Peru’nun başkenti Lima’da düzenlenen son İklim Zirvesi’nde Kyoto Protokolü’ne alternatif bir antlaşma için umutlar yine 2015 yılına bırakıldı. Küresel ısınmaya yol açan atmosfer kirliliğinde önemli payı bulunan karbondioksit (CO2) salınımlarının düşürülmesi konusu dünyanın büyük ekonomilerinin en önemli handikapı olarak duruyor.

Son 30 yılda giderek büyüyen ve bugün ABD’den sonra dünyanın ikinci büyük ekonomisi haline gelen Çin’in CO2 salınımları birçok ülkeyi ve çevreci kuruluşları endişelendiriyor.

Halen tüm dünyada atmosfere salınan karbondioksit (CO2) gazlarının yüzde 30 kadarına Çin’in neden olduğu tahmin ediliyor. Çin, uzun yıllardır gelişmiş ülkelerin CO2 salınımını düşürmeye yönelik taleplerine olumsuz yanıt veriyordu. Bundaki en önemli gerekçe ise, gelişmiş ülkelerin 200 yılı aşkın bir süre atmosferi kirleten kömür, gaz ve petrol gibi fosil enerji kaynaklarını sınırsız kullanmış ve ekonomilerini güçlendirmiş olmaları.

Çin yönetimi, son 30 yılda düzenli olarak büyüyen ekonomisinin fosil enerjilerden vazgeçilmesi halinde mevcut büyüme hızını kaybedeceğini savunuyor. Çin, dünyanın diğer ülkelerinin bugüne kadar yol açtığı CO2 salınımlarından dolayı sorumlu olduğuna vurgu yapıyor.

Ancak dünya ülkeleri ile uluslararası çevre kuruluşlarının baskısına dayanamayan Çin yönetimi, CO2 salınımlarına ilişkin az da olsa bazı tavizler vermeyi vaat ediyor. Peru’nun başkenti Lima’da dün sona eren İklim Zirvesi öncesinde Çin Devlet Başkanı Xi Jinping tarafından yapılan açıklamada, 2030 yılından itibaren CO2 salınımlarının düşürüleceği vaat edildi. Çin’in vaatleri arasında yenilenebilir enerji kaynaklarının toplamdaki payının yüzde 20’ye çıkarılması da bulunuyor.

Çin’e yönelik baskıların arka planında, ABD ve Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin CO2 salınımlarını düşürmeye başladığı bir dönemde Çin’in arttırması.

Çin’in kişi başına 5,2 ton CO2 salınımına yol açan enerji kaynaklarının başında ise kömür geliyor. Ülkede üretilen elektriğin yüzde 78’lik bir kısmı ağırlıklı olarak kömürle çalışan santrallerden sağlanıyor. Bu oran içinde petrol ve gaz kullanılarak yapılan üretim de bulunurken, su enerjisi (barajlar) ile elektrik kazanma oranı yüzde 17 civarında.

Kömürden elektrik üretimi Almanya’da yüzde 44 civarında iken, Çin’in elektrik ihtiyacının 2035 yılına kadar yüzde 70 oranında artacak olması da endişe verici bir diğer nokta olarak duruyor.

Çin’in vaat ettiği biçimiyle kömür tüketimini düşürmesine ilişkin endişeler bulunuyor. Çin’de kömür tüketimi ilk kez bu yılın ilk üç çeyreğinde yüzde 1 ile 2 arasında gerilerken, ekonomik büyüme yüzde 7 civarında idi. Bu da, Çin’deki kömür tüketiminin ilk kez düşmesi anlamına geliyor. Ancak büyüyen nüfus ve ekonomisi ile giderek artan elektrik ihtiyacını karşılaması zorlaşacak olan Çin’in kömür tüketimini vaad edilen şekliyle azaltması zor gibi görünüyor.

Greenpeace Doğu Asya uzmanlarından Li Shuo ise, Çin’deki kömür tüketimindeki yüzde 1-2’lik düşüşün ‘iyimser’ olunması için önemli bir gerekçe olduğunu savunuyor. Li’ye göre, Çin’in yakında açıklayacağı 2016-2020 5 yıllık kalkınma planında kömür tüketimine ilişkin bir üst sınır konulacak. Li, Çin’in CO2 salınımlarının 2030 yılından önce dahi düşüşe geçebileceği görüşünde.

Çin’de çevre dostu enerji üretiminde yaşanan en önemli sıkıntılardan biri ise, rüzgar ve güneş enerjisi santrallerinden elde edilen elektriğin diğer bölgelere yeterli bir biçimde aktarılamaması. Çin, bu enerjilere yapılan yatırımda önde gelen ülkelerden olmasına rağmen, gerekli olan iletim hatlarını kurmadığı için, ülkenin orta bölgelerinde elde edilen elektirik diğer bölgelere aktarılamıyor.

Çin’in kömüre alternatif olarak devreye koyduğu bir diğer enerji türü ise nükleer. Her ne kadar CO2 salınımında kömürden daha ‘çevreci’ olarak görülse de, nükleer santrallerin gerekli güvenlik şartlarına sahip olup olmadığı şüpheli. Nükleere milyarlarca dolar yatırım yapan Çin’in 2020 yılına kadar 150 Megawatt ek enerji elde etme hedefi bulunuyor.