Altı aydır iki süper güç arasındaki sağırlar diyalogu ve karşılıklı suçlamalar ardından, beklenen gelişme yaşandı.

Her iki taraf, orta menzilli nükleer kuvvetler anlaşması INF’nin süresinin dolmasına izin verdiler.

ABD Başkanı Donald Trump, Soğuk Savaş sırasında orta menzilli silahlara ilişkin imzalanan bu anlaşmaya Şubat ayında tepki göstermişti. Rusya da anlaşmayı askıya aldı. İki ülke karşılıklı olarak birbirlerini anlaşmayı ihlal etmekle suçluyor.

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Bangkok ziyareti sırasında yaptığı yazılı açıklamada, “ABD’nin sözleşmenin XV. Maddesine uygun olarak geri çekilmesi bugün itibariyle işlerlik kazandı” dedi. Pompeo, Rusya’nın sözleşmeye denetlenebilir bir şekilde uymadığı tepkisinde bulundu.

Pompeo’dan bir kaç dakika önce Rusya Dışişleri Bakanı da, anlaşmanın sona erdiğini açıkladı. Moskova, bununla birlikte orta menzilli silahların konuşlandırılması konusunda bir mühlet önerisinde de bulundu.

Anlaşma, 1987’de Washington’da Ronald Reagan ve Mihail Gorbaçov tarafından imzalanmıştı. Sözleşme, taraflar arasında karadan fırlatılan ve 500 km ile 5.500 kilometre arasında menzili olan balistik füzeler ve seyir füzelerinin tamamının imhasını hedefliyordu.

Washington Şubat ayında INF’ye katılımını askıya almıştı Pompeo, “ABD, endişelerinin 2013’ten itibaren Rusya nezdinde dile getirdi” derken, Moskova’nın son altı yılda Amerikan çabalarını sistematik bir şekilde ötelediğini savundu.

Washington’a göre Moskova, Novator 9M729 isimli nükleer füzeyi geliştirerek anlaşmayı ihlal etti. Rusya ise füzenin menzilinin en fazla 480 kilometre olduğunu iddia ediyor.

Bu anlaşmanın sonlanması ile, silahlanma yarışının yeniden başlamasından endişe ediliyor. Brüksel merkezli NATO, yaptığı açıklamada yeni bir silahlanma yarışına katılmak istemediklerini belirtirken, “caydırma kapasitesinin güvenilir kalmaya” devam edeceğini ifade etti. NATO ayrıca Rusya’nın yeni füze tehditlerine karşı ‘ölçülü ve sorumlu’ yanıt verecekleri uyarısında bulundu.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Perşembe günü yaptığı açıklamada INF’yi kast ederek “Dünya nükleer savaşa karşı değerli bir aracını kaybedecek” demişti.