Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD) Urfa Şubesi Hapishane Komisyonu, Urfa 1 ve 2 Nolu T Tipi ile Siverek T Tipi Kapalı Cezaevi’nde yaşanan hak ihlallerine ilişkin hazırladığı raporu açıkladı.

ÖHD Urfa Hapishane Komisyonu Koordinatörü Serdar Tüm, COVID-19 salgını sürecinin cezaevlerinde hak ihlallerinin de artmasına yol açtığını söyledi.

Amaçlarının devam eden hak ihlallerine ilişkin gerekli tespitlerin yapılması olduğunu belirten Serdar Tüm, “Pandemi süreci ile birlikte kronik bir hal alan ihlallerin başında iletişim, su sıkıntısı ve hijyen sorunu, sıcak hava etkisi ve pandemi sürecinden kaynaklı mahpusların yaşadığı sağlık hakkı ihlali, yine idarenin olumsuz tutumları ve sosyal/kültürel hakların ihlali gibi uygulamalar yer almaktadır” diye konuştu.

ÖNERİLER

Tüm, raporda yer verilen tespitleri şöyle sıraladı: 

“* Mahpuslara ulusal ve uluslararası mevzuatın gereği sağlık hakkı korunmalı ve gerekli özen gösterilmelidir.

* Ağır hasta olan mahpusların hastaneye sevki yapılmak suretiyle gerekli önlemler alınmalıdır.

* En temel ihtiyaçlardan olan su ihtiyacının uzun süredir çözümlenememesi sağlık hakkının ihlali boyutuna vardırılmıştır. Acilen hijyen malzemelerine erişim sağlanmalı, öncelikli olarak su sorununun çözülmesi gerekmektedir.

* Covid-19 aşısına ilişkin kamu kurumları ile görüşmeler yapılıp kaç kişinin aşı olduğu, kimlerin ve sağlık durumlarının nasıl olduğu tespit edilerek gerekli önlemlerin alınması sağlanmalıdır.

* İletişim ve yazılı başvuruları konusunda yaşadıkları sorunların çözümü sağlanmalı.

* Pandemi süreci bahane edilerek kısıtlanan havalandırmaya çıkma, sosyal ve kültürel etkinlik hakları için gerekli olanaklar sağlanmalıdır.

* Taraf olduğumuz uluslararası sözleşmeler, anayasa ve Ceza İnfaz Kanunu’ndan kaynaklanan hakları korunmalı mevcut hak ihlalleri sonlandırılmalıdır.”  

Bağımsız denetim mekanizmalarının oluşturulması için yetkililerin gerekli çalışmaları yapması çağrısında bulunan Tüm, kapalı ceza infaz kurumlarında yaşanan hak ihlallerine karşı Türk Adalet Bakanlığı'nı ve Meclis İnsan Hakları İnceleme Komisyonu'nu göreve çağırdı. 

Raporda yer alan tespitlerin bazıları şunlar: 

SİVEREK T TİPİ KAPALI CEZAEVİ 

“* Görüşme yapılan mahpuslardan açlık grevinde olan mahpuslar açlık grevine girdiklerinden kaynaklı cezaevi idaresince disiplin cezası şeklinde hukuka aykırı cezaların verildiğini aktarmışlardır. Açlık grevi eylemine giren mahpuslara tuz, şeker ve limon verildiğini fakat karbonat talep etmelerine rağmen verilmediğini, düzenli kontrollerinin yapılmadığını aktarmışlardır.

* Mahpuslar ile yapılan görüşmede en çok yaşadıkları sorunun iletişim sorunu olduğunu, dilekçe, mektuplaşma, telefon vs. iletişim araçlarında idare tarafından çeşitli engellemeler ile karşılaştıklarını bu sorunların pandemi süreci ile daha çok arttığını belirtmişlerdir.

* Cezaevi yönetimince keyfi disiplin ve hücre cezaları verildiğini en somut örneği mektubunda ‘Ulus Devlet’ kavramını kullandığı için arkadaşımıza 11 gün hücre cezası verildi' şeklinde aktarımlarda bulunmuşlardır. Yine disiplin ve hücre cezalarının asıl amaçlarının sevk ve denetimli serbestlik haklarını gasp etmek olduğunu belirtmişlerdir. 

URFA 1 NO’LU T TİPİ KAPALI CEZAEVİ

* Görüşme yapılan mahpuslar; mahpus bazı gazete ve dergilerin (Yeni Yaşam, Evrensel gibi gazetelerin) verilmediğini, iletişim haklarının ihlal edildiğini, cezaevi dışından gönderilen kitapların ve mektupların çok geç ulaştığını, yine kendilerine gönderilen kargoların çok bekletilerek geç verildiğini aktarmışlardır.

* Son zamanlarda en çok yaşadıkları sorunların koğuş değişiklikleri ile ilgili olduğunu bununla ilgili idarenin hukuka aykırı hareket ettiğini belirtmişlerdir.

* Görüşme yapılan mahpuslardan açlık grevinde olan mahpuslar barışçıl protesto haklarını kullandıkları için cezaevi idaresince disiplin cezası şeklinde hukuka aykırı cezaların verildiğini, sağlık kontrollerinin düzenli yapılmadığını, ihtiyaçlarının karşılanmadığını aktarmışlardır. 

URFA 2 NO’LU T TİPİ KAPALI CEZAEVİ 

* Yine görüşme yapılan mahpuslardan açlık grevinde olan mahpuslar barışçıl protesto haklarını kullandıkları için cezaevi idaresince disiplin cezası şeklinde hukuka aykırı cezaların verildiğini, sağlık kontrollerinin düzenli yapılmadığını, taleplerinin ve ihtiyaçlarının karşılanmadığını aktarmışlardır.

* Görüşme yapılan kadın mahpusların özgün yaşadıkları sorunlar ise; genel olarak kadınların sık yaşadığı sorun, kişisel eşyalara ulaşma noktasında özel günlerinde kullanmak için ped, şampuan vs. ile ilgili sıklıkla sorun yaşadıklarını, cezaevi idaresince ihtiyaçlarının karşılanmadığını aktarmışlardır.

* Suriye vatandaşı olan mahpusların genel sorunlar dışında Türkiye’nin dil ve hukukunu bilmemekten kaynaklı daha fazla hak ihlaline maruz kaldığı gözlemlenmiş olup özgün sorunlarının olduğu aktarılmıştır.”