Kürt Sanat Festivali kapsamında fotoðraf sanatçısı Mehmet Masum Süer'in çektiði fotoðraflardan oluşan sergide Kürt kültürü ve coðrafyası tanıtıldı.

10 Eylül

* Batman Bahar Kültür Merkezi bünyesinde Seyda-i Tirej Edebiyat Masası kuruldu. Edebiyat Masası’nın ilk çalışması, Roboski'de savaş uçakları ile katledilen 34 yurttaşa atfedilecek olan kitap çalışması oldu.

11 Eylül

* Suriçi’nde bulunan ve 30 yıldan bu yana yıkılmaya yüz tuttuðu için Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi tarafından onarım ve restorasyon çalışması yapılan Surp Giragos Ermeni Kilisesi'nde 97 yıl sonra ilk kez piyano konseri verildi. Konserde ünlü Ermeni piyanist Raffı Bedrosyan sahne aldı. Bedrosyan, konukları Türkçe-Kürtçe, Ermenice ve Ýngilizce selamlayarak, bugün burada bulunmaları ve yapılan onarım çalışmaları ile burada Ermenilerin yaşadıklarının ispatının devamı anlamına geldiðini belirtti.

12 Eylül

* Diyarbakır Yenişehir Belediyesi tarafından her yıl Eylül ayında düzenlenen açık hava yaz sineması Dicle Mahallesi'nde yapılan gösterim ile başladı. "Beyaz perde'nin renkleri Dicle'ye yansıyor" sloganıyla startı verilen gösterimler 13 mahallede gerçekleşti.

17 Eylül

* Türkiye cezaevlerinde bulunan siyasi tutsakların çıkardıðı "Şopa Rojê" adlı edebiyat-kültür ve yorum dergisinin 2. sayısı çıktı.

23 Eylül

* Ar Yayınevi tarafından Mîr Qasimlo'nun kaleme aldıðı ve farklı inançlara sahip halkların yaşadıðı maðduriyetler, kadın ve erkek ilişkileri, kadınların öldürülmesi, sünnet edilmesi ve transseksüellerin trajedilerinin görüleceði hikayelerden oluşan 999 sayfalık Kürtçe "Dilya ve Zalar" romanını yayınlandı.

* 19. Altın Koza Film Festivali'nde “En iyi film" ve "En iyi senaryo" ödülleri yönetmenliðini Zeynel Doðan ve Orhan Eskiköy'ün yaptıðı "Babamın Sesi" filmine verildi.

28 Eylül

* Siirt Belediyesi "Diller ve Kültürler Botan Doðası'nda Buluşuyor" sloganıyla "2. Siirt Fıstık ve Doða ile Buluşma Festivali" düzenlendi. Festival iki gün sürdü.

5 Ekim

* Ermenistan makamları tarafından 2010 yılında kabul edilen Latince alfabeli Kürtçe eðitim ve öðretime resmen başlandı. Ýlk kez bu yıl bütün ilköðretim sınıflarına fon ayıran Erivan hükümeti, Kürtçe eðitim kitapları bastı. Kürtçe eðitim yılının start alması nedeniyle Kürt köyü Elegez'de tören düzenlendi.

SANAT VE KÝMLÝK MÜCADELESÝ

6 Ekim

* Batman Turizm ve Tanıtım Derneði (Bat-Der) ile Hasankeyf Belediyesi Dicle nehri kenarında 1. Hasankeyf Sinema Günleri düzenlendi. Etkinlik 4 gün sürdü

* Almanya'da yaşayan Kürt sanatçılar, Federal Meclis'in Dilekçe Komisyonu'na mektup göndererek 15 Ekim'de görüşülecek "Kürt kimliði tanınsın" kampanyasındaki taleplerin kabul edilmesini istedi.

* Bismil Belediyesi tarafından Sinema Günleri düzenlendi. Haftanın iki günü gösterimler gerçekleştirildi.

12 Ekim

* 120 ülkeden 7 binin üzerinde yayıncının katıldıðı 64. Uluslararası Frankfurt Kitap Fuarı’nda Kürtler de yerini aldı. Mezopotamya Yayınları da fuar da etkinlikler gerçekleştirdi.

17 Ekim

* Damimarka prensi Hamlet’in trajik hikayesini anlatan ve William Shakespeare’in kaleme aldıðı ünlü oyun 400 yılı aşkın bir süre sonra ilk kez Kürtçe sahnelendi. Amsterdam’da prömiyeri yapılan oyunun Kürtçe versiyonu, daha sonra birçok yerde sahnelendi.

19 Ekim

* 8. Batman Hasankeyf Kültür Sanat ve Kadın Festivali yapıldı. "Özgür kadının iradesiyle, güneş ışıðının gürleşmesiyle, hakikatin sesi olalım" sloganı ile festival 3 gün sürdü.

20 Ekim

* Derik Belediyesi tarafından "Direne direne özgürlüðe yürüyoruz" şiarıyla düzenlenen 4. Zeytin Tanıtım ve Toplama Kültür Sanat Festivali yapıldı. Festival kapsamında belediye tarafından 2012 yılı içerisinde yapımı tamamlanan Hanok Suyu Hattı Projesi, Cebello Mesire Alanı, Gula Sor Eðitim Destek Evi ve Qedrîcan Kültür Evi'nin açılışı gerçekleşti.

30 Ekim

* Azadiya Welat gazetesinde yazan Şair-Yazar Arjen Arî, Diyarbakır’da kanser hastalıðına yenik düştü.

31 Ekim

* Bu sene Altın Koza Film Festivali'nde en iyi film ödülünü alan Kürt yönetmen Zeynel Doðan'ın filmi "Babamın Sesi" filminin galası Beyoðlu Sineması'nda yapıldı.

4 Kasım

* "Babamın Sesi" filmi sinemalarda gösterime girdi.

12 Kasım

* Eðitim Sen Batman Şubesi tarafından bu yıl 2'ncisi düzenlenen Şerzan Kurt Öykü ve Kürt Edebiyatı Emek Ödülleri’nin sahipleri açıklandı. Bu yıl ki "Şerzan Kurt Demokrasi Ödülü" Diyarbakır D Tipi Cezaevi'nde tutsak olan Azadiya Welat Gazetesi Yazarı ve DÝHA Editörü Tayyip Temel'e verildi.

15 Kasım

* Aram Yayınevti; tarih, inanç, inceleme, araştırma, roman ve derleme gibi birçok alana ilişkin 13 yeni kitabı okuyucusu ile buluşturdu. 6'sı Kürtçe, 7'si Türkçeden oluşan kitaplar arasında DTK tarafından düzenlenen "Demokratik Özerklik Çalıştayı''nın raporlarından derlenen "Kürt sorununun çözümü için Demokratik Özerklik" kitabı da yer aldı.

19 Kasım

* Fransa’da Uluslararası Rennes Evi tarafından organize edilen Uluslararası Dayanışma Haftası çerçevesinde “Savaştaki Kürt çocukları” başlıklı bir sergi açıldı. Sergiyi organize eden Brotonya Kürt Dostluk Derneði ile Amara Kürt Halk Evi, “Cezaevinden önce, Kürt çocukları için çok erken yaşta ideolojik bir baskı başlıyor” diyerek, anadil yasaðı ve bir görev olarak her sabah “Ne mutlu Türküm diyene” dayatıldıðına dikkat çekti.

23 Kasım

* Eðitim Sen Diyarbakır Şubesi Çocuk Komisyonu’nun 20 Kasım Dünya Çoçuk Hakları Günü’nde düzenlediði 4. Ceylan Önkol Resim Yarışması’nın ödülleri Cegerxwin Kültür ve Sanat Merkezi'nde verildi.

26 Kasım

* Oyun yazarı ve yönetmen Cuma Boynukara, Van Devlet Tiyatrosu tarafından 2 Ekim’de sahnelenen Mem û Zîn adlı tiyatro oyununun anlam ve kurgusal bütünlüðünü bozacak şekilde deðiştirildiðini belirterek, Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüðü hakkında dava açtı.

4 Aralık

Dersim Belediyesi Gençlik Kültür Merkezi bünyesinde 20 kadından oluşan Koma Wengê Awê (Suyun Sesi) isimli Dimilki kadın korosu kuruldu.

6 Aralık

* Türkiye Ýnsan Hakları Vakfı’nın (TÝHV) düzenlediði 3. Ýnsan Hakları Belgesel Film Günleri etkinliðini Roboski’ye ithaf etti.

8 Aralık

* Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu’nun (DBŞT) Kürtçe sahnelediði iki aile arasında iki gencin evlenmesiyle alevlenen kan davasını konu alan Ýspanyol şair-yazar Lorca’nın “Kanlı Düðün” oyununun prömiyerini gerçekleştirdi.

17 Aralık

* Bajar Kültür Derneði ile Barış ve Sinema Derneði’nin organize ettiði, bu yıl ilki gerçekleştirilen Uluslararası Van Gölü Film Festivali düzenlendi. Festival 22 Aralık’ta sona erdi. Festival kapsamında 14 film “Ýnci Kefali Sinema Ödülleri” için yarıştı.

19 Aralık

* Batman Belediyesi ve Ortadoðu Sinema Akademisi Derneði tarafından bu yıl üçüncüsü düzenlenen Yılmaz Güney Film Festivali gerçekleştirildi. Kürtçe 15 kısa metrajlı filmin yer aldıðı festivalin açılışı Batman Belediyesi Yılmaz Güney Sinema Salonu'nda düzenlendi. Festival 23 Aralık'a kadar devam etti.

22 Aralık

* Cegerxwin Gençlik Kültür ve Sanat Merkezi'nde üç ay sürecek ve halk tarafından ücretsiz izlenecek film günleri başladı.

20 Aralık

* 17 Aralık’ta başlayan 1. Kürt Tiyatrosu Konferansı son buldu. Konferansta, Kürt Tiyatro Müzesi ve uluslararası tiyatro konferansı yapılması yönünde karar alınırken, tiyatrodaki sorunların çözümünün Demokratik Ulus Kültürü ile mümkün olacaðı vurgulandı.

24 Aralık

* Diyarbakır'da 2007 yılından itibaren gönüllü bir ekiple yola çıkan Yerel Gündem 21 Kent Konseyi Gençlik Meclisi, "Her Köye Bir Kütüphane" kampanyası kapsamında 18. kütüphanesini Silvan'daki Gazi Ýlkokulu'na kurdu.