Suriye’nin kimyasal silah kullandığı iddiasıyla Batılı devletlerin savaş tamtamları çaldığı bir sırada, Amerikan Merkezi Haberalma Teşkilatı’nın (CIA) 1980’li yıllarda İran'a yönelik kimyasal saldırıda Saddam Hüseyin rejimine destek verdiğini gösteren belgeler ortaya çıktı.

Bugüne kadar gizli tutulan bazı raporlar Foreign Policy dergisi tarafından yayınlandı. Gizli belgelere göre; Amerikan istihbaratı 1984’ten itibaren o dönemdeki ittifakı olan Irak’ın, 1980’den 1988’e kadar süren İran’a karşı savaşta kimyasal silah stokuna sahip olduğunu biliyordu.

Sarin ve hardal gazından oluşan bu kimyasal maddelerin kullanımı Cenevre Protokolü ile yasaklanmıştı. Irak bunu görmezden gelse de, ABD sözleşmeyi 1975’te imzaladı.

Dergiye konuşan Amerikan istihbaratı Ortadoğu uzmanı emekli albay Rick Francona, “Iraklılar bize sinir gazlarını kullanma niyetinde olduklarını hiçbir zaman söylemediler. Buna ihtiyaçları yoktu. Biz bunu biliyorduk” dedi.

SALDIRI İÇİN İSTİHBARATI ABD VERDİ

Saddam rejiminin elinde kimyasal silahların olduğunu bilen Amerikalılar, buna rağmen hava saldırıları için İran birliklerinin hareketlerine ilişkin bilgiler verdi. Foreign Policy, “Irak’ın bu silahlara sahip olduğu bilinmesine ve kullanılacağı yönündeki tüm ihtimallerin açık olmasına rağmen” bu yardımın yapıldığının altını çiziyor.

1987’de Amerikan istihbaratı İranlıların Basra yakınında Iraklıların savunmasında bir “açık” bulduğunu ve saldırıya hazırlandığını öğrendiğinde durum değişiyor.  Amerikalılar, bu şehrin İran’ın eline geçmesi halinde savaşı kazanacağı değerlendirmesinde bulunuyor.

Rick Francona’ya göre sözkonusu istihbarat raporu dönemin ABD Başkanı Ronald Reagan’a verildi. Raporu okuyan Reagan kısaca şu notu düştü: “İran’ın bir zaferi kabul edilemez.”

Bu not dönemin ABD Savunma Bakanı’na iletildi ve talimatlar uygulamaya konuldu. 1988’den itibaren, Amerikan istihbaratının İranlıların hareketlerine ilişkin Irak ile bilgi paylaşmasına onay verildi.

BİR ÇEYREK YÜZYILIN EN BÜYÜK KİMYASAL SALDIRISI

1988’de Irak ordusu tarafından İranlılara karşı dört kimyasal saldırı düzenlendi. Bu saldırılarda binlerce kişi hayatını kaybetti. 1988’de havadan bırakılarak yapılan son dört kimyasal saldırı, Iraklılar tarafından o zamana kadar kullanılan en büyük miktardaki sarin gazıydı. Foreign Policy, “Bir çeyrek yüzyıl boyunca, hiçbir kimyasal saldırı Saddam Hüseyin’in yasadışı saldırılarının boyutlarına ulaşmadı” dedi.

Bu bilgiler Suriye’de Başar El Esad rejiminin sarin gazı kullandığı suçlamasının yapıldığı ve buna karşı askeri müdahale seslerinin yükseldiği bir dönemde ortaya çıktı. 20 yıl önce İranlılara karşı kimyasal silah saldırısına katılan ABD, bugün Suriye’ye müdahaleye hazırlanıyor.

HALEPÇE KATLİAMI

Batılı hükümetler ve şirketlerin Saddam rejimine kimyasal silahların üretimi ve kullanımı sırasında destek verdiği daha önce de çok sayıda belge ve tanıklıkla ortaya çıkmıştı. Bunların başında Avrupa Birliği ülkeleri geliyor.

Mart 1988’de Halepçe’de Kürtlerin üzerine kimyasal gazlar yağdırıldığında, başta ABD ve Fransa olmak üzere uluslararası toplum sessiz kalmıştı.  Fransa sadece “endişeli” olduğunu söylemekle yetinmişti. Oysa Fransa kimyasal ve bakteriyolojik silahların kullanımını yasaklayan 1925 Cenevre Anlaşması’nın temsilcisiydi. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Alt Komisyonu, Ağustos 1988’de 8 oya karşı 11 oy ile Irak’ı kınamama kararı alarak insanlık adına ağır bir utanca imza atmıştı. Ne Doğu ne de Batı ülkeleri, İran’a karşı savaştaki müttefikleri olan Irak’a tepki göstermeye teşebbüs etmedi. İran ile savaşın yaşandığı yıllarda Kürtlere karşı yürütülen Enfal soykırım kampanyasında 5 binden fazlası Halepçe’de kimyasal saldırıda olmak üzere, 200 bini aşkın Kürt katledildi.