BDP, "demokratik yerinden yönetim", "bölgesel yönetim" ve "bölge meclisi" gibi idari düzenlemelerden oluşan önerilerini TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu'na sundu.

Barış ve Demokrasi Partisi (BDP), Anayasa Uzlaşma Komisyonu'na Anayasa'nın idari bölümüne ilişkin önerilerini sundu. Türkiye'nin merkezi yönetim açısından ekonomik şartlar, sosyal ve kültürel özellikler ile coğrafya durumuna ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre bölgelere ayrılması önerisinde bulunan BDP, merkezi yönetimin görev ve yetkilerinin sınırlandırılarak bölgesel meclislere devredilmesini istedi. 

DEMOKRATİK YERİNDEN YÖNETİM

BDP, "İdarenin kuruluş ve görevleri, merkezden yönetim ve yerinden yönetim esaslarına dayanır" ifadesindeki "merkezden yönetim" yerine "demokratik yerinden yönetim" ifadesini önerdi. Ayrıca, idarenin tüm organlarının oluşumunda cinsiyet eşitliğinin esas alınması ilkesinin anayasaya eklenmesini istedi.

BDP, kamu idaresinin düzenlenme yetkisi ile ilgili olarak ise yeni Anayasa için "Kamu idareleri ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarına giren kanunların uygulanmasını sağlamak amacıyla ve bunlara aykırı olmamak kaydıyla düzenleyici işlemler yapabilirler. Bu düzenleyici işlemlerden hangilerinin Resmi Gazetede yayınlanacağı kanunla düzenlenir" önerisinde bulundu.

BÖLGESEL YÖNETİM

BDP, Anayasa'daki mevcut "Türkiye, merkezî idare kuruluşu bakımından, coğrafya durumuna, ekonomik şartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre, illere; iller de diğer kademeli bölümlere ayırılır" düzenlemesinin, "Türkiye, merkezi idare kuruluşu bakımından; ekonomik şartlarına, sosyal ve kültürel özelliklerine, coğrafya durumuna ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre bölgelere, bölgeler illere, iller de diğer kademeli birimlere ayrılır" şeklinde değiştirilmesini önerdi.

"Bölgelerin ve illerin idaresi yetki genişliği esasına dayanır" diyen BDP, merkezi kamu idaresi tarafından yürütülecek görev ve hizmetleri şöyle sıraladı:
"Adalet, ulusal savunma, ulusal güvenlik ve dış ilişkilere dair görev ve hizmetler.
Maliye, hazine, dış ticaret, gümrük hizmetleri ile piyasalara ilişkin düzenleme görev ve hizmetleri.
Mali kaynakların kullanımı konusunda bölge kamu idarelerine mali özerklik esasları uygulanır.
Ulusal düzeyde ekonomik, sosyal ve fizikî plânları hazırlamaya, bölgeler arasındaki gelişmişlik farklılıklarını gidermeye yönelik program ve projelerin uygulanmasını sağlamaya ilişkin görev ve hizmetler.
Kanunlarla münhasıran merkezî idare tarafından yerine getirilmesi öngörülen ulusal nitelikli diğer görev ve hizmetler."

BDP, yerel kamu idarelerinin ise anayasada, "Yerel kamu idareleri; bölge, il ve diğer kademeli birimler halkının ortak yerel ihtiyaçlarını karşılamak üzere oluşturulan ve genel karar organları halk tarafından seçilen kamu tüzel kişileridir" şeklinde tanımlanmasını istedi.

BÜYÜK YERLEŞİM YERLERİ İÇİN ÖZEL YÖNETİM BİÇİMİ

Yerel kamu idaresi seçimlerinin 4 yılda bir yapılması, yerel kamu idarelerin seçilmiş organlarının organlık sıfatını kazanma ve kaybetmeleri konusundaki denetimin ancak yargı yolu ile olması ve yerel kamu idareleriyle ilgili kanunların TBMM'de üye tam sayısının salt çoğunluğuyla çıkartılmasının da anayasal güvence altına alınması isteyen BDP, ayrıca şu öneride bulundu:

"Yerel kamu idarelerin kuruluşuna, görev ve yetkilerine, karar organlarının seçimlerine, kendi aralarında birlik kurmalarına ve kendi aralarındaki görev, yetki ve gelir bölüşümüne, merkezi kamu idaresi ile aralarındaki ilişkilere, uluslararası kuruluşlarla ilişkilerine ve uluslararası yerel yönetim kuruluşlarına üyeliklerine dair usul ve esaslar demokratik yerinden yönetim ilkesine uygun olarak kanunla düzenlenir. Kanun, büyük yerleşim merkezleri için özel yönetim biçimleri öngörebilir."

BÖLGE MECLİSİ

BDP ayrıca, Anayasa Uzlaşma Komisyonu'na "bölge meclisi ve bölge başkanlığından" oluşan bölgesel kamu idaresi önerisinde bulundu. "Bölgesel özerk kamu yönetimlerinin sınırları, tarihi, kültürel, sosyolojik, coğrafi ve ekonomik özellikler dikkate alınarak kanunla düzenlenir" diyen BDP, Bölge Meclisi'ni ise şöyle tanımladı:
"Bölge Meclisi, o bölge sınırları içerisindeki illerin toplam milletvekili sayısının 3 katı kadar üyeden oluşur.
Bölge Meclisi üyeleri; üyelikle bağdaşmayan işler, yasama sorumsuzluğu, yasama dokunulmazlığı, milletvekilliğin düşmesi ile ödenek ve yolluklara dair hususlarda TBMM üyelerine ilişkin öngörülen hükümlere tabidirler.
Bölge Meclisi, anayasa ve kanunlar tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne ve başka bir kamu idaresine bırakılmayan yetkiler ile ortak yetkiler dışında kalan bütün yetkileri münhasıran kullanır. Bölge Meclisi, kanuni düzenleme yapma ve karar alma yetkisine sahiptir. Mali özerklik çerçevesinde merkezi bütçeden aktarılan kaynaklar ile yerel mali kaynakların bütçesini yapma yetkisine sahiptir.”

BDP bölge meclisi tarafından çıkarılan kanunların ve alınan kararların Anayasaya aykırılığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesi'ne iptal davası açabilme yetkisinin Cumhurbaşkanı ile Bölge Meclisi'nde grubu bulunan siyasi partilere ait olduğunun anayasada belirtilmesini de istedi.