Qamişlo’nun kadim çarşısı: Ezra

Qamişlo’nun kadim çarşısı olan Ezra Çarşısı’na ayak basmadan uzaklardan baharat kokuları geliyor. Kerpiçten yapıları, tahtadan kapılarıyla otantikliğini koruyor.

Ezra Çarşısı, Qamişlo’nun en eski çarşılarından ve hala işlek. Halk hem doğal ilaçlarına hem de baharatlarımın tazeliğine güveniyor. Son dönemlerde hırdavat dükkanları da açıldı.


Bölgede yetiştirilen baharat ve otların yanında Şam, Halep’ten getirilen ürünleri de bulmak mümkün. Qamişlo’nun yabancısı olan bir insanın mekânı saran baharat kokusundan yola çıkarak Ezra Çarşısı’nı bulması çok rahat. Evvelden beri komşuluk ilişkileri güçlü. Dükkân sahipleri, yaklaşık 13 saat beraber zaman geçiriyor. Komşuluktan kardeşliğe giden uzun serüvene sahip bir mekân. Ezra Çarşısı ustadan çırağa aktarılan bir döngüye sahip. Dilden dile, nesilden nesile Ezra Çarşısı hep canlı tutulmuş. Dinlediğimiz dükkân sahiplerinin hemen hemen hepsi Ezra Çarşısı’nın hikayesini biliyor, merak eden ve soranlara anlatmaya hazır gibi kollarını sıvıyor. Biz de Nisêbînli bir Yahudi olan Kerem Münir Qawas’tan Ezra Çarşısı’nın hikayesini dinledik.

Kerem Münir Qawas, 56 yaşında. 50 yıl önce Qamişlo’ya göç etmiş, üç yaşından bu yana babasıyla çarşıda. Şu an ise babasının dükkanını işletiyor.

EZRA’NIN TABELASI HALA VAR

Kerem Münir Qawas’ın anlatımlarıyla Ezra Çarşısı’nın hikayesi şöyle: “Ezra Çarşısı ya da sokağındaki kerpiçle yapılan dükkanlar Ezra adlı birine ait. Aslen Musullu. 1920’li yıllarda Nisêbîn'e göç etmiş Yahudi asıllı biridir. Ezra bir süre Qamişlo’da seyyar satıcılık yapıyor. Ardından 1923-1924 yıllarında Ezra Çarşısı’nı kuruyor. Arap, Ermeni, Süryani ve Kürtler uyum içerisinde komşuluk yapmış. O dönemler Ezra’nın dükkânı Ezra adıyla çarşıda yer edinmiş. Dükkân kaç el değiştirmiş olsa bile tabelanın adı değişmedi. Ezra tabelası hala da Ezra’nın dükkânı üzerinde asılı duruyor. Ezra, çarşıyı kurduğunda dükkân sayısı bu kadar çok değil. Üç dükkân sahibi doğal ilaç yapıyordu, yaklaşık 15 dükkandaysa baharatlar satılıyordu. Ezra’nın kendisi kına, yağ, bal ve baharat satıyordu. Diğer dükkanlar da Ezra'nınki gibiydi.

KOMŞULUK İLİŞKİLERİ GÜÇLÜ

Buradan da daha sonra göç ettiler ve kimse nereye gittiklerini dahi bilmiyor. Çarşıda bulunan dükkânların mülk sahibi Yahudilerdir. Benim dükkânım da bir Yahudi’ye aittir. Bir komisyon var ve her sene gelip kira kontratını yeniledikten sonra paralarını bankaya yatırıyor.

Ezra Çarşısı’nda geçmişten beri Arap, Ermeni, Süryani ve Kürtler çalışıyor. 50 yılı aşkın bir süredir komşularımla, müşterilerimle ilişkilerim çok iyi. Burada büyüdüğümü söyleyebilirim. Bölgedeki savaştan kaynaklı eskisi gibi kolay kolay ürünlere ulaşamıyoruz. Çarşımızın çeşitliliğini savaş olumsuz etkiledi fakat kuruluşunun ilk günlerinden bu yana işlekliğini hala koruyor Ezra Çarşısı.

Halk hem doğal ilaçlarımıza hem de baharatlarımızın tazeliğine güveniyor. Sıcak bir yuva gibi Ezra Çarşısı. Son dönemlerde baharat ve ot çeşitlerinin yanı sıra hırdavat dükkanları da açıldı Ezra’da.