Cumartesi günü 400’ü aşkın kişinin katılımıyla gerçekleşen konferans, ‘Ortak Tutum Belgesi’nin onaylanmasıyla son buldu. 

Oybirliğiyle onaylanan belge, hem Suriye hem de Kürt ulusal alanlarına yönelik çok kararlaştırılmış madde içeriyor. 

Suriye ulusal alanında ilk madde şöyle: “Suriye Araplar, Kürtler, Süryaniler, Asuriler, Çerkesler ve Türkmenler ile Aleviler, Dürziler, Êzidîler ve Hıristiyanların de dahil olmak üzere, tüm Suriye bileşenlerinin haklarını anayasada ve anayasal üstü ilkelerle garantiye alan çok uluslu, çok kültürlü, çok dinli ve farklı inançları içinde barındıran bir devlettir” 

Kürt ulusal alanına ilişkin ilk madde ise şöyle: “Kürt bölgelerinin federal bir Suriye çatısı altında bütünleşik bir siyasi ve idari birim olarak birleştirilmesi.”

Kürtlerin “siyasi, kültürel ve idari haklarını özgür ve eşit bir şekilde kullanma hakkı da dahil olmak üzere, uluslararası antlaşma ve sözleşmeler uyarınca ulusal haklarının anayasal güvenceye alınması” talep ediliyor. 

Onaylanan belge şöyle:

SURİYE ULUSAL ALANI:

1. Suriye Araplar, Kürtler, Süryaniler, Asuriler, Çerkesler ve Türkmenler ile Aleviler, Dürziler, Êzidîler ve Hıristiyanların de dahil olmak üzere, tüm Suriye bileşenlerinin haklarını anayasada ve anayasal üstü ilkelerle garantiye alan çok uluslu, çok kültürlü, çok dinli ve farklı inançları içinde barındıran bir devlettir.

2. Devlet, uluslararası sözleşmelere ve anlaşmalara, insan haklarına ve eşit yurttaşlık ilkesine uymalıdır.

3. Suriye yönetim sistemi, siyasal çoğulculuğu, iktidarın barışçıl yollarla devredilmesini ve güçler ayrılığını benimseyen iki meclisli bir parlamenter sistem olmalıdır. Ayrıca, ademi merkeziyetçi bir sistem çerçevesinde bölgesel konseylere dayanmalıdır.

4. Merkez ve bölgeler arasında adil bir güç ve zenginlik dağılımını içeren ademi merkeziyetçi bir Suriye.

5. Devletin adı, bayrağı ve milli marşı Suriye toplumunun milli ve kültürel çoğulculuğunu yansıtmalıdır.

6.  Devletin dinler ve inançlar karşısında tarafsızlığı, dini ayin ve ibadetleri uygulama hakkı ve Êzidî dininin devlette resmi bir din olarak tanınması.

7. Farklı bileşenlerin özelliklerini dikkate alan kapsamlı bir ulusal kimliğin benimsenmesi.

8. Suriye'de kadın-erkek eşitliğinin sağlanması ve tüm kurumlarda kadın-erkek temsilinin sağlanması.

9. Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Af Örgütü tarafından yapılan anlaşmalarda beyan edilen çocuk haklarını korumak, çocukların yaşadıkları bölgeler ve o bölgelerin olanaklarının özelliklerine uygun olarak, çocukların doğasına ve yaşına uygun özel gereksinimlerini de dikkate alarak bakım ve destek sağlamak.

10.  Nüfus yoğunluğunu ve coğrafi alanı dikkate almak için mevcut idari bölümleri gözden geçirin.

11. Ülke içinde ve dışında yağmalanmış, çalınmış Suriye’ye ait tarihi eser ve anıtların geri getirilmesi.

12. Kürt bölgelerinde ve Suriye'nin tüm bölgelerinde demografik değişimin önüne geçilmeli ve durdurulmalı. Serêkaniyê, Girê Spî ve Efrîn halkı da dahil olmak üzere zorla yerinden edilmiş kişilerin güvenli bir şekilde yurtlarına dönmelerini sağlanmalı.

13. Demokratik ilkeleri formüle etmek ve tüm Suriye fraksiyonlarını ve bileşenlerini temsil eden ve tam yürütme yetkisine sahip bir hükümet kurmak amacıyla, uluslararası hakemlik denetiminde, tüm Suriye bileşenlerinin temsilcilerinin yer aldığı bir kurucu meclis oluşturulması.

14. Anadilde ifade, eğitim hakkı ve kültürün tüm bileşenler için bir hak olarak uygulanması.

15. 8 Mart’ın Kadınlar Günü ilan edilmesi.

KÜRT ULUSAL ALANI:

1. Kürt bölgelerinin federal bir Suriye çatısı altında bütünleşik bir siyasi ve idari birim olarak birleştirilmesi.

2. Kürt halkının Suriye'deki ulusal varlığını yerli bir halk olarak tanımak. Siyasi, kültürel ve idari haklarını özgür ve eşit bir şekilde kullanma hakkı da dahil olmak üzere, uluslararası antlaşma ve sözleşmeler uyarınca ulusal haklarını anayasal olarak güvenceye almak.

3. Suriye devriminin şehitleri, Demokratik Suriye Güçleri (QSD), güvenlik güçleri, zindanlarda yaşamını yitiren tutuklular ile DAIŞ katliamlarına karşı direnişte şehit olanların fedakarlıklarını takdir ederek, ailelerine destek olmak ve yasal düzenlemeler uyarınca haklarını garanti altına almak.

4. Gençliğin toplumda etkin bir güç olarak görülmesi, tüm devlet kurumlarına adil katılımı ve temsili sağlanmalı.

5. Kürtçenin ülkede Arapça ile birlikte resmi dil olarak anayasada tanınması, Kürtçe eğitim ve öğrenimin sağlanması.

6. Kürt dili, tarihi mirası ve kültürü ile ilgili merkezler ve bölümler kurmak, Kürtçe yayın yapan radyo ve televizyon kanalları gibi medya merkezleri açmak, kitap, dergi ve yayınlar çıkarmak, çalışma ve araştırma merkezleri açmak.

7. Kürtlerin devletin yasama, yargı, yürütme ve güvenlik kurumlarına katılımını sağlamak.

8. 21 Mart’ın Newroz olarak ülkede resmi tatil kabul edilmesi ve 12 Mart'ın ise Kamişlo Serhildanı Anma Günü olarak kabul edilmesi.

9. Kürtlere karşı uygulanan Arap Kuşağı Projesi ve Kürt bölgelerindeki Araplaştırma operasyonları gibi tüm istisnai politikalar, önlemler ve yasalar iptal edilmeli, bu ayrımcı politikalardan zarar görenlere tazminat ödenmeli. Bu politikalar uygulanmadan önceki duruma dönülmeli, Suriye’nin egemenliğini ve Kürtlerin varlığını etkileyen gizli ve kamuya açık anlaşmalar iptal edilmelidir.

10. 1962 yılındaki istisnai nüfus sayımı sonucu vatandaşlıktan çıkarılan ve isimleri kayıt altına alınmayan Kürt vatandaşlara, Suriye vatandaşlıklarının iade edilmesi.

11. Kürt bölgelerinin altyapısının geliştirilmesi ve geçmiş dönemlerde kasıtlı olarak dışlanması ve ihmal edilmesi nedeniyle, zenginliklerinden elde edilen gelirlerin bir yüzdesinin kalkınma ve yeniden inşa çalışmalarına ayrılması.