Türk devleti ekonominin kötü gidişatına rağmen Medya Savunma Alanları’na yönelik günlerdir işgal saldırısını sürdürüyor. Peki saatlerce uçan İHA/SİHA, F-16’ların sadece bir saatlik uçuşları ve attıkları bir füzenin maliyeti ne kadar?

Türk ordusunun, 23 Nisan’ı 24 Nisan bağlayan gece Medya Savunma Alanları’na bağlı Metîna, Avaşîn ve Zap bölgelerine dönük başlattığı kapsamlı işgal saldırısı ikinci haftasını geride bıraktı. HPG Basın İrtibat Merkezi’ne (BİM) göre; Türk devletinin karadan ve havadan bombardımanı her gün aralıklarla devam ediyor. Türkiye Merkez Bankası Şahap Kavcıoğlu, işgal saldırısının başlamasından hemen sonra 24 Nisan günü 128 milyar dolarlık kayıp rezerve ilişkin konuşurken “O SİHA’lar, İHA’lar parasız uçmuyor. O askerler orda bedava gitmiyor” biçiminde bir itirafta bulundu. Kürdistan’da yürütülen savaşın ve askeri harcamaların Türkiye ekonomisine yüklediği ağır maliyet ilk kez itiraf edilmiyor. Türk Cumhurbaşkanı Erdoğan da Şubat 2019’da “Bir tane merminin bedelini biliyor musun sen? Gabar’a, Cudi’ye helikopterlerimiz buraya uçarken yapılan yatırımların ne olduğunu hesapladın mı sen?” diyerek o günlerde ekonomik krizin suçlusu olarak görülen patates ve soğan tedarikçilerine çatmıştı.

10 YILDA YÜZDE 86 ARTTI

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) verilerine göre; Türkiye’nin askeri harcamaları, 2010-2019 arasında yüzde 86 artarak 20,4 milyar dolara ulaştı, bu rakamlar 2018-2019 döneminde ise yüzde 5,8 arttı. Aynı kuruluşa göre Türkiye 2019’da dünyada en çok askeri harcama yapan devletler arasında 15. sırada. 2020’de 17.7 milyar dolar ile 16. sırada yer aldı. SIPRI’nın geçtiğimiz günlerde açıklanan son raporunda ise 2011-2020 arasındaki dönemde yüzde 77'lik artış elde eden Türk devletinin askeri harcamalarının, 2015’ten beri keskin bir şekilde yukarıya doğru çıktığı ifade edildi. Bu artışın nedeni AKP-MHP-Ergenekon iktidarının 2015’in yazından bu yana Kürt halkına karşı sürdürdüğü soykırımı siyaseti ve savaşı.

İHA/SİHA ŞİRKETİ VERGİDEN MUAF

Savaşın yükünü artıran ise Türk devletinin son yıllarda övünerek anlattığı ve Kürdistan’da sayısız katliamlara imza atan “üstün teknoloji”, “Yerli ve milli” denilerek anlatılan insansız hava araçları. Türkiye’ye yüklediği maliyetin tam olarak ne kadar olduğu ise bilinmiyor. Geçtiğimiz yıl yapılan resmi açıklamalara göre; 107, bağımsız yabancı kuruluşlara göre ise bu rakam geçtiğimiz Nisan’da 174’e ulaştı.

AKP basınına göre Erdoğan’ın damadı Selçuk Bayraktar’ın başında olduğu Baykar Makine Şirketi’nden satın alınan bir SİHA için 4 milyon dolar ödeniyor. Sadece Kasım 2020’de 12 adet “Bayraktar TB2 İHA” modelindeki hava araçları için 47 milyon dolar ödendi.

AKP iktidarının “SİHA/İHA’ların hem yerli hem de maliyeti 5 kat düşük” iddiasının aksine dışardan alımdan daha ağır bir fatura Türkiye’nin ekonomisine kesiliyor. Bu ticaret üzerinden Erdoğan’ın ailesine aktarılan para miktarının da ne kadar olduğu bir “devlet sırrı”. Üstelik Baykar Makina ürettiği bu savaş araçlarından elde ettiği kardan devlete ödemesi gereken vergiden de muaf tutuluyor. Sadece 2016’da Baykar Makina'ya 6 adet İHA için toplam 36 milyon dolar ödendiği ortaya çıkmıştı.

İHA/SİHA VE F-16’LARIN MALİYETİ

Uzmanların hesaplamalarına göre; İHA/SİHA’ların günlük maliyeti F-16 savaş uçaklarınınkine yakın. İşte hava araçlarının 1 dakikada yaktıkları benzin ile attıkları füzelerin ortalama maliyeti:

F-16 SAVAŞ UÇAKLARI: Türk ordusunun Medya Savunma Alanları’na yönelik hava saldırılarında sıkça kullandığı F-16 dakikada 600 litre benzin harcıyor, bir saatlik uçuş 25 bin dolar, 24 saatlik kesintisiz uçuş 600 bin dolara mal oluyor. Her seferinde taşıdığı mühimmatın maliyeti ise 65 bin dolar.

F-4 SAVAŞ UÇAKLARI: Türk ordusunun bombalamalar için kullandığı bir diğer savaş aracı ise F-4 2020’lerin bir saatlik uçuşu 30 bin dolar. Bu uçakların attığı MK-82 tipi her bombanın maliyeti ise 26 bin dolar.

İHA/SİHA: İnsansız hava araçları sadece keşif amaçlı havada kaldıkları süre boyunca 6 bin dolarlık yakıt harcıyorlar. Komanda merkezlerinin maliyeti de eklendiğinde bu hava araçlarının maliyeti ortalama bir F-16’ine yakın. SİHA’ların attığı bir MAM-L füzesinin fiyatı ise 40 bin dolar.

KOBRA HELİKOPTERLER: Kobra tipi helikopterlerin 1 saatlik uçuş maliyeti 6 bin dolar civarında.

4 SAATLİK SALDIRIYA 20 MİLYON DOLAR

İki haftadan fazladır Avaşîn, Metîna ve Zap’a yönelik aralıksız sürdürülen hava saldırıları, keşif ve diğer askeri hareketliğinin maliyetinin ne kadar olduğunu hesaplamak için Aralık 2007’de Medya Savunma Alanları’na gerçekleşen dört saatlik saldırıya ilişkin açıklanan maliyete bakmak yeterli. O dönem bizzat AKP hükümeti tarafından Türk basınına servis edilen bilgilere göre; 52 F-16 ve F-4 uçağı ve topçu desteğiyle yapılan saldırının maliyeti 20 milyon dolardı. Uçakların taşıdığı ağırlık, uçulan irtifa, uçuş hızı, yapılan manevra ve atılan top atışlarının sayısından hesaplanan bu ağır fatura Türkiye ekonomisine kesildi.

DIŞ BORCU TETİKLİYOR

Türkiye’nin her yıl daha da kabaran savaş ve askeri harcamaların faturası ise eğitim, sağlık, ulaştırma-haberleşme, enerji gibi önemli alanlar için ayrılan bütçelerden kesiliyor. Zira “savunma harcamaları” olarak açıklanan fatura, Türkiye’nin Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki payı açısından hem NATO üyesi ülkelerin hem de genel olarak diğer ülkelerin ortalamasının üzerinde. Türkiye’deki insanların gelir oranları ile askeri harcamalar arasındaki dengesizlik gittikçe büyüyor.

Ekonomistlere göre ayrıca dış borcun yüzde 20 ile 30 arasındaki payı da “savunma harcamaları”ndan kaynaklanıyor. Türk Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın verileri incelendiğinde dış borç ile “savunma harcamaları”nın birbirini destekleyen yükselişini açıkça görmek mümkün.

Uzmanlar, askeri harcamalarda meydana gelen yüzde 1’lik artışın dış borcu yüzde 0.6 tetiklediğini, savunma harcamalarında görülen yüzde 1’lik artışın ise ekonomik büyümeyi yaklaşık yüzde 0,1 küçülttüğüne dikkat çekiyor. Kısacası AKP-MHP iktidarı savaş için giriştikleri her askeri yatırım, Medya Savunma Alanları’na gönderilen her hava aracı, Kürdistan dağlarına atılan her füze, Türkiye’nin ekonomisini daha da küçültüyor, dış borcu artırıyor.