Belçika Temsilciler Meclisi, 15 Temmuz günü Êzidî soykırımını tanıyan ve mahkum eden bir karar tasarısını oy birliği ile kabul etti. Tüm grupların destek verdiği karar tasarısına Hristiyan demokrat parti cdH’den Georges Dallemagne öncülük etti. Kararda Êzidîlere yönelik Ağustos 2014’ten itibaren DAİŞ tarafından işlenen suçlar sıralanırken, hükümetten de bir dizi talepte bulunuldu. Bunlar arasında soykırım suçunun cezasız kalmaması için tüm hukuki imkanların kullanılması, Êzidîlerin evlerine geri dönmesine katkıda bulunulması, yıkılan köy ve kasabaların yeniden inşa edilmesi, kadın ve çocuklara özel insani yardım sağlanması yer alıyor.

ANF’ye konuşan Belçikalı parlamenter Dallemagne, neden böyle bir girişimde bulunduğunu, Belçika’nın somut olarak ne yapabileceğini ve adaletin nasıl sağlanabileceğini anlattı.

Sizi böyle bir girişimde bulunmayan iten neydi?

Birçok kez Irak’ın kuzeyi Irak Kürdistan’ı ve Suriye’nin kuzeyine gittim. İslam Devleti’nden (DAİŞ) kaçan halkla görüştüm. Özellikle Duhok ve Zaxo taraflarındaki kamplarda kalan mültecilerle görüştüm. Bana şok edici öykülerini anlattılar. Bugün bilinen öykülerdir. Birçok kez geri döndüm. Bununla birlikte yürütülen ve soykırım olduğunu gösteren çok sayıda soruşturma var. Baba Şeyh ile görüştüm. Benden Belçika parlamentosunun soykırımı tanımasını talep etti. Duhok yakınındaki bir köyde onunla karşılaştığımda bu sözü verdim.

Parlamentonun soykırımı tanıması ardından somut olarak Belçika Êzidîler için ne yapabilir?

Karar tasarısı bir tanıma ve mahkumiyetten daha fazlasıdır. Kuşkusuz tanıma önemli ama alınan karar aynı zamanda Êzidîlerin dönüşü, yeniden inşa, sağlık yardımı, özel olarak kadın ve çocuklara yardım ve suçluların kovuşturulması amacıyla adalet için bir vaattir. Özellikle de Belçikalı faillerin yargılanması için önemlidir. Êzidîler tarafından, kendi işkencecileri ve katilleri olarak tespit edilen birçok Belçikalı var. Bunlar arasında Bağdat’ta tutuklu olan Tarik Jadaoun var. Yapabileceğimiz yardım konusunda somut bir karardır. Kararın uygulanması için Dışişleri Bakanı’ndan da bir yol haritası çıkarmasını isteyeceğim.

Peki siyasi olarak bu karar hem Avrupa hem de uluslararası alanda bir etki yaratabilir mi?

Şimdiden etkisi oldu. Hollanda da benzer bir metni tartıştı. Yani Avrupa’da etkisi oldu. Belçika’nın soykırıma ilişkin aldığı kararın, parlamenter olduğum 20 yılı aşkın süreden beri en güçlü, en açık ve en sıkı karar olduğuna inanıyorum. Açık ve komple bir metindir. Hiç kuşkusuz uluslararası siyasete etkisi olacaktır.

Teknik olarak bu karar, Temsilciler Meclisi’nden sonra Senato’ya da gidecek mi?

Hayır bu son aşamadır. Bu tür kararlar artık Senato’ya gitmiyor. Teknik olarak Belçika’nın parlamento yoluyla Êzidîlere karşı soykırımı tanıdığı ve mahkum ettiği söylenebilir.

Bunula birlikte Türk devletinin Şengal ve Êzidîler üzerindeki tehdidi sürüyor. Soykırımı tanıma kararı, bu saldırılara karşı bir kalkan görevi görebilir mi?

Umarım ki, Êzidîlere saldıran ve kırılganlaştıran tüm saldırılara karşı bir kalkan işlevi görebilir. Bazen trajik olan tüm Êzidî tarihinde ilk kez bu dram ve trajedi tanınıyor ve Êzidî halkını korumaya çalışmak için somut şeyler var. En azından politik olarak bu tanıma çok önemlidir.

Faillerin bulunup yargılanmasından da bahsettiniz. Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi’nin talep ettiği uluslararası bir mahkeme bu konuda çözüm olabilir mi?

Kuşkusuz ideal olan bu olsa da uluslararası bir mahkeme kurmanın zor olduğunu düşünüyorum. Ama bu ulusal mahkemeler için engel olmamalı. Fransa ve Almanya’da örneği var. Uluslararası bir mahkemeyi beklememek gerekiyor, zor olduğunu biliyoruz. Irak istemiyor, ABD istemiyor. Rojava’ya uluslararası bir siyasi tanıma sağlanmadığı için Kuzey ve Doğu Suriye’de de zor. Bu talep edilmeye devam edebilir ama faillerin beklemeden yargılanması gerekiyor. Mağdurlar yargılama bekliyor.

Soykırım suçuna bulaşıp da Belçika’da tutuklu olan cihatçılar var mı?

Bunu bilmiyoruz çünkü soykırıma karıştıklarına dair henüz delillere sahip değiliz. Şu anda kanıtları toplamaya çalışıyoruz. Soruşturmalar devam ediyor.