Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi (SAMER), seçmen eğilimini ölçmek amacıyla Türkiye genelinde 21-28 Haziran tarihleri arasında anket yaptı. Geçtiğimiz hafta anketin sonuçlarını açıklayan SAMER, İstanbul, İzmir, Ankara, Adana, Ağrı, Batman, Bitlis, Amed, Antep, Kars, Mardin, Mersin, Urfa, Van, Antalya, Konya, Bursa, Muğla, Samsun ve Artvin'de yapılan anket kapsamında bin 8 kişi ile online ve telefon üzerinden görüşme yaptı.

Ankette katılımcılara yöneltilen sorular üç bölümden oluştu. Birinci bölümde araştırma grubunun sosyo-ekonomik durumlarını tespit edecek demografik sorular; ikinci bölümde Türkiye’nin öncelikli temel sorunlarına ve gündeme dair algıyı ölçmeye yarayacak sorular; üçüncü bölümde ise ittifaklara dair eğilim ile olası genel seçimler ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerine dair oy verme tercihlerini ölçmeye yönelik sorular yöneltildi. Ankete katılanların yüzde 54,6’sı kadın, yüzde 45,4’ü ise erkeklerden oluştu.

Anketin neticesinde Cumhur İttifakı’nın erimekte, muhalefetin ise yükselişte olduğu görülüyor. “Bu Pazar bir genel seçim olsa hangi partiye oy verirsiniz?” sorusuna ise katılımcıların yüzde 29,3’ü “AKP”, yüzde 27’si “CHP”, yüzde 12,6’sı “İYİ Parti”, yüzde 11,6’sı “HDP”, yüzde 6,5’i “MHP”, yüzde 2,9’u “Deva Partisi”, yüzde 1,2’si “Gelecek Partisi” ve yüzde 0,2’si “Saadet Partisi” yanıtı verdi.

SAMER’in koordinatörü Yüksel Genç, yaptıkları anketi ANF’ye değerlendirdi.

Kamuoyunun genel olarak hem iktidarın hem de muhalefet partilerinin politikalarından memnun olmadıklarını belirten Yüksel Genç, buna rağmen iktidarın oylarının düşüşte, muhalefetin ise yükselişte olduğunu kaydetti. Söz konusu bu kitlenin mevcut düzenin değişmesi taraftarı olduklarını söyleyen Genç, seçmenin muhalefete çok çarpıcı rol üstlenmesi gerektiğine dair mesaj vermek istediğini ifade etti.

SEÇMEN İKTİDARDAN UMUDUNU KESMİŞ

“Muhalefetin şimdiye kadar ki sorunlara ilişkin bir çözüm olabildiği ile ilgili bir memnuniyettin olduğunu gözlemlemedik” diyen Yüksel Genç şöyle konuştu: “Daha çok, muhalefetin bundan sonra çok sağlıklı politikalar üretmesi isteği var. Örneğin, yaptığımız ankette Halkların Demokratik Partisi (HDP) baraj sorunu yaşamayarak yüzde 11,6 alacağı ortaya çıkarken, aynı zamanda HDP’nin politikalarından memnuniyet yüzde 19,9’u gösteriyor. Seçmen, bu mevcut krizli süreçten çıkışı ve yeni bir düzeni talep ediyor. Çünkü seçmenin Cumhurbaşkanlığı sistemini ve iktidarın politikalarını doğru bulup bulmadıklarına dair sorumuza yüzde 60’a yakın bir kitle doğru bulmadıklarını söylediler. Bu yüzde 60’lık kitle iktidardan umudunu kesmiş bulunuyor.”

MUHALEFETİN ÖDEVLER ÇIKARMASI LAZIM

Yolsuzluk, işsizlik ve toplumda artan endişe kat sayısının seçmenin tercihlerini belirlediğine işaret eden Yüksel Genç, “Yolsuzluk ve kamu kaynaklarının iktidar lehine kullanılıyor olması, seçmenin mevcut iktidarı hukuk dışı ve yaşanan sorunların temeline yerleştirdiğini gösteriyor. Aslında iktidara karşı tepki ve beklenti oyları muhalefete yöneliyor. Muhalefetin de bunu böyle okuması gerekiyor. ‘Muhalefet çok iyi politikalar üretiyor, sorunlara çözüm olabiliyor ve o yüzden seçmen teveccüh gösteriyor’ demek yerine, mevcut iktidarın yürüttüğü politikaların kendisi seçmeni muhalefet cenahında konsolide ediyor. O yüzde bu konsolide olma biçimini de muhalefetin bir garanti gibi okumaması, bazı ödevler ve mesajlar çıkarması lazım” diye konuştu.

BİLİNÇLİ SEÇMEN MİLLİYETÇİ BLOKAJDAN RAHATSIZ

Cumhur ve Millet İttifak’larının dışında da alternatif bir ittifakın seçmen nezdinde giderek ağırlık kazanamaya başladığını vurgulayan Yüksel Genç, şu değerlendirmelerde bulundu: “Yüze 16’lık bir seçmen kitlesi ki bunun ezici çoğunluğu CHP ve Deva Partisi’ne oy veren bir kitledir, HDP, CHP ve Deva’nın yeni ittifak kurması gerektiğini istiyor. Çünkü bilinçli seçmenler, HDP’nin ve Kürtlerin muhalefetin dizaynı konusunda oldukça kilit rolde olduğunu kabullenmişler. O yüzden seçmen bu kilit rolün de etkin olabileceği başka korelasyonlara bakıyor. Seçmen artık bu alternatifleri de muhalefetin önüne seriyor. Bu seçmen kitlesi aynı zamanda HDP’yi açıktan dışlayan İYİ Parti’yi ve kaçak dövüşen CHP’nin oluşturduğu Millet İttifak’ına alternatif, HDP’nin de içerisinde bulunduğu yeni bir ittifak arayışındadır. CHP, Deva ve HDP’nin de içerisinde bulunduğu, milliyetçi saiklerle bloke edilmemiş bir ittifak ihtiyacının açığa çıkardığı seçmen grubu da var.”

AKP YÜZDE 29, MHP BARAJ ALTI

Cumhur ve Millet İttifak’larının tek başlarına iktidara gelebileceklerinin bu ankette mümkün olamayacağını, onun için de her iki ittifakının da HDP’ye ve onun seçmenine ihtiyaçlarının olduğunu aktaran Genç, şunları paylaştı: “AKP ve MHP oylarının düşüşü ile ilgili tespitler bugüne ait değil aslında. Son iki yıldır dalgalı bir biçimde yükselip düşse de, özellikle son bir yıl içerisinde ekonomik krizin ve yoksullaşmanın çok fazla derinleştiği, toplumun bir çıkış yolu aramaya başladığı zamandan bu yana oylar ciddi anlamda kategorik düştü. Öte yandan son iki ay içerisinde Sedat Peker’in ifşaatları ile birlikte AKP ve MHP’nin oluşturduğu mevcut iktidarın adil ve güvenli olduğu toplumsal eşiği kırmış oldu. Ayrıca daha 24 Haziran 2018 genel seçimlerinden, son yaptığımız ankete paralel yürüttüğümüz çalışmalarda, AKP’nin oylarının düşüşte olduğunu açıkça görüyoruz. Şimdi ise AKP kararsızların dağılımı yapılmadan yüzde 29, MHP’nin ise yüzde 6’larda olduğunu görüyoruz.”

KÜRDİSTAN’DA AKP YÜZDE 13 DÜŞÜŞTE

Kürdistan ve Türkiye toplumun sorunları analiz etme motivasyonlarının kısmen farklı olduğu bilgisini veren Yüksel Genç, “Kürdistan toplumu ekonomik kriz ve işsizlik sorunlarının yanı sıra en köklü sorunun Kürt meselesi olduğunu düşünürken, oy tercihini yaparken Kürt sorununa yaklaşımın belirleyici olduğu kanaatindedir. Ayrıca Sedat Peker’in ifşaatlarından dolayı iktidar partisi batıda yüzde 8-9 bandında oy kaybı yaşarken, yine aynı partinin Kürdistan’daki seçmenin de yüzde 13 bandında bir gerileme var” şeklinde konuştu.

HDP’Lİ SEÇMEN MEVCUT İTTİFAK ANLAYIŞINA KARŞI

Son yıllarda yaptıkları anketlerde HDP’li seçmenin çok özel bir yerde durduğunu gördüklerini söyleyen Yüksel Genç, şöyle devam etti: “HDP’nin hiç kimseyle ittifak kurmaması seçeneğinin ezici çoğunluğu yine HDP’li seçmenlerden doğru geliştiğini görüyoruz. Ama bu bir kategorik ret değil. Örneğin son çalışmamızda, HDP’ye oy verenlerin yüzde 80’i, HDP’nin hiçbir ittifakta yer almaması gerektiğini düşünüyor. Bu yüzde 80’lik kitlenin önemli bir oranı kategorik olarak ittifak olayını ret etmiyor. Tam olarak kendilerinin ve partilerinin kiminle ittifak kurarsa kursun, oy verme gerekçelerini belirleyen politik ve ideolojik formüllerini kabul edilmesini istiyorlar. Eşit özneler olarak, Türkiye’nin yeniden kurgulanması sürecinde yer alabilecek ise bu ittifaklarda yer almak istiyorlar. Üstelik bunu yaparken de oldukça kendine güvenen bir seçmen tabanı var. HDP’yi kapatırlar ya da kapatmazlar, HDP’li seçmen kendilerinin kilit olduklarının çok farkındalar.”