Rojava’yı da kapsayan Kuzey ve Doğu Suriye’deki kadınlar açısından hem direniş hem de örgütlenme ve kurumlaşma bakımında önemli bir yıl oldu. 2019’a ise kendi özgün hedeflerinin yanı sıra Kongra Star’ın öncülüğünü yapacağı Ortadoğu Kadın Kongresi’ni gerçekleştirmeyi hedefliyorlar.

Kadınlar ve örgütleri için 2018 açısından dolu dolu geçti. Yıl zaten saldırı ve direnişin iç içe yaşanmasıyla başlamıştı. 2018 için bütün planları, 20 Ocak 2018 itibariyle değişti, çünkü Efrîn’i işgal saldırıları başladı. Efrîn’de ilk saldırılarda katledilen kadın sayısı 180’den fazlaydı ve durmadan devam ettiği. Hala katledilme ve kaçırmalar yaşanıyor ama aynı zamanda 58 günlük Efrîn direnişindeki kadının duruşu bugün de Şehba’da devam ediyor.

KADINLAR EFRÎN İÇİN AYAKTA KAMPANYASI

Kongra Star, Kadınlar Efrîn İçin Ayakta ismiyle iki aşamalı bir kampanya başlattı. 2 Şubat’ta startını verdi. Kuzey Suriye’nin tüm kadın örgüt ve kurumları bu kampanyaya katıldı ve destek sundu. Rojava ve Kuzey Suriye’nin her yerinde kitlesel eylemler düzenlendi. Şubat’tan başlayarak canlı kalkan grupları Kuzey Suriye’nin tüm alanlarından Efrîn’e aktı.

8 Mart’ı Efrîn’de karşılamak amacıyla 5 Mart’ta binlerce kadın çok sayıda otobüs, minibüs ve arabalarla Dêrik, Qamişlo, Hesekê’den, Kobanê, Minbic ve Heleb’ten Efrîn’e canlı kalkan konvoyları olarak hareket etti. Bu canlı kalkan eylemine dört parçadan kadın örgütlerinden oluşan heyetin dışında Filistin ve Lübnan’dan gelen Arap kadınlar da katıldı.

Kampanyanın ilk aşamasıyla Türk devletinin Efrîn’e bir işgal saldırısı gerçekleştirdiği, katliamlarla insanlık suçu işlediği teşhir edildi.

İkinci aşamasıda daha çok işgale karşı mücadelede uluslararası desteği geliştirmek amacıyla yürütüldü ve 8 Nisan 2018’de Berxwedan Kampı’nda startı verildi. Kampanya çerçevesinde Kongra Star’ın davetlisi olarak Almanya, İsviçre,  İngiltere, Fransa, Norveç vb. birçok ülkeden; yine Filistin, Lübnan ve dört parça Kürdistan’dan kadın heyetleri Rojava’ya geldi. Bu heyetler içerisinde parlementer, avukat, gazeteci, sinemacı, araştırmacı birçok kadın yer aldı. Bu heyetlerden bazıları, rejimin çıkardığı engeller dolayısıyla Efrînlilerin direnişini devam ettirdiği Şehba’ya geçemedi fakat Kobanê, Cizîr, Minbic gibi alanlara göç eden bir kısım Efrînli aileyi dinledi.

Kampanyasının ikinci aşaması devam ediyor.

KONGRA STAR KONGRESİ

Rojava’daki kadınların çatı örgütü ve Kuzey Suriye’deki en köklü, eski ve yaygın kadın hareketi Kongra Star, Şubat 2018’de gerçekleştirmeyi planladığı 7. kongresini Efrîn işgali nedeniyle ancak Ağustos’ta gerçekleştirdi. 7. Kongre gerçekleştirilmeden önce alanlardaki komün, meclis, belde örgütleriyle yüzlerce toplantı ve tartışma yürütüldü.

Temmuz 2018’de peş peşe tüm kantonlar kongrelerini yaptı ve sonra Kongra Star Kongresi gerçekleştirildi. Tüm bu toplantılar ve kongrelerde komün, meclis, kanton, bölge ve genel meclis arasındaki koordinasyonu güçlendirmek üzerinde duruldu. Meclis yönetimleri beldelerde 7, ilçelerde 13, kantonlarda 15 ve Rojava Meclisi’nde 15 kişiden oluşturuldu.

KADIN ADALET MECLİSİ

Yine Rojava’da geliştirilen ve dünyanın başka bir yerinde örneği olmayan; kadınları, erkek egemenlik sistem, yasaları ve zihniyeti karşısında hukuki olarak da savunabilmeyi amaçlayan Kadın Adalet Divanı çalışmaları geliştirildi.

Cizîr Bölgesi’ndeki Kadın Adalet Meclisi’ne bağlı akademilerde geliştirilen eğitimlerde 88 kadın eğitim gördü. Bu eğitimlerde Kongra Star örgütlenmesi, kadın sorununun çözümü noktasında kadın kanunu ve onun nasıl yaşamsallaştırılacağı tartışıldı. Adalet Divanı yetkililerinin verdiği bilgiye göre bu eğitimlerde 50 de Arap kadın yer aldı. Cizîr Bölgesi’nde verilen eğitimlere bu tecrübeden yararlanmak için Tebqa, Reqa ve Minbic’de yaşayan kadınlar da katıldı.

Kongra Star Kongresi’nden sonra Kadın Adalet Meclisi de kendisini yeniden bir konferansla örgütledi. Adalet Divanı Sulh Komitesi, Kadın Evi Sulh Komitesi ve Kadın Adalet Meclisi üyeleriyle yapılan bir dizi toplantı sonucu 16 Kasım 2018’de Kadın Adalet Meclisi 2. Kongresi gerçekleştirildi. Şu karalar alındı:

* Kuzey ve Doğu Suriye Toplumsal Kadın Adalet Meclisi’nin ilanı.

* Toplumsal Adalet Meclisi’ne bağlı kurumlarda yer alan kadınlar için eğitim programlarının oluşturulması.

* Toplumsal Kadın Adalet Meclisi tüzüğünün 3 ay içerisinde hazırlanması.

KONGRA STAR 8 BİN 541 KADINI EĞİTTİ

Kongra Star tüm savaş koşullarına rağmen yine de eğitim çalışmalarını geliştirdi. Kongra Star’ın komün ve meclislerinde 6 bin 992 kadın, kadın tarihi, Kongra Star sistemi, kadın özgürlüğü noktasında eğitildi. Kongra Star’ın kısa ve uzun vadeli 18 eğitim devresinde Rojava’daki kurumlarda çalışan 500 kadın eğitim gördü. Kadın Evleri üyesi olan bin 13 kadının da eğitimleri gerçekleştirildi. Kongra Star Eğitim Komitesi, 2018’de 8 bin 541 kadına eğitim verdi. Bunun dışında Rojava’daki kurumlarda çalışan tüm kadınlar Kongra Star’ın eğitim programı doğrultusunda haftalık özgün eğitimlerini gerçekleştirdi.

JİNWAR KADIN KÖYÜ KURULDU

Kadın kurumlarının temel bir ürünü de Ortadoğu’da bir ilk olarak kurulan Jinwar kadın köyünün sonuca ulaştırılması oldu.  Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın kadın yaşam alanlarına ilişkin önerisini pratikleştirme kararı alan Rojava’daki kadın kurumları, 2016’da bu projenin startını verdi. Kadın kurumları tarihten itibaren kadın yaşam alanlarının ve günümüzdeki kadın köyü örneklerini inceleyerek çeşitli mühendislerle toplantılar yapıp inşa çalışmalarını başlattı. 2018’de yapımı tamamlanan Jinwar, 25 Kasım’da açıldı. Tüm evlerin doğayla uyum esas alınarak kerpiçten yapıldığı Jinwar kadın köyü; 30 ev, Üveyş Anne adında bir okul, Jimwar Akademisi, bir sağlık merkezi, fırın ve bir dükkandan oluşuyor. Kadınlar, yerleştikten sonra örgütleme çalışmalarına başladı ve Aralık’ta meclislerini oluşturdu.

YPJ DİRENİŞİN AKTİF GÜCÜ OLDU

Nisan 2013’te kurulan YPJ, devrim süreci boyunca Rojava savunmasında aktif rol oynadığı gibi DAİŞ’e karşı mücadelenin temel aktörü olması sürdürdü. YPJ savaşçıları, Eylül 2017’de başlayan Cizîr Fırtınası Hamlesi’nde 2018’de öncü düzeyde yerlerini aldı.

YPJ, Çağın Direnişi olarak adlandırılan Efrîn Direnişi’nin de temel gücüydü. Çağın Direnişi’nin 58 günlük ilk aşamasında direnişte öncü rol oynayan YPJ, 900 çatışmanın tümüne katıldı. Şehit Avesta Xabur, 27 Ocak 2018’de Efrîn’in Hemame köyünde Türk işgal güçleri ile QSD arasında yaşanan şiddetli çatışmalar esnasında fedai eylem eylemi gerçekleştirerek direnişin çizgisini belirledi.

Efrin Direnişi’nin ikinci aşamasında gerçekleştirilen 147 eylemin hepsinde YPG ve YPJ savaşçıları birlikte yer alarak 350 asker ve çete elemanını öldürdü. YPJ’nin 2018 boyunca verdiği mücadelede 149 şehidi oldu.

YPJ ALAYLARI KURULDU

YPJ’nin 2018’deki temel çalışmalarından biri de katılım çalışmalarıydı. YPJ’ye Arap kadınlarının katılımında ciddi bir artış görüldü. Onlarca enternasyonalist kadın yönünü Rojava’ya çevirdi ve büyük çoğunluğu YPJ’ye katıldı. Bu savaşçılar için farklı akademilerde yaklaşık 20 yeni savaşçı eğitim devresi düzenlendi.

İlk defa 2018’de YPJ’nin özgün alayları kuruldu. Nisan 2018’de Şehîd Viyan Kobanê, Kasım’da Şehîd Zîlan Cûdî adıyla YPJ alayları kuruldu. Ayrıca YPJ bünyesinde Şehîd Hebûn Arap  ve Amargî Tolhildan ismiyle de Reqa’da birer özgün kadın taburu oluşturuldu.

JİNEOLOJİ ÇALIŞMALARI GENİŞLETİLDİ

Dünya çapında yeni bir çalışma olan Jineoloji çalışmaları, 2018’de örgütlü ve yaygın bir biçimde geliştirildi. Ocak 2018’de Kuzey Suriye 1. Jineoloji Konferansı her halktan ve kesimden 200 kadının katılımıyla yapıldı.

2 Ocak’ta Jineoloji Akademisi’ne bağlı olarak Minbic’de Jineoloji Merkezi kuruldu. Kuzey Suriye Jineoloji Akademisi yetkililerinin verdiği bilgilere göre bu yıl Reqa, Tebqa, Dêrazor, Minbiç gibi ağırlıkta Arap halkının yaşadığı bölgelerde 7 bin kişi ‘eğitim çalışmalarına katıldı.

Dünyanın hiçbir yerinde görülmeyen bir deneyim olarak Rojava’daki okullarda, demokratik ulus ve özgür eş yaşam ilkeleriyle Jineoloji dersleri okutuluyor. Jineoloji Akademisinde Jineoloji dersi öğretmenleri eğitildi ve eğitilmeye devam ediliyor. Tebqa, Reqa ve Dêrazor’da Jineoloji Akademisi’ne bağlı olarak araştırma ve yapılanma birimleri kuruldu ve bunlar yıl içerisinde çalışmalarını yürüttü. Akademi, her alanda toplum, siyasi ve askeri kurumlar, sivil toplum kuruluşlarında çalışanlara Jineoloji eğitimleri verdi. Halep, Şam, Dêrazor, Tebqa ve Reqa’da Arapça dilinde Jineoloji eğitimleri verildi.

Rojava Üniversitesi Jineoloji Fakültesi, ikinci yılında eğitimine başladı.

Jineoloji Akademisi, 2019’da tüm çalışmalarını çok daha fazla kapsamlılaştırmak istiyor. Andrea Wolf Enstitüsü adına gelen ve Jineoloji çalışmalarına dahil olan enternasyonalist kadın çalışmalarını da kurumlaştırmak için çalışıyor. Yine Hesekê Kantonu’nda da bir Jineoloji merkezi kurmaya hazırlanıyor.

SURİYE KADIN MECLİSİ

Suriye’nin her yerinden kadınların katılımıyla 8 Eylül 2017’de gerçekleştirilen bir toplantıyla Suriyeli kadınların Suriye krizinin çözümüne ve yeni anayasaya katılımı amacıyla kurulan Kuzey Suriye Kadın Meclisi, 2018’de örgütlenme çalışmalarına ağırlık verdi.

Kuzey Suriye Kadın Meclisi’ni tanıtmak için birçok toplantı yapıldı ve seminer verildi. Girê Spî, Kobanê, Minbic, Tebqa ve Reqa’da bürolarını açtı. Şu anda da Dêrazor’da bir büro açma hazırlıkları yapıyor. Suriye’nin Humus, Hama gibi yerlerinde Suriye Kadın Meclisi temsilcileri geniş kesimlerle ilişkilendi. Dera’da büro açmak için başvuru yapıldı ve şu anda bu büronun hazırlıkları yapılıyor. Kuzey Suriye Kadın Meclisi bünyesinde Tebqa ve Reqa’da iki akademi açıldı ve bunlarda eğitim devreleri yürütüldü, seminerler verildi

GENİŞ KESİMLERE ULAŞILDI

Bütün kadın örgütleri ve sivil toplum örgütleriyle ilişkilenildi ve ortak çalışmalar yürütüldü. Kuzey Suriye Kadın Meclisi öncülüğünde Ekim 2018’de Kobanê’de Suriye’nin çeşitli yerlerinden 200 kadın hukukçu ve aktivistin katıldığı bir çalıştay düzenlendi. Kasım 2018’de Demokratik Suriye Meclisi (Meclîsa Sûriya Demokratîk-MSD) öncülüğünde Suriye muhalefetinin bir araya gelerek Suriye’nin geleceğini tartıştığı çalıştaya katılım sağlandı.

Suriye Kadın Meclisi Sözcüsü Lina Berekat, 2019 hedeflerine ilişkin şunları söyledi: “Kadının toplumdaki rolünü görmesi ve kendini tanıması için eğitim ve seminer çalışmalarına devam edeceğiz. Suriye ve Ortadoğu’daki tüm kadınlarla ve örgütleriyle ilişkilerimizi sürdüreceğiz. Kadının Suriye sorununun çözümü ve yeni anayasanı yapımında aktif rol alabilmesi için gereken bütün platformları değerlendirip bilinç oluşturacağız. Ayrıca özelde DAİŞ’ten özgürleştirilen kadınlara geçmişte maddi ve manevi her türlü desteği sunacağız.”

KUZEY VE DOĞU SURİYE KADIN KONSEYİ

Reqa ve Tebqa’daki kadınlar içerisinde bulundukları alanlarda kadın yönetimi bünyesinde örgütlenmelerini geliştirirken, Minbic Kadın Meclisi’de çalışmalarını sürdürdü. Ayrıca bu alanlarda genel meclis ve idareler içindeki kadın komiteleri de çalışmalarını sürdürdü. DAİŞ zulmünü birebir yaşayan kadınlara destek amacıyla Kuzey Suriye’deki tüm kadın örgüt, hareket ve kurumları bu alanlarda aktif çalışma yürüttü.

Rojava ve Kuzey Suriye’de bulunan 7 özerk bölgenin, 6 Eylül’de bir koordinasyon çatısı altında birleştirilip, işlerin kolaylaştırılması için kurulan Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi bünyesinde 21 Eylül’de 10 konsey oluşturuldu. Kadın Konseyi de bu konseylerden biri oldu.

Kadın Konseyi bu ilanın hemen ardından kendini örgütlemeye başladı. Cizîr, Firat ve Efrîn bölgelerinde 2014’ten beri kurulan kadın konseyleri ile Reqa, Tebqa, Minbic, Dêrazor’daki genel meclisler ya da idarelerin kadın komitelerinin bileşimiyle örgütsel yapısını kurdu. Alt komitelerini oluşturmaya başladı.

ORTADOĞU KADIN KONGRESİ HAZIRLIĞI

Kongra Star sözcüsü Evin Swêd, 2019’da başta Kongra Star olmak üzere tüm kadın örgütlerinin çalışmalarını daha örgütlü geliştirmek istediğini belirterek, temel bir hedeflerinin Ortadoğu Kadın Kongresi’ni gerçekleştirmek olduğunu ve bu doğrultuda kısa sürede bir hazırlık komitesi kuracaklarını söyledi.

Evîn Swêd 2019’a da 2018’de olduğu gibi Türk devletinin işgal tehdidi altında girdiklerini dile getirerek, “Efrîn’de kadınlar ve halkımız, çocuklarım olmadan yaşayabilirim ama toprağım olmadan yaşayamam, tavrıyla direndi. Şu anda Kuzey Suriye’nin diğer alanlarındaki halkımızın ve kadınların yaklaşımı da böyledir. Efrîn’in özgürleştirilmesi ve Şehba’daki halkımızın geri dönmesi için bir ısrar var” dedi.

KADINLARIN KAZANIMLARI BİRDİR

Evîn Swêd, 7 yıllık süreçte Rojava ve Kuzey Suriye’de kadın özgürlüğünden ve kadınların öncülüğünü yaptığı projelerden bahsedilebiliyorsa Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın fikir ve felsefesi sayesinde olduğunu söyleyerek, şunları ifade etti: “Biz Rojava halkı olarak kendisiyle 20 yıl yaşadık. Kongra Star’ın 2019’da yapacağı bütün eylemler, Önder Apo’nun özgürlüğü için olacak. Kadınlar olarak hepimizin kazanımları birdir. Herhangi bir bölgedeki kadınlara ya da bir kadın hareketine geliştirilen saldırılar birdir. Efrîn üzerine geliştirilen saldırı açığa çıkardı ki kadınlar hepsi bir yürektir. Kadın devrimini savunmak için dünya kadınları sesini yükseltti. 2019’da devrimimizi daha fazla başarıya ulaştıracağız. Bu başta öncü kadın şehitler olmak üzere tüm şehitlerimize sözümüzdür.”