Kürdistan kentlerinde yoksulluk ve işsizlik ilk sırada

Türk devletinin Kürdistan'da uyguladığı savaş politikaları TÜİK’in verileri ile bir kez daha ortaya çıktı. Gelir-gider adaletsizliğin yüksek olduğu Türkiye’de, Kürdistan illerinde yoksulluk ve işsizlik ön plana çıktı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), İl Bazında Gayri Safi Yurt İçi Hasıla verilerine göre, Kürdistan illeri son sırada yer aldı. TÜİK’in, İl Bazında Gayri Safi Yurt İçi Hasıla verilerine göre 81 il içinde Van, Ağrı, Muş, Bitlis, Hakkari gibi Kürdistan illeri son sırada yer aldı. TÜİK’e göre Türkiye’de işsiz sayısı 4 milyon 396 bin iken, Van ve Hakkari gibi Kürdistan kentleri işsizliğin en yoğun olduğu yerlerin başında geliyor.

İl düzeyinde GSYH hesaplamalarında son üç sırada ise 3 milyar 289 milyon lira ile Dersim, 613 milyon lira ile Ardahan ve 2 milyar 250 milyon lira ile Bayburt yer aldı. İl düzeyinde kişi başına GSYH hesaplamalarında 16 bin 194 lira ile Urfa, 16 bin 68 lira ile Van ve 15 bin 121 lira ile Ağrı son üç sırada yer aldı.

Kişi başına gayrisafi yurt içi hasılada 2. düzey ‘İstatistiki Bölge Birimi’ verilerine göre; 26 bin 428 lira ile TRB1 Bölgesi (Malatya, Elazığ, Bingöl, Dersim), 21 bin 868 lira ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt), TRA2 Bölgesi (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan), 18 bin 106 lira ile TRC2 Bölgesi (Urfa, Amed) yer alırken son sırada ise 17 bin 841 lira ile TRB2 Bölgesi (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) yer aldı.

ASLAN PAYI TÜRKİYE KENTLERİNE

İl bazında Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın (GSYH) en yüksek payı ise İstanbul, Ankara ve İzmir gibi Türkiye kentleri yer aldı. İstanbul, Ankara, İzmir 2018’de toplam GSYH’nin yüzde 46,2’sini oluşturdu. Kişi başına 79 bin 254 lira GSYH ile ilk sırada Kocaeli yer aldı. 2018’de İstanbul 1 trilyon 155 milyar 254 milyon lira ile en yüksek (GSYH)’ye ulaştı ve toplam GSYH’nin yüzde 31’ini oluşturdu. İstanbul’u, 329 milyar 831 milyon lira ve yüzde 8,9 pay ile Ankara ve 233 milyar 515 milyon lira ve yüzde 6,3 pay ile İzmir takip etti.

İl Bazında Gayri Safi Yurt İçi Hasıla ile kişi başına gayrisafi yurt içi hasılada da tüm Kürdistan illeri son sırada yer alırken, Türkiye’nin Batı kentleri ise ilk sıralarda yer aldı. Gelir-gider adaletsizliğin çok yüksek olduğu Türkiye’de, Kürdistan illerinde yoksulluk ve işsizlik ön plana çıktı. AKP-MHP iktidarının Kürdistan illerinde uyguladığı ekonomik ambargo yoksulluğun ve işsizliğin giderek yükselmesine neden oldu.

BÖLGEDE SADECE KARAKOL VE KALEKOL YAPILIYOR

AKP-MHP iktidarının bölgede yürüttüğü savaş ile sınır ticareti, yayla ve meraların yasaklanması işsizliğin ve yoksulluğun yükselmesine neden oldu. Yayla ve meraların yasaklanması nedeniyle geçimini hayvancılıkla sağlayan on binlerce insan hayvancılığı bırakmak zorunda kaldı. Sınır kentleri olan Van, Hakkari, Ağrı, Iğdır, Şırnak gibi kentlerinin geçim kaynağı başında gelen sınır ticaretinin, AKP hükümeti tarafından yasaklanması işsizliğin en büyük nedenlerden biri olarak karşımıza çıkıyor.

Bir diğer neden ise, Van ve Hakkari kentlerinde hiçbir fabrikanın olmaması ve AKP’nin bölgeye aktardığı paraların büyük bölümünün askeri amaçlı kullanılması. Özelikle Van ve Hakkari gibi sınır kentlerinde yapılan yüzlerce karakol, kalekol ve savaş amaçlı kullanılırken, geri kalan ödemeler ise AKP ve yandaşları arasında paylaşılıyor.

YOKSULLUK CAN ALDI

AKP’nin Van ve Hakkari’ye uyguladığı ekonomik ambargo nedeniyle işsizlik yüzde 80’lere kadar çıktı. İşsizlik nedeniyle Kürdistan’dan Türk kentlerine iş bulmak için giden Kürt gençleri genellikle inşaat ve tarım alanında çalışmak zorunda kalıyor. Her yıl bu iki sektörden çalışan onlarca Kürt genci, iş cinayetlerine kurban veriliyor. Bölge illerinde kalanlar ise, işsizlik ve yoksullukla mücadele etmek zorunda kalıyor. Yoksulluk ve işsizliğin çok yüksek olduğu Van’da kent merkezinde geceleri atık toplayarak yaşamını sürdürmeye çalışan ve sokakta yaşayan olan Mevlüt Dayan (34) donarak yaşamını yitirmişti.