ABD'nin Suriye'de "rejimi destekleyen taraflara yaptırım ve kısıtlamalar uygulanmasını içeren" Caesar yasasının haziran ayının başında uygulamaya konması bekleniyor.

Suriye'ye birçok ekonomik ve mali yaptırımı öngören yasa tasarısı daha uygulamaya girmeden Suriye'de piyasalar ısınmaya başladı.

Bir süredir dolar karşısında değer kaybeden Suriye lirası, hafta başından beri yüzde 20 oranında değer kaybetti.

Geçtiğimiz hafta bir Amerikan doları 1200 Suriye lirasından işlem görürken, hafta sonuna doğru dolar, 1500 Suriye lirasını aştı.

CAESAR YASASI

ABD senatosunda 18 Aralık'ta kabul ettiği, ABD Başkanı Donald Trump'ın da 21 Aralık'ta onayladığı "Caesar Suriye Sivil Koruma Yasası" Haziran ayında uygulamaya konuluyor.

Yasanın Suriye ekonomisi üzerindeki yaratacağı etki ve Kuzey-Doğu Suriye'nin bu yaptırımların ortaya çıkaracağı krizden korunma yollarını ekonomist Çeleng Omer ANF'ye değerlendirdi.

'YAPTIRIMLAR YENİ DEĞİL AMA DAHA SERT'

ABD'nin Suriye üzerindeki mali yaptırımlarının yeni olmadığını belirten Çeleng Omer, bunların 1979'dan beri devam ettiğini söyledi. Çeleng Omer, "Buradaki fark ise eskiden yaptırımlar sadece ABD vatandaşı kişiler ve kuruluşlar için geçerliydi. Şimdiki ekonomik yaptırımlar ise ABD vatandaşı olmayan kişiler ve kurumları da kapsıyor" diyor.

Yaptırımların Suriye ekonomisini ciddi anlamda etkileyeceğini ifade eden Omer, Caesar yasasını ABD'nin 2011'de Suriye'ye uygulamaya başladığı yaptırımlarının "daha sert ve daha katı ikinci dalgası" olarak nitelendiriyor.

NEDEN ŞİMDİ?

Suriye'ye yönelik yaptırımların neden şimdi devreye konulduğunu ise Çeleng Omer şu şekilde yorumluyor: "Çünkü Suriye rejimi 2016'dan bu yana Rusya ve İran'ın desteğiyle ülkenin büyük kısmında kontrolü sağladı. Şimdi bu yaptırımlar savaşın başka bir şekilde sürdürülmesi anlamına geliyor. ABD, bu yasayla Rusya ve İran'ın askeri başarılarından mali bir başarı sağlamamaları için bu yasayla önlerinde bir bent örüyor."

'RUSYA, İRAN VE ÇİN DE HEDEF ALINIYOR'

"Bu yasayı, ABD ile Rusya'nın Suriye ekonomisi üzerinde pay kapma çekişmesinin bir sonucu olarak okuyabiliriz" diyen Çeleng Omer her ne kadar hedef Suriye gibi görünse de Rusya'nın da dolaylı hedef olduğu görüşünde. Çeleng Omer, "Şüphesiz ki ABD'nin Suriye ile ticari ve ekonomik hacmi çok zayıf. Hatta yok denebilecek kadar az. Burada hedeflenen İran, Çin ve Hizbullah gibi rejim müttefikleridir de aynı zamanda. Çünkü bu ülkelerin Suriye ve yapıların Suriye ile ticaret hacimleri çok fazla" diyor.

HALKIN YÜZDE 80'İ YOKSULLUK SINIRININ ALTINDA

Savaş boyunca Suriye ekonomisinin zaten çöktüğünü ve halkın yüzde 80'inin yoksulluk sınırının altında yaşadığını belirten Çeleng Omer, Suriye'nin batısındaki Lübnan'da ekonomik kriz olduğunu, doğrusundaki Irak'ta da siyasi kriz yaşandığını ve Suriye'nin iyice çevrelenmek istendiğini kaydediyor.

'SURİYE LİRASI DEĞER KAYBETMEYE DEVAM EDECEK'

Çeleng Omer, yasanın Suriye lirası üzerinden nasıl bir etki yaratacağı konusunda da "Caesar yasası onaylanmadan önce dolar 700 Suriye lirasıydı. Ama yasa onaylandıktan sonra dolar yükselişe geçti ve yüzde yüzlük bir artış oldu. Yasa uygulamaya girdikten sonra da Suriye lirası çok daha büyük değer kaybedecek" öngörüsünde bulunuyor.

'EN ÇOK HALK ETKİLENECEKTİR'

Suriye hükümetinin ciddi bir zorlanma yaşayacağını ifade eden Çeleng Omer, yasadan en çok etkilenecek olanın da yine halk olacağı görüşünü dile getiriyor. Çeleng Omer, "Suriye rejiminin elinde buna karşı güçlü kaynakları yok. Rejim temel yaşamsal kaynakları temin etmekte zorlanacak. Zaten Birleşmiş Milletler'in raporuna göre Suriye'de 8 milyondan fazla insan açlık sınırında. Yine bundan en çok etkilenecek olan halktır" diyor.

'REJİM BUNA KARŞI DİRENECEKTİR'

Caesar yasasının uygulamaya girmesiyle rejimin yıkılacağı yönündeki bazı beklentilere ilişkin de değerlendirmede bulunan Çeleng Omer, "Evet, bu yasa rejimi etkileyecek ama bu rejimi hemen yıkacağı anlamına gelmiyor. Çünkü bunun Irak, İran, Küba, Venezuela ve daha birçok örneği var. ABD'nin yaptırımları yıllardır var ama doğrudan rejimleri yıkmadı. Rejim de direnecektir" ifadelerinde bulunuyor.

'BÖLGEMİZ DE BU YASADAN OLUMSUZ ETKİLENECEKTİR'

Kuzey-Doğu Suriye Özerk Yönetim alanlarının da yasadan olumsuz etkileneceğini dile getiren Çeleng Omer, "Kuzey-Doğu Suriye de Suriye'nin bir parçası. Dolayısıyla bu yasadan Kuzey-Doğu Suriye ekonomisi de etkilenecektir. Netice itibariyle biz Suriye lirası kullanıyoruz ve Suriye'nin bir parçasıyız" diyor.

'KUZEY-DOĞU SURİYE TEDBİRLERİNİ ALMALI'

"Kuzey-Doğu Suriye'nin bazı güçlü kaynakları var. Mesela enerji, tarıma elverişli alanlar, su kaynakları gibi... Açlığa karşı bazı tedbirler geliştirilebilir. Ama bunların iyi kullanılması gerekir" diyen ekonomist Çeleng Omer, şunları dile getiriyor: "Fakat yine de yıllardır tüm askeri, siyasi ve ekonomik saldırılara karşı göğüs gerebilmiş güçlü bir sistem var. Ama yine de uluslararası alanda bazı girişimlerde bulunulmalı. Bunlar diplomatik girişimler olabilir, küçük ve orta ölçekli işletmelerin geliştirilmesi çabaları olabilir. Bunların iyi örgütlendirilmesiyle bu yaptırımların etkisi en aza indirilebiliriz."