Dünyadaki bilimsel çalışmalara erişimdeki zorlukları aşmaya yönelik önemli bir adım  UNESCO tarafından atıldı. Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından geçtiğimiz haftalarda hayata geçirilen Dünya Bilim Kütüphanesi (World Library of Science-WLoS), fen bilimleri alanında çalışma yapan öğretim görevlileri ve öğrencilere hizmet edecek.

İnternet üzerinden ücretsiz olarak erişimi mümkün olan WLoS’in envanterinde şimdilik sadece 300 makale, 25 kitap ve 70 video kaydı bulunurken, önümüzdeki aylarda daha fazla dokümanter yüklenecek. WloS sayesinde, alternatif enerjiler, genetik bilimi ve doping gibi alanlardaki çalışmalar takip edilebilecek. İngilizce fen bilimleri çalışmalarının yer alacağı dijital kütüphaneye dünyanın her tarafından bilimsel çalışmalar eklenebilecek.

WLoS, internet üzerinden bilimsel çalışmaları takibin yanı sıra dünyanın değişik yerlerinden bilim insanlarının birbirleriyle kontağa geçmesine de olanak sağlayacak. Oluşturulan interaktif bir platform sayesinde, WLoS’e üye olan bilim insanları bilimsel çalışmalar hakkındaki görüş ve yorumlarını paylaşabilecekler.

UNESCO’nun hayata geçirdiği projeye, ABD’nin önde gelen bilim dergilerinden Nature ile Roche adlı eczacılık şirketi mali destek sunuyor.

Geçtiğimiz hafta WLoS’nin Paris’teki tanıtımında konuşan UNESCO Genel Direktörü İrina Bokowa, hedeflerinin dünya üzerindeki tüm insanların ‘şans eşitliğini’ güçlendirmek olduğunu söylemişti. WLoS ile dünyanın değişik bölgelerinde yaşayan kişilerin bilimsel çalışmalara erişimini kolaylaştırmak istediklerini kaydeden Bokowa, değişik bölge ve ülkeler arasındaki eşitsizlikleri en aza indirmek amacında olduklarının altını çizmişti.

Bokowa, WLoS sayesinde özellikle gelişmekte olan ülkelerde fen bilimlerinde aktif olan öğretim görevlileri, bilim insanlar ve öğrencilerin ‘bilgiye erişim hakkının’ güvenceye alınmasına katkıda bulunacağını da dile getimişti.   

UNESCO tarafından 2009 yılında hayata geçirilen Dünya Dijital Kütüphanesi ((WDL) ise, daha çok tarihi ve kültürel konularda yazılmış kitap, el yazmaları, fotoğraf, film ve ses kayıtlarına ücretsiz erişime imkan veriyordu. Fen bilimlerine yönelik çalışmaları içeren WLoS’nin de hizmete açılmasıyla, özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki bilim insanlarının bilimsel çalışmalara erişiminde önemli bir adım daha atılmış oldu.

Bilimsel çalışmalara ait yazılı ve görsel dokümanterler şimdiye kadar büyük oranda paralı hizmet veren online siteler tarafından sağlanıyor. Bunlar arasında ABD’den JSTOR ve Projekt MUSE ile onbinlerce dergiyle önde gelen Almanya’dan ‘DigiZeitschriften’ adlı platformlar bulunuyor. Ancak bu platformlara erişim ücretli ve aboneler ödedikleri abonman ücretine göre bilgiye erişim hakkına sahipler.

UNESCO’nun ücretsiz online kütüphanelerinin abonman ücreti alan platformlarle rekabet etmesi zor olsa da, maddi sorunları olan bilim insanları ve öğrenciler için önemli bir kaynak haline gelmesi hedefleniyor.